Â
Lá»±a chá»n được ngà nh há»c đúng, thiết kế được lá»™ trình há»c táºp phù hợp giúp sau nà y có thể kiếm được má»™t công việc tốt, có thu nháºp thá»a đáng là mối quan tâm của tất cả các báºc phụ huynh, há»c sinh cÅ©ng nhÆ° sinh viên. Kinh nghiệm thế giá»›i cho thấy, có ba giải pháp để giải quyết vấn Ä‘á» nà y:
Xây dá»±ng chÆ°Æ¡ng trình định hÆ°á»›ng, tÆ° vấn nghá» nghiệp trong nhà trÆ°á»ng
Â
Â
Kết quả sinh viên sau tốt nghiệp khóa 2012-2013 của Äại há»c Indiana tại Pennsylvania được thể hiện dÆ°á»›i dạng infographic, dá»… tiếp nháºn và lại hiệu quả vá» mặt truyá»n thông.
Â
Â
Äây là cách thức phổ biến và có thể áp dụng được ở cả trÆ°á»ng cấp III lẫn đại há»c cao đẳng. Vá»›i cách thức nà y, nhà trÆ°á»ng có thể cá» giảng viên/giáo viên hoặc cán bá»™ chuyên trách thÆ°á»ng xuyên gặp gỡ, trao đổi, tiếp xúc vá»›i sinh viên/há»c sinh và phụ huynh nhằm tÆ° vấn, cung cấp thông tin, giải thÃch những thắc mắc trong quá trình há»c và định hÆ°á»›ng tÆ°Æ¡ng lai. Vá»›i há»c sinh cấp III, việc định hÆ°á»›ng nà y có thể bao gồm việc chá»n ngà nh, nghá» nà o, đăng ký thi và o trÆ°á»ng đại há»c/cao đẳng nà o… Vá»›i sinh viên đại há»c/cao đẳng, việc định hÆ°á»›ng nà y có thể bao gồm chá»n môn há»c nà o, lÄ©nh vá»±c chuyên sâu nà o, Ä‘i thá»±c táºp ở đâu...
Bên cạnh đó, các cán bá»™ tÆ° vấn có thể sá» dụng các bà i trắc nghiệm uy tÃn đã được sá» dụng rá»™ng rãi nhÆ° “Äánh giá trà thông minh nổi trá»™i – Multiple Intelligence†hay “đánh giá tÃnh cách nghá» nghiệp – Hollande Codes†giúp há»c sinh/sinh viên khám phá sở trÆ°á»ng, đặc tÃnh của bản thân và mức Ä‘á»™ tÆ°Æ¡ng thÃch vá»›i các ngà nh, nghá».
Xây dựng dữ liệu vỠthực trạng việc là m sinh viên sau tốt nghiệp
Bá»™ dữ liệu nà y có thể bao gồm các chỉ số: tá»· lệ sinh viên có việc là m trong vòng 12 tháng sau tốt nghiệp, tá»· lệ sinh viên Ä‘i là m đúng chuyên ngà nh được Ä‘Ã o tạo, mức thu nháºp bình quân hiện nay, loại hình tổ chức/công ty Ä‘ang là m việc, mức Ä‘á»™ hà i lòng vá»›i công việc hiện tại... Trong thá»±c tế, bá»™ dữ liệu nà y đã được rất nhiá»u nÆ°á»›c trên thế giá»›i áp dụng và triển khai từ nhiá»u năm nay. ÄÆ¡n vị tổ chức khảo sát bá»™ dữ liệu nà y có thể là chÃnh bản thân trÆ°á»ng đại há»c, cÆ¡ quan chức năng có thẩm quyá»n (Bá»™ Giáo dục, Cục Thống kê …) hoặc các Ä‘Æ¡n vị dân sá»± nhÆ° hiệp há»™i các trÆ°á»ng đại há»c, các công ty vá» giá»›i thiệu việc là m... Căn cứ trên bá»™ dữ liệu, há»c sinh/sinh viên có thể tham khảo và biết bức tranh “định lượng†vá» ngà nh, nghá» tÆ°Æ¡ng lai mà mình định chá»n sẽ nhÆ° thế nà o. Vá»›i các nhà khoa há»c, bá»™ dữ liệu nà y cÅ©ng là những “chất liệu†tốt cho há» Ä‘Æ°a ra những dá»± báo, phân tÃch vá» thá»±c trạng giáo dục, thá»±c trạng vấn Ä‘á» việc là m cho các nhà hoạch định chÃnh sách và sinh viên tham khảo. Tại Việt Nam, má»™t phần thông số của bá»™ dữ liệu nà y cÅ©ng được quy định trong Báo cáo ba công khai được Bá»™ Giáo dục và Äà o tạo áp dụng từ năm 2009 đối vá»›i tất cả các trÆ°á»ng đại há»c, cao đẳng trong cả nÆ°á»›c. Tuy váºy, nhược Ä‘iểm của cách là m nà y là các thông số thống kê lại do chÃnh trÆ°á»ng đại há»c thá»±c hiện. Äể khách quan, những thống kê nà y tốt nhất nên được giao cho má»™t cÆ¡ quan Ä‘á»™c láºp thá»±c hiện.
Cho phép trao đổi tÃn chỉ giữa các ngà nh
Ãp dụng tÃn chỉ đã được các trÆ°á»ng đại há»c ở nÆ°á»›c ta thá»±c hiện hÆ¡n 10 năm trở lại đây. Tuy váºy, hệ thống tÃn chỉ hiện nay má»›i chỉ hoà n thiện má»™t ná»a bởi nó má»›i là m được “tÃn chỉ dá»câ€. NghÄ©a là , sinh viên há»c tốt có thể tăng tốc để tÃch lÅ©y nhiá»u tÃn chỉ để tốt nghiệp nhanh hÆ¡n. Hoặc ngược lại, vì má»™t lý do nà o đấy, sinh viên cần tạm hoãn việc há»c má»™t thá»i gian, có thể quay lại nhà trÆ°á»ng trong tÆ°Æ¡ng lai trên cÆ¡ sở bảo lÆ°u những tÃn chỉ đã tÃch lÅ©y được. NhÆ° váºy, vá»›i cÆ¡ chế nà y, sinh viên khi đã chá»n má»™t chuyên ngà nh là phải gắn bó vá»›i chuyên ngà nh đó trong suốt bốn-năm năm đại há»c; nếu muốn lá»±a chá»n lại, sinh viên đó buá»™c phải thi lại đại há»c và há»c lại từ đầu. Vá»›i “tÃn chỉ ngangâ€, sinh viên được phép chuyển sang ngà nh má»›i khi được phép của cấp có thẩm quyá»n (thÆ°á»ng là trưởng khoa); và các tÃn chỉ tÃch lÅ©y từ ngà nh há»c cÅ© có thể được chuyển đổi má»™t phần hoặc toà n phần sang ngà nh má»›i. Nhá» cÆ¡ chế nà y, sinh viên có thể dá»… dà ng chuyển sang ngà nh má»›i phù hợp hÆ¡n mà không tốn quá nhiá»u thá»i gian há»c lại.
Nếu nhÆ° giải pháp thứ nhất là giải pháp truyá»n thống, giải pháp thứ hai là giải pháp không thể không là m thì xét cho cùng, giải pháp thứ ba má»›i là giải pháp hiệu quả nhất. Bởi khó có thể đòi há»i tất cả các sinh viên phải chá»n đúng ngà nh, đúng nghá» ngay từ năm thứ nhất; ngay cả khi sinh viên đó đã được thụ hưởng tối Ä‘a lợi Ãch từ hai giải pháp đầu tiên. Giải pháp “tÃn chỉ ngang†hay đúng hÆ¡n là cho phép trao đổi tÃn chỉ giữa các ngà nh trong thá»±c tế đã diá»…n ra khá phổ biến ở châu Âu và má»™t số nÆ°á»›c thuá»™c cá»™ng đồng các nÆ°á»›c nói tiếng Anh – nÆ¡i có chất lượng Ä‘Ã o tạo tÆ°Æ¡ng đối đồng Ä‘á»u và Nhà nÆ°á»›c có thể yên tâm vá» mức Ä‘á»™ liêm chÃnh cao trong quá trình xét duyệt chuyển ngà nh cho sinh viên. Tuy nhiên cÆ¡ chế “tÃn chỉ ngang†cÅ©ng có thể sẽ là kẽ hở cho tiêu cá»±c nảy sinh, và dụ sinh viên hối lá»™ trưởng khoa để được chuyển sang ngà nh má»›i – nÆ¡i có tá»· lệ Ä‘á»— thấp hÆ¡n so vá»›i ngà nh cÅ©. Vá»›i những nÆ°á»›c có ná»n giáo dục đại há»c kém phát triển nhÆ° Việt Nam, triển khai “tÃn chỉ ngang†tuy khó, nhÆ°ng vẫn có thể khả thi bằng việc áp dụng thà điểm cho má»™t số chÆ°Æ¡ng trình chất lượng cao ở các đại há»c hà ng đầu.Â
Hệ thống “tÃn chỉ ngang†ở châu Âu
Tiến trình Bologna, khởi Ä‘á»™ng từ đầu những năm 2000 được coi là hệ thống “tÃn chỉ ngang†hay “tÃn chỉ trao đổi†(cách gá»i đúng theo thuáºt ngữ chuyên môn) lá»›n nhất thế giá»›i. Theo tiến trình nà y, cho đến nay, đã có hÆ¡n 1.000 trÆ°á»ng đại há»c tại châu Âu đồng ý ký công nháºn tÃn chỉ lẫn nhau, tạo thà nh má»™t “Không gian đại há»c châu Âuâ€; mà ở đó sinh viên có thể dá»… dà ng chuyển trÆ°á»ng, chuyển ngà nh há»c trong thá»i gian há»c của mình. Hệ thống nà y linh hoạt đến mức có thể cho phép má»™t sinh viên há»c năm nhất ở Anh chuyên ngà nh tin há»c chuyển sang Pháp há»c năm hai chuyên ngà nh quản lý hệ thống và hoà n thà nh chÆ°Æ¡ng trình đại há»c và o năm ba tại Thụy Äiển vá»›i tấm bằng quản trị kinh doanh; đồng thá»i có khi chỉ mất thêm má»™t năm nữa để lấy bằng đại há»c thứ hai vá» tà i chÃnh.Â
Ngoà i “Không gian đại há»c châu Âuâ€, trên thế giá»›i còn má»™t số hệ thống “tÃn chỉ ngang†khác Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng khá hiệu quả nhÆ° tại Bắc Mỹ, Äông Ã. Các trÆ°á»ng đại há»c tại khu vá»±c ASEAN rất muốn áp dụng “tÃn chỉ ngang†trong toà n khu vá»±c và mặc dù đã có nhiá»u ná»— lá»±c nhÆ°ng vẫn chÆ°a Ä‘i và o hoạt Ä‘á»™ng hiệu quả. |
Nguồn Tia Sáng
 |