Bắt đầu từ năm há»c 2017 trở Ä‘i, Bá»™ Giáo dục và Äà o tạo chuyển đổi hình thức thi tá»± luáºn môn Toán sang hình thức thi trắc nghiệm ở kì thi Trung há»c phổ thông quốc gia. Vấn Ä‘á» nà y ảnh hưởng trá»±c tiếp đến cả thầy và trò trong việc dạy, há»c và thi.
Vá»›i bá» dà y kinh nghiệm từ 35 năm dạy há»c và luyện thi, Tiến sÄ© Lê Äình Äịnh - Äại há»c Quốc gia Hà Ná»™i, Cố vấn Hệ thống Giáo dục HOCMAI – đã Ä‘Æ°a ra 10 ý kiến trao đổi cùng các em há»c sinh vá»›i mục Ä‘Ãch giúp các em ôn, luyện bà i thi trắc nghiệm môn Toán má»™t cách hiệu quả nhất.
Thứ nhất: Sá»± khác biệt giữa bà i toán tá»± luáºn và bà i toán trắc nghiệm khách quan
a) Bà i toán tá»± luáºn là yêu cầu há»c sinh phải tá»± trình bà y lá»i giải má»™t cách tuần tá»± vá»›i đầy đủ các bÆ°á»›c để giải quyết vấn Ä‘á» hoặc tìm ra ẩn số mà bà i toán yêu cầu.
b) Bà i toán trắc nghiệm khách quan có nhiá»u dạng, tuy nhiên trong bà i thi THPT quốc gia sẽ chỉ xuất hiện câu há»i dạng lá»±a chá»n 1 trong 4 phÆ°Æ¡ng án. Tức là cho trÆ°á»›c bốn phÆ°Æ¡ng án lá»±a chá»n, đáp số bà i toán là 1 trong 4 phÆ°Æ¡ng án A, B, C hoặc D. Trong đó, có má»™t phÆ°Æ¡ng án đúng, ba phÆ°Æ¡ng án còn lại là các phÆ°Æ¡ng án nhiá»…u, yêu cầu há»c sinh chá»n ra phÆ°Æ¡ng án đúng mà không cần trình bà y các bÆ°á»›c giải. Xin lÆ°u ý cùng các em là có hai loại phÆ°Æ¡ng án nhiá»…u, đó là :
- Loại I (Nhiá»…u xa): Tức là phÆ°Æ¡ng án nà y tách vá»›i phÆ°Æ¡ng án đúng, há»c sinh dá»… dà ng tìm được đáp án ngay, và dụ: đồ thị hà m báºc ba có 4 Ä‘iểm cá»±c trị.
- Loại II (Nhiá»…u gần): tức là phÆ°Æ¡ng án nà y gần giống phÆ°Æ¡ng án đúng, có khả năng gây “rối†cao cho há»c sinh. Äể loại được phÆ°Æ¡ng án nà y há»c sinh cần phải có kiến thức cÆ¡ bản tốt và suy luáºn tốt.
Thứ hai: Những khó khăn giữa hai hình thức thi
a) Äối vá»›i hình thức tá»± luáºn: Há»c sinh thÆ°á»ng vấp phải khó khăn đầu tiên là tìm ra hÆ°á»›ng giải, sau đó là cách trình bà y ngắn gá»n, sáng sủa, mạch lạc… hoặc lá»i giải hay. Tuy nhiên, thá»i gian không bị gò bó nhÆ° là m các câu trắc nghiệm khách quan. Äặc biệt, nếu không trình bà y được lá»i giải đúng thì há»c sinh sẽ có thể không nháºn được Ä‘iểm tối Ä‘a cho bà i nà y hoặc đúng đến đâu, sẽ nháºn được Ä‘iểm đến đó.
b) Äối vá»›i hình thức trắc nghiệm khách quan: Khó khăn lá»›n nhất là há»c sinh bị áp lá»±c thá»i gian bởi há»c sinh phải váºn dụng cả kiến thức và kÄ© năng để tìm ra đáp án đúng trong khoảng thá»i gian tÆ°Æ¡ng đối ngắn.
Trong quá trình xem xét, phân tÃch Ä‘á» thi minh há»a, thầy Lê Äình Äịnh nháºn thấy việc phân bổ thá»i gian cho các câu há»i theo mức Ä‘á»™ Khó – dá»… nhÆ° sau:
✓ Câu há»i dá»…: thá»i gian là m bà i là 1 phút
✓ Câu há»i trung bình: thá»i gian là m bà i là 2 phút
✓ Câu há»i khó – cá»±c khó: thá»i gian là m bà i là 3,5 phút.
Nếu không chá»n được chÃnh xác phÆ°Æ¡ng án đúng ở má»™t câu há»i bất kì, há»c sinh có thể chá»n ngẫu nhiên má»™t phÆ°Æ¡ng án mà vẫn có thể có cÆ¡ há»™i được Ä‘iểm ở câu há»i đó.
Thứ ba: Phạm vi kiến thức thi trắc nghiệm trong bà i thi THPT quốc gia
Kỳ thi THPT QG năm há»c 2016 – 2017, kiến thức được gói gá»n trong chÆ°Æ¡ng trình lá»›p 12.
Thứ tư: Lĩnh vực kiến thức
Kiến thức trong kì thi THPT quốc gia bao gồm hai lÄ©nh vá»±c: Giải tÃch và Hình há»c
a) LÄ©nh vá»±c giải tÃch bao gồm các phần kiến thức nhÆ° sau:
- Hà m số và ứng dụng
- Mũ và Logarit
- Nguyên hà m – tÃch phân
- Số phức
b) LÄ©nh vá»±c hình há»c bao gồm các phần kiến thức nhÆ° sau:
- Khối đa diện
- Mặt cầu, mặt trụ, mặt nón
- PhÆ°Æ¡ng pháp tá»a Ä‘á»™ không gian
Thứ năm: Cấp Ä‘á»™ nháºn thức
Bảng thống kê câu há»i theo cấp Ä‘á»™ nháºn thức (Dá»±a trên Äá» minh há»a 5-10-2016)
STT
|
Chuyên Ä‘á»
|
Nháºn biết
|
Thông hiểu
|
Váºn dụng thấp
|
Váºn dụng cao
|
Tổng số câu theo chuyên Ä‘á»
|
1
|
Hà m số
|
3
|
4
|
3
|
1
|
11
|
Â
|
Â
|
1,2,4
|
3,5,6,7
|
9,10,11
|
8
|
Â
|
2
|
Mũ và Logarit
|
1
|
6
|
2
|
1
|
10
|
Â
|
Â
|
13
|
12,14,15,17,18,20
|
16,19
|
21
|
Â
|
3
|
Nguyên hà m - TÃch phân
|
1
|
3
|
3
|
Â
|
7
|
Â
|
Â
|
22
|
23,25,26
|
24,27,28
|
Â
|
Â
|
4
|
Số phức
|
1
|
3
|
2
|
Â
|
6
|
Â
|
Â
|
29
|
30,31,32
|
33,34
|
Â
|
Â
|
5
|
Khối đa diện - Mặt cầu mặt trụ
|
1
|
3
|
2
|
2
|
8
|
Â
|
Â
|
36
|
35,39,41
|
37,40
|
38,42
|
Â
|
6
|
PhÆ°Æ¡ng pháp tá»a Ä‘á»™ không gian
|
2
|
3
|
3
|
Â
|
8
|
Â
|
Â
|
43,44
|
45,46,47
|
48,49,50
|
Â
|
Â
|
Â
|
Tổng số câu theo mức Ä‘á»™ câu há»i
|
9
|
22
|
15
|
4
|
50
|
Â
|
Phần trăm kiến thức
|
52%
|
18%
|
22%
|
8%
|
100%
|
Thứ sáu: Há»c sinh cần lÆ°u ý má»™t số hÆ°á»›ng chÃnh giải bà i Toán trắc nghiệm
Thứ bảy: Há»c sinh cần rèn luyện các yếu tố gì?
- Nắm vững các kiến thức cÆ¡ bản. Äây là yếu tố tiên quyết nhất để có thể hoà n thà nh bà i thi.
- Hiểu rõ bản chất của từng khái niệm Toán há»c phổ thông.
- Sá» dụng thà nh thạo máy tÃnh Casio.
- Biết cách váºn dụng linh hoạt các kiến thức đã há»c để xá» lý các bà i toán ở cấp Ä‘á»™ váºn dụng cao . Và dụ bà i toán tÃnh lãi ngân hà ng - Câu 21 Äá» minh há»a ra ngà y 5/10/2016.
- Rèn luyện tháºt nhiá»u vá»›i các dạng bà i/dạng Ä‘á» có cấu trúc tÆ°Æ¡ng tá»± Ä‘á» minh há»a để quen vá»›i áp lá»±c phòng thi và rèn được phản xạ, từ đó có thể giải quyết câu há»i trong má»™t khoảng thá»i gian ngắn.
Thứ tám: Quan niệm sai lầm
Nhiá»u ngÆ°á»i thÆ°á»ng hay quan niệm, trong Ä‘á» thi trắc nghiệm, các phÆ°Æ¡ng án đúng trong Ä‘á» thi sẽ được phân bổ Ä‘á»u cho các phÆ°Æ¡ng án A, B, C, D; nên nếu chỉ chá»n má»™t phÆ°Æ¡ng án xuyên suốt cho cả bà i thi thì ta cÅ©ng sẽ Ä‘Æ°Æ¡c 25% tổng số Ä‘iểm toà n bà i. Váºy, chúng ta sẽ cùng phân tÃch xem nháºn định/quan niệm trên sai lầm nhÆ° thế nà o.
Äá» thi sẽ được thiết kế theo kiểu chá»n ngẫu nhiên từ hệ thống. Các câu há»i và sá»± sắp xếp các phÆ°Æ¡ng án lá»±a chá»n được xáo trá»™n trong quá trình chá»n ngẫu nhiên từ hệ thống thà nh các Ä‘á» thi. Do đó, vá»›i cùng má»™t câu há»i các há»c sinh khác nhau lại có đáp án đúng rÆ¡i và o các phÆ°Æ¡ng án khác nhau.
Dá»±a và o Ä‘á» mẫu mà há»c tủ: hiện nay, Ä‘á» thi nằm hoà n toà n trong chÆ°Æ¡ng trình lá»›p 12. Váºy vá»›i má»™t Ä‘á» mẫu mà Bá»™ công bố gồm 50 câu không thể nêu hết các vấn Ä‘á». Vì váºy, khi thi chÃnh thức, kiến thức có thể lệch vá»›i Ä‘á» mẫu.
HÆ¡n nữa, cùng vá»›i sá»± phát triển mạnh mẽ của internet, sá»± lan truyá»n và chia sẻ hệ thống các Ä‘á» thi trên các trang mạng xã há»™i là con dao hai lưỡi. Bởi lẽ, Ä‘á» thi và các tà i liệu được biên soạn bởi rất nhiá»u các cá nhân, tổ chức, trong đó có rất nhiá»u nguồn không đáng tin cáºy, phần lá»›n là biên soạn không có căn cứ rõ rà ng và không được kiểm duyệt bởi má»™t cÆ¡ quan có thẩm quyá»n. Do đó, nếu không có kiến thức vững và ng, không hiểu rõ cấu trúc Ä‘á» thi và bản chất thì há»c sinh rất dá»… bị tin và theo dẫn đến sai lầm trong cả quá trình há»c và luyện.
Thứ chÃn: Chiến thuáºt là m bà i thi trắc nghiệm
NhÆ° đã phân tÃch trong phần 2, áp lá»±c của há»c sinh khi là m Ä‘á» thi trắc nghiệm là hoà n thà nh các câu há»i theo thá»i gian phù hợp. Há»c sinh cần tạo cho mình má»™t chiến thuáºt là m bà i thi trắc nghiệm. Äể có thể là m tốt và già nh được Ä‘iểm cao, các em cần lÆ°u ý những Ä‘iểm chÃnh nhÆ° sau:
- Là m má»™t lượt cả Ä‘á», vá»›i những câu dá»…, chắc chắn vỠđáp án có thể khoanh luôn. Gặp câu khó, đừng quá mất thá»i gian mà hãy tạm bá» qua và chuyển sang là m câu khác. Sau khi là m xong má»™t lượt Ä‘á» thi thì má»›i quay lại để là m tiếp câu đó. Là m được Ä‘iá»u nà y sẽ giúp các em không bị bá» sót và mất Ä‘iểm ở những câu dá»… do đã mất nhiá»u thá»i gian cho câu khó. Nên nhá»›, dù là câu khó hay câu dá»… thì há»c sinh chỉ có thể được tối Ä‘a 0,2 Ä‘iểm cho 1 câu.
- Äối vá»›i các câu hình há»c ở mức Ä‘á»™ Ä‘Æ¡n giản cần hạn chế vẽ hình và nếu phải vẽ thì cÅ©ng không cần vẽ quá cầu kì vì sẽ rất tốn thá»i gian, cố gắng tưởng tượng là chÃnh.
- Ưu tiên là m trÆ°á»›c các câu há»i mà có sá» dụng được máy tÃnh Casio.
- Tăng cÆ°á»ng rèn luyện các dạng bà i mà sá» dụng kỹ năng loại trừ để tìm ra được đáp án.
Thứ mÆ°á»i: Tà i liệu quan trá»ng nhất là Sách giáo khoa lá»›p 12
Hiện nay, các tà i liệu phục vụ thi trắc nghiệm khách quan rất nhiá»u; tuy nhiên, chÆ°a thể đánh giá được vì Ä‘á»™ phủ vá» kiến thức là quá rá»™ng, có cả những phần ngoà i chÆ°Æ¡ng trình thi. Vì váºy, má»—i tà i liệu chỉ phù hợp vá»›i má»™t phần của Ä‘á». Há»c sinh cần phải chá»n lá»c khi tham khảo, tránh ôm đồm và sa Ä‘Ã .
Há»c sinh có thể tá»± há»c, tá»± ôn luyện sau khi được trang bị kiến thức ở trÆ°á»ng. Tuy nhiên, các em nên lá»±a chá»n các khóa há»c của các hệ thống giáo dục có uy tÃn, có kinh nghiệm dạy há»c và ôn, luyện thi đại há»c để việc ôn, luyện hiệu quả.
Tiến sÄ© Lê Äình Äịnh
Äại há»c Quốc gia Hà Ná»™i (Cố vấn Hệ thống Giáo dục HOCMAI)
Nguồn thông tin: http://dantri.com.vn/giao-duc-khuyen-hoc/chuyen-gia-mach-nuoc-10-kinh-nghiem-on-luyen-bai-trac-nghiem-mon-toan-dat-diem-cao-20161026222413662.htm
|