26-04-2009 22:38:54 GMT +7
Trong chiến dịch di tản khá»i Sà i Gòn, máy bay trá»±c thăng của thủy quân lục chiến Mỹ, không lá»±c Mỹ và hãng hà ng không Air America đã Ä‘Æ°a tổng cá»™ng 1.373 công dân Mỹ và 5.595 công dân các nÆ°á»›c khác rá»i khá»i Sà i Gòn. Ngà y 17- 4 - 2009, Cục Tình báo trung Æ°Æ¡ng Mỹ (CIA) đã công bố trên trang web hồ sÆ¡ má»›i giải máºt vá» hãng hà ng không Air America của CIA. Air America đã từng thá»±c hiện nhiá»u Ä‘iệp vụ bà máºt trong chiến tranh Việt Nam. Tháng 4-1975, trong những ngà y chÃnh quyá»n Sà i Gòn sắp sụp đổ, CIA đã mở chiến dịch di tản bằng máy bay trá»±c thăng lá»›n nhất trong lịch sá» nÆ°á»›c Mỹ. Hãng hà ng không Air America được thà nh láºp sau Chiến tranh thế giá»›i thứ hai, ban đầu mang tên Hãng váºn chuyển hà ng không dân sá»± (CAT), chủ yếu thá»±c hiện các chuyến bay thÆ°Æ¡ng mại ở châu Ã. Năm 1950, CIA bà máºt mua lại hãng hà ng không nà y nhằm tiếp sức cho các thế lá»±c chống Cá»™ng ở châu Ã, đặc biệt là ở Là o. Nhiệm vụ của phi Ä‘á»™i bà máºt Năm 1959, CIA đổi tên hãng thà nh Air America. Vá» mặt chÃnh thức, Air America là hãng hà ng không váºn chuyển hà ng hóa và hà nh khách. Thá»±c ra CIA đã thà nh láºp má»™t loạt công ty ma quản lý Air America để tạo vá» bá»c che giấu quyá»n sở hữu. Air America lấy khẩu hiệu là “Bất cứ Ä‘iá»u gì. Bất cứ nÆ¡i đâu. Bất cứ nÆ¡i nà o. Má»™t cách chuyên nghiệpâ€, sá» dụng chủ yếu máy bay trá»±c thăng và máy bay STOL (có thể cất cánh và hạ cánh trên Ä‘Æ°á»ng băng ngắn). Phi công là m việc cho Air America được trả thù lao háºu hÄ©nh, lÆ°Æ¡ng má»™t tuần tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nguyên lÆ°Æ¡ng tháng của phi công các hãng khác. Theo hồ sÆ¡ má»›i giải máºt của CIA, từ ngà y 13-3 đến 7-5-1954, xuất phát từ sân bay Cát Bi (Hải Phòng), Air America đã thá»±c hiện 682 Ä‘iệp vụ thả hà ng và binh lÃnh cho quân Ä‘á»™i Pháp đồn trú ở cứ Ä‘iểm Äiện Biên Phủ. Từ năm 1955-1974, CIA đã chỉ đạo Air America thá»±c hiện nhiá»u chuyến bay bà máºt cung cấp khà tà i và lÆ°Æ¡ng thá»±c cho các lá»±c lượng chống Cá»™ng tại Là o. Cầm đầu các lá»±c lượng nà y là tÆ°á»›ng Vang Pao. Chỉ trong năm 1970, Air America đã váºn chuyển gần 21.000 tấn lÆ°Æ¡ng thá»±c sang Là o. Ngoà i ra, Air America cÅ©ng thá»±c hiện nhiá»u hợp đồng vá»›i chÃnh phủ Mỹ theo thá»a thuáºn vá»›i Bá»™ Ngoại giao Mỹ. Hồ sÆ¡ má»›i giải máºt của CIA có nói đến căn cứ không quân Lima Site 85 ở Là o, nÆ¡i xuất phát các chuyến bay ném bom tà n phá miá»n Bắc Việt Nam. Bá»™ Ä‘á»™i ta đã từng táºp kÃch căn cứ nà y và o tháng 3-1968, tiêu diệt 11 phi công Mỹ. Äây là tổn thất nhân sá»± lá»›n nhất của không quân Mỹ trên mặt đất trong chiến tranh Việt Nam. Các phi công còn lại sống sót nhá» máy bay của Air America đến giải cứu. Hồ sÆ¡ má»›i giải máºt của CIA cÅ©ng bao gồm các bản ghi chép của những nhân chứng trá»±c tiếp trong cuá»™c di tản há»—n loạn ở Sà i Gòn và o tháng 4-1975. Trong hồ sÆ¡ có lÆ°u bản tÆ°á»ng trình của phi công Israel Freeman ngà y 29-4-1975. TÆ°á»ng trình của phi công Israel Freeman Sau khi liên hệ vá»›i các cuá»™c di tản ở Äà Nẵng, Nha Trang và Huế, tôi thấy rõ chúng ta chuẩn bị cho cuá»™c di tản khá»i Sà i Gòn chÆ°a đầy đủ. Vấn đỠđáng lo nhất là nhiên liệu, kế đến là an ninh ở bãi Ä‘áºu máy bay. Tại Huế và Äà Nẵng, do thiếu nhiên liệu, hãng hà ng không của chúng ta đã mất không dÆ°á»›i ba trá»±c thăng. Nguyên nhân chúng ta không thể bảo đảm an ninh cho khu vá»±c tiếp nhiên liệu tại các trạm xăng và bãi Ä‘áºu trá»±c thăng trong các cÆ¡ quan quân sá»± quan trá»ng không phải vì đối phÆ°Æ¡ng Ä‘ang đến mà vì binh lÃnh của chúng ta Ä‘ang hoảng loạn. Tôi đã thảo luáºn Ä‘iá»u nà y vá»›i cÆ¡ trưởng Winston. Tôi Ä‘á» nghị phải tìm các khu vá»±c an toà n bên ngoà i Sà i Gòn để là m Ä‘iểm tiếp nhiên liệu và nếu cần thiết thì bố trà ngÆ°á»i của chúng ta ở đó để bảo đảm nhiên liệu không bị mất cắp. à của tôi là các khu vá»±c ngoà i rìa sẽ không biết sá»± kiện Ä‘ang xảy ra trong thà nh phố, vì váºy trong trÆ°á»ng hợp hoảng loạn hoặc đối phÆ°Æ¡ng tấn công và o thà nh phố, chúng ta vẫn có khu vá»±c an toà n để tiếp nhiên liệu. CÆ¡ trưởng Winston cho rằng dù Ãt hay nhiá»u, thủy quân lục chiến cÅ©ng sẽ bảo đảm an ninh bất luáºn tình hình thế nà o. Tôi chỉ còn biết ngáºm miệng và má»™t lần nữa phải lắng nghe ngÆ°á»i chỉ biết ngồi văn phòng và sai bảo ngÆ°á»i khác phải là m nà y là m ná». Ngay từ đầu chiến dịch di tản quan trá»ng nà y, chúng tôi đã ở trong tình thế vô cùng bất lợi bởi Ä‘á»™i ngÅ© quản lý thiển cáºn, không rút ra được bà i há»c đã được minh chứng sinh Ä‘á»™ng tại Huế, Äà Nẵng và Nha Trang và i tuần trÆ°á»›c đó. Dù sao, đầu ngà y (29-4-1975), tôi là ngÆ°á»i đầu tiên Ä‘Æ°a trá»±c thăng bốc khá»i nóc trụ sở CÆ¡ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) ở số 259 Ä‘Æ°á»ng TrÆ°Æ¡ng Quốc Dung. Khi tôi và phi công Grady đến trụ sở chỉ huy của Air America ở căn cứ không quân Tân SÆ¡n Nhứt, tôi Ä‘á» nghị cÆ¡ trưởng Winston giao cho tôi máy bay. CÆ¡ trưởng bảo tôi bình tÄ©nh và chá». Grady bảo vá»›i tôi kế hoạch di tản có ở trung tâm thông tin chuyến bay. Tôi nhanh chóng đến đó xin má»™t bản sao rồi và o phòng đợi của phi công để xem. Khi tôi đến tầng trệt, phi công Frank Andrews xông ra cá»a nói lÃnh nhảy dù Việt Nam Cá»™ng hòa đã chiếm máy bay của chúng tôi. Há» nói nếu không hà nh Ä‘á»™ng, chúng tôi có thể không còn chiếc máy bay nà o khi cần. Má»™t lần nữa tôi yêu cầu giao cho tôi máy bay. Sau đó tôi đã được phép lấy bất cứ chiếc trá»±c thăng nà o để chở phi công từ nhà số 259 đến bãi Ä‘áºu trá»±c thăng (ở căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt). Phá»›t lá» lệnh chỉ huy Tôi lên chiếc máy bay trá»±c thăng gần nhất và khởi Ä‘á»™ng máy. Tôi đã Ä‘Æ°a Ãt nhất bốn phi công và và i nhân viên kỹ thuáºt máy bay đến bãi Ä‘áºu trá»±c thăng của Ủy ban quốc tế kiểm soát và giám sát (trong khuôn khổ thi hà nh Hiệp định Paris). Sau đó, tôi bay đến nhà số 259 để Ä‘Æ°a thêm phi công đến Tân SÆ¡n Nhứt. Tiếp đó, tôi được lệnh Ä‘Æ°a ngÆ°á»i di tản từ má»™t địa Ä‘iểm khác. Trên Ä‘Æ°á»ng bay, tôi bị há»a lá»±c đối phÆ°Æ¡ng tấn công dữ dá»™i, phải đáp trở lại nóc nhà số 259 để kiểm tra máy bay. Nhân viên kỹ thuáºt kiểm tra xong, tôi lên máy bay bay vá» bãi. Không bao lâu sau, chúng tôi nháºn được thông báo tìm các mái nhà trong thà nh phố. Tôi hạ cánh xuống Ä‘iểm đáp trá»±c thăng số 31. Tiếp đó tôi được biết Ä‘iểm đáp trá»±c thăng nà y đã chÃnh thức đóng cá»a. Sau khi liên lạc vá»›i ngÆ°á»i chỉ huy Ä‘iá»u hà nh các Ä‘iểm Ä‘áºu trá»±c thăng trên tà u USS Hancock, tôi được thông báo phải Ä‘Æ°a 79 ngÆ°á»i di tản từ Ä‘iểm đáp nà y trÆ°á»›c cuối hôm nay. Tôi nổ máy và chở thêm ngÆ°á»i đến căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt. Sau khi nghe thông báo bãi Ä‘áºu trá»±c thăng ở Tân SÆ¡n Nhứt không còn an toà n, tôi Ä‘Æ°a má»™t số ngÆ°á»i nữa đến Ä‘iểm đáp trá»±c thăng số 38. Sau đó, phi công Gartz yêu cầu tôi yểm trợ cho tà i xế Boyd Mesecher Ä‘ang khởi Ä‘á»™ng xe tải chở nhiên liệu. Trong khi tôi bay vòng vòng giám sát, trung tâm chỉ huy gá»i bảo tôi hạ cánh để tránh hao xăng. Vì trung tâm chỉ huy không biết chuyện gì Ä‘ang xảy ra và không biết ai Ä‘ang là m gì, tôi phá»›t lá». Cuối ngà y, tôi chỉ còn biết Ä‘áºu trá»±c thăng trên mái nhà hoặc bay tá»›i bay lui gần đó vì xăng không còn nhiá»u. Chuyến hạ cánh cuối cùng của tôi là xuống tà u USS Hancock.
“Tôi muốn khẳng định rằng trong và i giây xem qua kế hoạch di tản, tôi không tìm thấy phần tóm tắt, do đó rất mất thá»i gian nghiên cứu. Kế hoạch di tản không có nhiá»u ý nghÄ©a và hầu nhÆ° vô dụng. Tôi đã trao đổi vá»›i nhiá»u phi công bay hôm đó và được biết không có phi công nà o đáp xuống bất cứ Ä‘iểm đáp trá»±c thăng nà o nhÆ° kế hoạch hÆ°á»›ng dẫn. Và thá»±c sá»± không có nhiá»u phi công có kế hoạch nà y trÆ°á»›c khi rá»i bãi Ä‘áºu trá»±c thăng ở căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt. Trong các phi công có kế hoạch di tản, không ai thấy nó hữu Ãch trừ bản đồ chỉ dẫn tìm Ä‘iểm đáp trá»±c thăng trong thà nh phố. ... Sá»± chuyên nghiệp cùng vá»›i khả năng là m việc nhóm giữa các phi công đã bù đắp cho má»™t kế hoạch di tản thiếu chuẩn bị†(TrÃch tÆ°á»ng trình của phi công Israel Freeman). |
Phi Ä‘á»™i trá»±c thăng bà máºt của CIA: Chiến dịch mang máºt danh Gió cuốn Máy bay của Air America đáp xuống Văn phòng tùy viên quân sá»± Mỹ trong căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt những ngà y cuối tháng 4-1975. Vòng vây siết chặt Sà i Gòn. Äại sứ Mỹ vẫn chÆ°a muốn di tản. Giám đốc Air America xuất tÆ°á»›ng. Äầu tháng 4-1975, các tÆ°á»›ng Mỹ bắt đầu thảo luáºn phÆ°Æ¡ng án thứ tÆ° mang máºt danh Gió cuốn (Frequent Wind) nhằm di tản ngÆ°á»i Mỹ bằng máy bay trá»±c thăng rá»i khá»i Sà i Gòn. Tìm Ä‘iểm đáp trá»±c thăng Trong chiến dịch nà y, hãng hà ng không Air America sẽ đóng vai trò quan trá»ng bởi lẽ chỉ có trá»±c thăng hạng nhẹ Bell UH-1 Huey của Air America má»›i đáp được xuống các nóc nhà ở trung tâm Sà i Gòn, còn trá»±c thăng hạng nặng của thủy quân lục chiến Mỹ thì thua. Air America đã cam kết vá»›i các tÆ°á»›ng Mỹ lúc nà o cÅ©ng sẵn sà ng đáp ứng 25 trong tổng số 28 máy bay trá»±c thăng của hãng. Do thiếu phi công nên nhiá»u trá»±c thăng của Air America chỉ bay vá»›i má»™t phi công. Không quân Mỹ nháºn định Ä‘iá»u nà y rất nguy hiểm nhÆ°ng Air America trấn an rằng đã quen vá»›i những tình huống nhÆ° váºy. Ngà y 7-4-1975, phi công kỳ cá»±u Nikki A. Fillipi đại diện cho Air America đã trình diện Nhóm hoạch định đặc biệt của Trung tâm kiểm soát di tản đặt tại trụ sở Văn phòng tùy viên quân sá»± Mỹ (DAO) trong căn cứ không quân Tân SÆ¡n Nhứt. Trách nhiệm của Fillipi là khảo sát 37 nóc nhà ở trung tâm Sà i Gòn để xem là m Ä‘iểm đáp trá»±c thăng được không. Cuối cùng, Fillipi đã hoà n thà nh nhiệm vụ chỉ trong 10 tiếng dù kế hoạch đặt ra thá»i gian tối thiểu là hai ngà y. Kết quả đã chá»n được 15 nóc nhà là m Ä‘iểm đón ngÆ°á»i di tản. Trong các cuá»™c há»p vá»›i Nhóm hoạch định đặc biệt, Fillipi nhấn mạnh muốn Air America hoà n thà nh nhiệm vụ di tản thì phải đáp ứng ba yêu cầu: Bảo đảm an toà n tại Ä‘iểm đáp máy bay; bảo đảm nÆ¡i tiếp nhiên liệu an toà n; láºp mạng lÆ°á»›i liên lạc riêng cho máy bay trá»±c thăng. Giám đốc Air America xuất tÆ°á»›ng Từ đầu tháng 4-1975, Paul Velte (giám đốc Ä‘iá»u hà nh Air America) đã Ä‘Ãch thân bay từ Washington (Mỹ) sang Sà i Gòn. Sau khi há»i ý kiến phi công Fillipi vá» kế hoạch di tản bằng trá»±c thăng, Velte liên lạc vá»›i chuẩn tÆ°á»›ng không quân Richard Baughn và thiếu tÆ°á»›ng phó tùy viên quân sá»± Homer D. Smith. Paul Velte lo sở chỉ huy của Air America trong sân bay Tân SÆ¡n Nhứt sẽ bị thiệt hại nên gợi ý hải quân Mỹ nên giao má»™t tà u sân bay cho Air America là m căn cứ Ä‘iá»u hà nh. Paul Velte Ä‘á» nghị: Tà u sân bay phải có dụng cụ cần thiết để sá»a chữa, cung cấp nhiên liệu và tà u phải luôn di chuyển dá»c bá» biển; quân Ä‘á»™i Mỹ cung cấp thêm phi công cho Air America để má»—i trá»±c thăng có đủ hai phi công. Chuẩn tÆ°á»›ng Richard Baughn đồng cảm vá»›i yêu cầu của Paul Velte nhÆ°ng nói không thể cho mượn tà u sân bay mà chỉ tạm thá»i giao 30 phi công để má»—i trá»±c thăng của Air America có đủ hai phi công. Äại sứ Mỹ Graham Martin nháºn được tin Ä‘iện biết nhÆ° váºy đã tức giáºn gá»i ngay thÆ° khẩn bác Ä‘á» nghị của chuẩn tÆ°á»›ng Richard Baughn, đồng thá»i chỉ thị đình chỉ chức trách của Baughn trong không quân và ra lệnh Baughn phải rá»i khá»i Sà i Gòn. Ngà y 12-4-1975, lữ Ä‘oà n 9 thủy quân lục chiến Mỹ giữ nhiệm vụ cung cấp máy bay trá»±c thăng và bảo đảm an ninh cho chiến dịch Gió cuốn đã gá»i phái Ä‘oà n đến tham vấn vá»›i đại sứ Graham Martin vá» kế hoạch Ä‘ang thá»±c hiện. Martin nói vá»›i há» kế hoạch di tản phải được thá»±c hiện tháºn trá»ng tối Ä‘a và ông sẽ không tha thứ cho bất cứ biểu hiện nà o cho thấy ngÆ°á»i Mỹ có ý định rá»i bá» miá»n Nam. Hôm sau, Ä‘Ãch thân chuẩn tÆ°á»›ng tÆ° lệnh lữ Ä‘oà n 9 Richard E. Carey bay sang Sà i Gòn gặp đại sứ Martin. Cuá»™c gặp rất lạnh nhạt, không có kết quả gì và dÆ°á»ng nhÆ° là m đại sứ Martin cáu kỉnh. Công khai tham gia di tản Trong khi đó, tình hình quân sá»± tiếp tục xấu. Äối phÆ°Æ¡ng Ä‘ang siết chặt vòng vây. Ngà y 21-4, Tổng thống Nguyá»…n Văn Thiệu từ chức. Cùng ngà y, lữ Ä‘oà n 9 thủy quân lục chiến láºp văn phòng mặt tráºn tại trụ sở DAO. Trụ sở DAO cùng vá»›i sở chỉ huy của Air America phÃa bên kia Ä‘Æ°á»ng được chá»n là m nÆ¡i xuất phát của chiến dịch Gió cuốn. Trong khi đó, thiếu tÆ°á»›ng tùy viên phó quân sá»± Homer D. Smith gá»i má»™t bức Ä‘iện vá» Washington Ä‘á» nghị gá»i ngay má»™t trung Ä‘á»™i thủy quân lục chiến đến căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt để kiểm soát ngÆ°á»i di tản. Ngà y 25-4, máy bay trá»±c thăng của Air America đã bốc 40 lÃnh thủy quân lục chiến từ tà u sân bay USS Hancock Ä‘áºu ngoà i khÆ¡i biển Äông vá» trụ sở DAO. Äến giá» phút nà y, Air America không còn tìm cách giữ bà máºt nữa. Cụ thể là sáng ngà y 28-4-1975, Giám đốc Air America Paul Velte đã tiếp xúc vá»›i trợ lý đặc biệt George Jacobson phụ trách vá» vấn Ä‘á» di tản của tòa đại sứ Mỹ tại Sà i Gòn. Jacobson dẫn hợp đồng giữa Air America vá»›i CÆ¡ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID) và yêu cầu Air America phải để lại bốn trá»±c thăng cùng tám phi công bám Cần ThÆ¡, nÆ¡i đặt tòa lãnh sá»± Mỹ. Paul Velte phản ứng lại ngay, nói rằng nếu váºy Air America sẽ vi phạm cam kết phải túc trá»±c 25 trá»±c thăng phục vụ chiến dịch di tản tại Sà i Gòn và ông thông báo vẫn Ä‘iá»u trá»±c thăng vá» Sà i Gòn bất chấp hợp đồng vá»›i USAID. Äến cuối ngà y, Paul Velte biết tÆ° lệnh lữ Ä‘oà n 9 Richard E. Carey quyết định không cung cấp binh lÃnh bảo vệ an ninh cho bãi Ä‘áºu máy bay của Air America ở Tân SÆ¡n Nhứt mặc dù đã hứa trÆ°á»›c đó má»™t tuần. Velte nhiá»u lần Ä‘iện thoại thuyết phục Carey nhÆ°ng không thà nh công. Căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt bị vây hãm Hồ sÆ¡ má»›i giải máºt của CIA ngà y 17-4 má»›i đây đã minh chứng các tà i liệu công bố trÆ°á»›c đó là đúng sá»± tháºt, trong đó có tà i liệu của giáo sÆ° sá» há»c danh dá»± E. Merton Coulter (Äại há»c Georgia, Mỹ) và nhân viên tình báo CIA Anthony F. Czajkowski. Theo E. Merton Coulter và Anthony F. Czajkowski, 5 giá» 30 chiá»u ngà y 28-4-1975, giám đốc Paul Velte há»p vá»›i bá»™ pháºn lãnh đạo Air America tại căn cứ Tân Sân Nhứt để đánh giá diá»…n biến tình hình. Äang há»p, Velte nghe có tiếng máy bay bay trên đầu. Năm máy bay phản lá»±c Cessna A-37 Dragonfly Ä‘ang ném bom căn cứ Tân Sân Nhứt. Má»™t loạt bom nổ là m vỡ kÃnh cá»a sổ sau lÆ°ng chá»— Velte ngồi. Ba trá»±c thăng Fairchild AC-119 và và i chiếc váºn tải Douglas C-47 bị phá hủy. Lá»a cháy khắp nÆ¡i. Ban đầu má»i ngÆ°á»i cứ tưởng đảo chÃnh, khi định thần lại má»›i biết vụ ném bom đã báo hiệu đối phÆ°Æ¡ng bắt đầu tấn công Sà i Gòn. Gần 4 giá» sáng ngà y 29-4-1975, quân Ä‘á»™i miá»n Bắc bắt đầu nã pháo và o căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt. Má»™t trái pháo rÆ¡i trúng trụ sở DAO. Trong căn hầm cháºt chá»™i bên ngoà i sở chỉ huy Air America, khoảng 15 nhân viên Air America không ngá»›t kêu khóc và cầu nguyện. 5 giá» 30, há»a lá»±c của đối phÆ°Æ¡ng vẫn chÆ°a ngá»›t. Má»™t tiếng sau, Giám đốc Paul Velte triệu táºp cuá»™c há»p ở trụ sở USAID. Hầu hết phi công Air America Ä‘ang trú ngụ tại đây. Äến rạng đông, pháo vẫn tiếp tục rÆ¡i xuống Tân SÆ¡n Nhứt. Quân Ä‘á»™i Sà i Gòn quyết định đóng cá»a sân bay, chỉ chừa lối ra và o cho xe quân sá»±. 7 giá» sáng, dấu hiệu đáng lo ngại xuất hiện. Má»™t máy bay trá»±c thăng Fairchild AC-119 của quân Ä‘á»™i Sà i Gòn đã bị má»™t quả tên lá»a vác vai Strella của quân đối phÆ°Æ¡ng bắn bốc cháy.
Giữa tháng 4-1975, CIA nháºn định khả năng quân Ä‘á»™i miá»n Bắc đánh chiếm Sà i Gòn là điá»u không thể ngăn cản được nữa. Chiến dịch của Hà Ná»™i thá»±c sá»± bắt đầu và o ngà y 6-1-1975. Tỉnh PhÆ°á»›c Long cách Sà i Gòn 120 km rÆ¡i và o tay đối phÆ°Æ¡ng. Cú đấm tiếp theo xảy ra và o ngà y 10-3-1975 ở cao nguyên Buôn Ma Thuá»™t. Hai sÆ° Ä‘oà n đối phÆ°Æ¡ng được xe tăng yểm trợ đã nện tÆ¡i tả má»™t sÆ° Ä‘oà n quân Ä‘á»™i Sà i Gòn. Ngà y 25-4-1975, 15 sÆ° Ä‘oà n đối phÆ°Æ¡ng đã bao vây khu vá»±c Sà i Gòn. Do váºy, trÆ°á»›c phản ứng chÆ°a muốn di tản của đại sứ Graham Martin, ngay cả Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger cÅ©ng lo ngại. Sau nà y Kissinger đã viết lại nhÆ° sau: “Äối mặt vá»›i thảm há»a cáºn ká», Martin quyết định cùng chết đắm vá»›i con tà u...â€. Thá»±c sá»± đại sứ Martin lưỡng lá»± chÆ°a muốn di tản vì sợ sẽ là m bá»™ máy chÃnh quyá»n Sà i Gòn tan rã nhanh chóng hÆ¡n. |
Phi Ä‘á»™i trá»±c thăng bà máºt của CIA: Cuá»™c tháo chạy đầy bất trắc Tà u Mỹ ngoà i biển Äông chá» Ä‘Æ°a ngÆ°á»i di tản. Ảnh chụp từ tà u sân bay USS Hancock. Không khà di tản bằng trá»±c thăng trÆ°á»›c khi Sà i Gòn thất thủ. Máy bay Air America bị cÆ°á»›p. Rạng sáng 29-4-1975, căn cứ không quân Tân SÆ¡n Nhứt bị dá»™i pháo. Nháºn thấy tình hình ngà y cà ng xấu, giám đốc hãng hà ng không Air America của CIA Ä‘ang có mặt tại Sà i Gòn đã chỉ thị cho di tản toà n bá»™ máy bay không phải cánh quạt. Lúc nà y, đại sứ Mỹ tại Nam Việt Nam Graham Martin buá»™c phải chấp nháºn kế hoạch di tản khẩn cấp. Chiến dịch Gió cuốn diá»…n ra trong bối cảnh há»—n loạn. Sau khi xem xét tình hình ở căn cứ Tân SÆ¡n Nhứt, thiếu tÆ°á»›ng phó tùy viên quân sá»± Mỹ Homer D. Smith thông báo cho đại sứ Mỹ Graham Martin biết phÆ°Æ¡ng án di tản bằng máy bay không phải cánh quạt có thể sẽ không thá»±c hiện được. Tuy nhiên, đại sứ Martin không đồng ý. Martin nói vẫn còn 10.000 ngÆ°á»i cần di tản và Martin muốn Ä‘Ãch thân đến Tân SÆ¡n Nhứt kiểm tra. Máy bay Air America bị cÆ°á»›p 9 giá» sáng 29-4-1975, đại sứ Graham Martin có mặt tại căn cứ không quân Tân SÆ¡n Nhứt vá»›i vẻ run láºp cáºp. Há»a lá»±c của đối phÆ°Æ¡ng đã dịu bá»›t. Coalson là phi công đầu tiên lái trá»±c thăng sang trụ sở CÆ¡ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) để Ä‘Æ°a phi công của Air America trở vá» Tân SÆ¡n Nhứt lấy máy bay. Chuyến bay ấy suýt trở thà nh thảm kịch. Trá»±c thăng của Coalson vừa Ä‘áºu trên nóc trụ sở USAID, Ãt nhất chÃn phi công đã ùa lên. Do máy bay chở đầy xăng, Coalson nghÄ© không thể cất cánh theo chiá»u thẳng đứng nên quát bảo ai đó xuống nhÆ°ng không ai nghe. Cuối cùng, má»™t phi công trấn an sẽ không có vấn Ä‘á» gì. Coalson cố cho máy bay chạy lùi hết cỡ ra sau để lấy Ä‘Ã cất cánh. Máy bay lùi đến bá» tÆ°á»ng, cánh quạt Ä‘á»™t nhiên ngừng quay. Chỉ còn cách duy nhất là lao máy bay tá»›i để lấy tốc Ä‘á»™. May mắn cánh quạt khởi Ä‘á»™ng lại, nếu không chắc chắn toà n bá»™ đã bá» mạng. Trong lúc các phi công Air America bay Ä‘i Ä‘i lại lại Ä‘Æ°a phi hà nh Ä‘oà n Air America từ trung tâm Sà i Gòn vá» Tân SÆ¡n Nhứt, Coalson nháºn được lệnh cùng vá»›i phi công Victor Carpenter bay sang sân quần vợt ở trụ sở Văn phòng Tùy viên quân sá»± Mỹ (DAO) để rÆ°á»›c khách di tản ra tà u USS Blue Ridge của hạm Ä‘á»™i 7 chá» ngoà i biển Äông. Hà nh trình bay yên ổn. Ra đến tà u, trong khi Coalson xin tiếp nhiên liệu, Ä‘á»™t nhiên Victor Carpenter nói không bay nữa. Sau đó, nhân viên kỹ thuáºt ngÆ°á»i Philippines cÅ©ng nhảy xuống máy bay và nói không trở lại Sà i Gòn nữa. Thế là Coalson phải quay lại Sà i Gòn má»™t mình. Gần 10 giá» ngà y 29-4-1975, má»™t nhân viên giám sát của Air America đến báo cáo vá»›i cÆ¡ trưởng Winston rằng phi công quân Ä‘á»™i Sà i Gòn đã cÆ°á»›p máy bay của Air America. TrÆ°á»›c đó, Air America cÅ©ng đã bị cÆ°á»›p sáu chiếc. CÆ¡ trưởng Winston buá»™c phải chỉ đạo cho các phi công Air America cứ lấy bất cứ máy bay trá»±c thăng nà o có thể cất cánh được để Ä‘Æ°a ngÆ°á»i di tản. Di tản, mạnh ai nấy lo Chiến dịch Gió cuốn diá»…n ra trong bối cảnh hết sức rối rắm. Phi công Fillipi đã sắp xếp Ä‘Æ°a má»™t xe bồn chở 45.000 lÃt xăng và o Ä‘áºu ở trụ sở DAO. Äêm 28 hoặc 29-4-1975, xe bồn Ä‘i đâu không rõ. Giám đốc Air America Paul Velte phải cho trá»±c thăng Ä‘i tìm. Trá»±c thăng tìm thấy xe bồn trong má»™t khu đất. Tuy nhiên không thể bÆ¡m xăng ra khá»i xe bồn vì bình Ä‘iện xe quá yếu. Không đủ xăng, trá»±c thăng của Air America phải hoạt Ä‘á»™ng hạn chế và phải bay ra tà u của hạm Ä‘á»™i Mỹ xin tiếp nhiên liệu. Dù váºy, chỉ huy các tà u Mỹ lại đón tiếp Air America không mấy thân thiện vì há» hoà n toà n không biết Air America là má»™t phần quan trá»ng của chiến dịch Gió cuốn. Nạn nhân đầu tiên của thái Ä‘á»™ lạnh nhạt là phi công David B. Kendall. Kendall bay chiếc trá»±c thăng Bell 205 N47000 chở khách di tản trong Ä‘iá»u kiện hết sức tồi tệ, không máy phát Ä‘iện, không radio liên lạc. Khi Kendall bay ra đến tà u USS Blue Ridge, dầu rỉ ra phủ kÃn cả kÃnh chắn gió. Kendall xin tiếp nhiên liệu và sá»a chữa máy bay nhÆ°ng sÄ© quan trên tà u yêu cầu cho máy bay láºt xuống biển. Kendall phản đối. Nhân viên trên tà u liá»n tháo cá»a máy bay. Cuối cùng Kendall phải nghe lá»i, lái máy bay chúi mÅ©i xuống mặt nÆ°á»›c rồi nhảy ra ngoà i nhÆ°ng bị rÆ¡i xuống biển, may mà được vá»›t lên an toà n. Hai phi công Donald R. Buxton và Dennis C. Eisler của Air America Ä‘i trên chiếc Bell 204B N8535F chở 10 khách bay ra tà u USS Blue Ridge. Trên trá»i đầy trá»±c thăng của không quân Sà i Gòn Ä‘ang xoay xở đáp xuống tà u. Bay vòng vòng 30 phút, Buxton được phép hạ cánh. Má»™t sÄ© quan hải quân yêu cầu xô máy bay xuống biển. Buxton cãi lại rằng phải quay vá» Sà i Gòn để tiếp tục chiến dịch di tản. SÄ© quan ná» lạnh lùng nói quân Ä‘á»™i Mỹ sẽ lo nhiệm vụ ấy và không cần đến Air America nữa. Sau đó, hai phi công Air America bị áp giải xuống dÆ°á»›i boong. 11 giá» 30 ngà y 29-4-1975, giám đốc Paul Velte quyết định chuyển hoạt Ä‘á»™ng Ä‘iá»u hà nh của Air America sang trụ sở DAO cho an toà n hÆ¡n. Äến nÆ¡i, Velte má»›i biết kế hoạch cung cấp xăng dầu cho Ä‘á»™i bay Air Ameriaca đã bị phá sản. Trá»±c thăng di tản bị bắn TrÆ°á»›c đó, gần 11 giá» cùng ngà y, đại sứ Graham Martin buá»™c phải quyết định ra lệnh di tản khẩn cấp khá»i Sà i Gòn dù ná»a tháng trÆ°á»›c không đồng ý. Thế nhÆ°ng máy bay của thủy quân lục chiến Mỹ chÆ°a thể triển khai ngay vì đến 12 giá» 15, chuẩn tÆ°á»›ng tÆ° lệnh lữ Ä‘oà n 9 thủy quân lục chiến Mỹ má»›i nháºn được lệnh tiến hà nh chiến dịch Gió cuốn. Mãi đến 3 giá» chiá»u, 12 trá»±c thăng váºn tải Sikorsky CH-53 Sea Stallion của thủy quân lục chiến (má»—i chiếc chở 38 ngÆ°á»i) má»›i hạ cánh xuống trụ sở DAO và bắt đầu Ä‘Æ°a ngÆ°á»i di tản. Má»™t số trá»±c thăng váºn tải Boeing CH-46 Sea Knight nhá» hÆ¡n (chở 17 ngÆ°á»i) cÅ©ng tham gia Ä‘Æ°a ngÆ°á»i từ tòa đại sứ Mỹ ra tà u. Vá» phần Air America, giám đốc Paul Velte chỉ gom được 13 trá»±c thăng tiếp tục chở ngÆ°á»i di tản từ các nóc nhà . Cuối ngà y 29-4-1975, tình hình an ninh tại các Ä‘iểm đáp trá»±c thăng hết sức tồi tệ. Hầu hết ngÆ°á»i Mỹ đã di tản nhÆ°ng rất nhiá»u ngÆ°á»i Việt Nam hoảng loạn chen nhau trên các nóc nhà . Hai phi công Larry Stadulis và David B. Kendall đến chở Edward Twiford, nhân viên CIA vá» hÆ°u được thuê giúp Air America vá» tà i chÃnh. Ông ta đứng trên nóc trụ sở USAID giữa má»™t biển ngÆ°á»i Việt Nam. Stadulis và Kendall quyết định hạ Ä‘á»™ cao để Ralph Begien (giám đốc Trung tâm thông tin chuyến bay của Air America) nhanh tay kéo Twiford và o trá»±c thăng rồi bốc lên tháºt nhanh. Trá»±c thăng vừa bốc lên, bốn ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông Việt Nam Ä‘u bám theo cà ng. Những ngÆ°á»i ở dÆ°á»›i nổ súng bắn theo nhÆ°ng may mắn máy bay không há» hấn gì. Ralph Begien cố nhoà i ngÆ°á»i kéo bốn ngÆ°á»i bám cà ng và o máy bay. Cuối cùng trá»±c thăng cÅ©ng hạ cánh an toà n xuống tà u sân bay USS Midway. Trá»i sáºp tối, giám đốc Paul Velte ra lệnh ngừng di tản. 17 chiếc trá»±c thăng của Air America đã yên vị trên các tà u Mỹ ngoà i biển Äông. Äa số Ä‘áºu trên tà u sân bay USS Hancock. Trong khi đó, máy bay trá»±c thăng của thủy quân lục chiến Mỹ vẫn tiếp tục chở ngÆ°á»i di tản đến sáng hôm sau. 7 giá» 53 ngà y 30-4-1975, ngÆ°á»i cuối cùng di tản là tùy viên thủy quân lục chiến ở tòa đại sứ Mỹ. Sau đó, Sà i Gòn thất thủ. TÃnh tổng cá»™ng Ä‘á»™i trá»±c thăng của CIA Air America đã Ä‘Æ°a hÆ¡n 1.000 ngÆ°á»i di tản an toà n. Ngà y 5-5-1975, Paul Velte nháºn được bức Ä‘iện của Giám đốc CIA William Colby báo tin Air America đã hoà n thà nh hoạt Ä‘á»™ng tác chiến tại Việt Nam. (Tà i liệu tham khảo: Hồ sÆ¡ giải máºt của CIA ngà y 17-4, tà i liệu của giáo sÆ° sá» há»c danh dá»± E. Merton Coulter và nhân viên CIA Anthony F. Czajkowski)
Theo yêu cầu của sÄ© quan CIA phụ trách hà ng không O.B. Harnage, máy bay trá»±c thăng của Air America đã bay đến chung cÆ° Pittman ở số 22 Gia Long (hiện nay là đưá»ng Lý Tá»± Trá»ng), nÆ¡i ở của trợ lý trưởng phân bá»™ CIA tại Sà i Gòn. Äiểm đáp trên mái nhà quá hẹp, những ngÆ°á»i di tản phải dùng thang leo lên nóc. Phóng viên của hãng tin UPI đã chụp được khoảnh khắc O.B. Harnage nghiêng ngÆ°á»i kéo những ngÆ°á»i khác từ thang lên trá»±c thăng. Bức ảnh đã nhanh chóng truyá»n Ä‘i khắp thế giá»›i và trở thà nh má»™t trong những khoảnh khắc lịch sỠđánh dấu chiến dịch tháo chạy khá»i Sà i Gòn của ngÆ°á»i Mỹ. |
LÊ LINH http://www.phapluattp.vn/news/can-canh/view.aspx?news_id=251550
|