8:20, 20/03/2009 Ngoại trưởng Nga Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton cùng nhấn nút "khởi động lại" quan hệ Nga - Mỹ.
Cuá»™c gặp giữa Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tại Genève, Thụy SÄ©, hôm 6/3 vừa qua đã chÃnh thức xác nháºn việc tái khởi Ä‘á»™ng hà nh trình tìm kiếm lối thoát cho những căng thẳng ngoại giao giữa Nga và Mỹ dÆ°á»›i thá»i của Tổng thống Bush liên quan tá»›i những vấn Ä‘á» nhÆ° hệ thống phòng thủ tên lá»a, Kosovo, Gruzia, cắt giảm vÅ© khà chiến lược... Chấp nháºn Ä‘Ã m phán Nếu nhÆ° Tổng thống Bush suốt 8 năm cầm quyá»n luôn tá» ra cứng rắn trong các hồ sÆ¡ gây tranh cãi vá»›i Nga thì ông Obama từ khi lên nắm quyá»n Tổng thống Mỹ, đã phát Ä‘i nhiá»u tÃn hiệu cho thấy Ä‘Æ°á»ng lối ngoại giao của Mỹ đã thay đổi, đặc biệt trong quan hệ Nga - Mỹ. Buổi gặp giữa Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tại Genève, Thụy SÄ©, hôm 6/3 vừa qua đã chÃnh thức xác nháºn sá»± biến chuyển nà y. Nếu nhÆ° Phó tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Há»™i nghị an ninh Munich, Äức, tháng 2/2009, rằng quan hệ Nga - Mỹ đã đến lúc khởi Ä‘á»™ng lại thì trong cuá»™c gặp tại Genève vừa qua, bà Hillary đã tặng ông Lavrov má»™t chiếc nút bấm trên có ghi "reset" (khởi Ä‘á»™ng lại) rồi hai ngÆ°á»i cùng nhau nhấn nút trÆ°á»›c sá»± chứng kiến đông đảo của giá»›i truyá»n thông quốc tế. Mặc dù đây chỉ là hà nh Ä‘á»™ng mang tÃnh tượng trÆ°ng song nó đã cho thấy tất cả vá» chÃnh sách ngoại giao của Mỹ vá»›i Nga. TrÆ°á»›c đó, Tổng thống Obama đã viết thÆ° và điện thoại thÆ°á»ng xuyên cho Tổng thống Nga Medvedev để bà n cách nối lại đối thoại Nga - Mỹ. TrÆ°á»›c khi gặp Ngoại trưởng Nga Lavrov, ngà y 6/3, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton tuyên bố NATO đã đồng ý bình thÆ°á»ng hóa quan hệ ngoại giao vá»›i Nga. CÆ¡ chế mang tên Há»™i đồng NATO - Nga là má»™t diá»…n Ä‘Ã n trao đổi giữa hai bên vá» nhiá»u vấn Ä‘á», đã bị gián Ä‘oạn từ 7 tháng nay sau khi xảy ra cuá»™c chiến Nga - Gruzia. Nga đã hoan nghênh quyết định của NATO và đồng ý gặp ngoại trưởng các nÆ°á»›c NATO ở Brussels. TrÆ°á»›c khi các vị ngoại trưởng khối NATO nhóm há»p, Nga đã tuyên bố đồng ý cho Mỹ dùng lãnh thổ để chuyển váºn tiếp liệu phi quân sá»± tá»›i Afghanistan. NATO cÅ©ng hy vá»ng vá»›i sá»± cá»™ng tác của Nga sẽ là m cho các quốc gia Trung à có thể mở cá»a các căn cứ cho lá»±c lượng NATO sá» dụng, trong lúc má»™t căn cứ không quân của Mỹ ở Kyrgyzstan sắp phải bị đóng cá»a. Jaap de Hoop Scheffer, Tổng thÆ° ký NATO, trong buổi há»p báo tại trụ sở ở Brussels, Bỉ, không xác định thá»i Ä‘iểm há»™i đồng nà y sẽ là m việc trở lại, tuy nhiên theo dá»± Ä‘oán của các quan sát viên sẽ không diá»…n ra trÆ°á»›c ngà y Há»™i nghị thượng đỉnh NATO há»p và o tháng 4 tá»›i. Ngoại trưởng Hillary Clinton tuyên bố vá»›i các Bá»™ trưởng Ngoại giao ở Brussels là "đã đến lúc để khởi sá»± những quan hệ má»›i mẻ vá»›i Nga". CÅ©ng trong buổi gặp trên, Washington và Moskva đã cam kết tá»›i đây sẽ có má»™t thá»a thuáºn má»›i vá» Hiệp Æ°á»›c cắt giảm vÅ© khà chiến lược, START-1. Phát biểu tại há»™i nghị, Ngoại trưởng Nga Lavrov nói: "Chúng tôi đã chuẩn bị Ä‘iá»u chỉnh quan hệ hai bên nhÆ° phÃa Mỹ Ä‘á» xuất... Ký kết má»™t hiệp Æ°á»›c có hiệu lá»±c pháp lý giữa Nga và Mỹ vá» vÅ© khà tấn công chiến lược sẽ trở thà nh má»™t bÆ°á»›c Æ°u tiên theo hÆ°á»›ng nà y". Ngoại trưởng Mỹ Hillary cho biết, việc Ä‘i tá»›i má»™t thá»a thuáºn má»›i vá»›i Nga để thay thế Hiệp Æ°á»›c START-1 là vấn Ä‘á» Æ°u tiên. Hiệp Æ°á»›c cắt giảm vÅ© khà chiến lược mà hai đối thủ thá»i Chiến tranh lạnh từng thÆ°Æ¡ng thuyết và đi tá»›i thá»a thuáºn, sẽ hết hiệu lá»±c và o ngà y 5/12/2009. Bà Hillary cho hay, bà mong muốn Tổng thống Obama và ngÆ°á»i đồng cấp Nga Medvedev sẽ có má»™t kế hoạch má»›i vá» hiệp Æ°á»›c cắt giảm vÅ© khà chiến lược trÆ°á»›c khi hai ngÆ°á»i gặp nhau tại Há»™i nghị thượng đỉnh G20 diá»…n ra tại London và o ngà y 2/4 tá»›i. Nga coi Hiệp Æ°á»›c START-1 cÆ¡ sở kiểm soát vÅ© khà thá»i háºu Chiến tranh lạnh và tin rằng nếu hiệp Æ°á»›c nà y hết hiệu lá»±c trong khi chÆ°a tìm được má»™t thá»a thuáºn thay thế thì có thể là m rối loạn sá»± cân bằng chiến lược. TrÃch lá»i Tổng thống Nga Medvedev, Ngoại trưởng Lavrov nói, má»™t thá»a thuáºn má»›i nên giá»›i hạn không chỉ đầu đạn hạt nhân mà còn phải hạn chế các loại thiết bị chuyển chiến lược nhÆ° tên lá»a đạn đạo xuyên lục địa, tên lá»a đạn đạo gắn ở tà u ngầm và máy bay ném bom hạng nặng... Từ đối đầu sang đối thoại Ngà y 7/3 vừa qua, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, kết thúc chuyến công du kéo dà i 8 ngà y Ä‘Æ°a bà sang 3 lục địa để chuyển tải thông Ä‘iệp: Mỹ muốn bắt tay vá»›i các nÆ°á»›c bạn, cÅ©ng nhÆ° thá»a hiệp vá»›i các đối thủ của mình. Tại Jerusalem, nÆ¡i bà Hillary tiết lá»™ Washington phái hai sứ giả sang thủ đô Damas của Syria; tại Brussels, khi bà đỠxuất sáng kiến má»i Iran tham dá»± há»™i nghị vá» Afghanistan hay tại Genève, thá»i Ä‘iểm bà cùng vá»›i Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đồng ý ''bấm nút'' kÃch hoạt trở lại quan hệ song phÆ°Æ¡ng. Ở đâu bà Hillary Clinton cÅ©ng ná»— lá»±c tá» thiện chà của Mỹ, Ä‘oạn tuyệt vá»›i chÃnh sách cÅ© của chÃnh quyá»n Bush. CÅ©ng trong ngà y 7/3, bản thân Tổng thống Barack Obama nêu quyết tâm tìm hòa giải cho Afghanistan và thăm dò khả năng xÃch lại gần vá»›i Taliban ôn hòa. Vá» vấn Ä‘á» hạt nhân của CHDCND Triá»u Tiên, Mỹ muốn đối thoại vá»›i nÆ°á»›c nà y. Nhiá»u Ä‘á»™ng thái má»›i hÆ¡n, nhÆ° hôm 2/3 vừa qua, bà Hillary đã chủ Ä‘á»™ng tiến vá» phÃa Ngoại trưởng Syria để trao đổi vá»›i ông bên lá» há»™i nghị các nhà tà i trợ cho Gaza, cho phép giá»›i quan sát tin tưởng và o khả năng tiếp cáºn má»›i nà y của chÃnh quyá»n Obama. Không chỉ quan tâm đến các đối thủ, chuyến công du của bà Hillary cÅ©ng là cÆ¡ há»™i để Mỹ xây dá»±ng những nhịp cầu má»›i vá»›i các đồng minh. Ngoại trưởng Mỹ đã hứa vá»›i châu Âu phát huy quan hệ xuyên Äại Tây DÆ°Æ¡ng, vốn đã bị tổn thÆ°Æ¡ng dÆ°á»›i thá»i Tổng thống Bush. Mặc dù những bất đồng chÃnh giữa hai nÆ°á»›c liên quan tá»›i hệ thống phòng thủ tên lá»a của Mỹ tại Äông Âu, vấn Ä‘á» Gruzia, Ukraina, Kosovo, Iran... vẫn chÆ°a có vấn Ä‘á» nà o được giải quyết dứt Ä‘iểm, song thái Ä‘á»™ chấp nháºn Ä‘Ã m phán của Mỹ đã ghi nháºn má»™t bÆ°á»›c tiến má»›i trong quan hệ Nga - Mỹ
Nguyễn Bảo (tổng hợp) http://antg.cand.com.vn/vi-VN/hautruong/2009/3/68879.cand
|