Thông tin chung
Tác giả/Author:Â
Ngà y phát hà nh/Issued date: 24/11/2009Â
ÄÆ¡n vị phát hà nh/Issued by:Â
Ná»™i dung
Công tác nghiên cứu đánh giá nguồn lợi cá biển và các hải sản khác ở nÆ°á»›c ta đã được nhiá»u ngÆ°á»i thá»±c hiện. Nhiá»u tác giả dá»±a và o các nguồn tÆ° liệu và phÆ°Æ¡ng pháp khác nhau, đã công bố nhiá»u kết quả vỠđánh giá nguồn lợi hải sản.
Các kết quả sau đây của Viện Nghiên cứu Hải sản là táºp hợp kết quả của các chÆ°Æ¡ng trình nghiên cứu trong nÆ°Æ¡c hoặc các chÆ°Æ¡ng tình hợp tác vá»›i nÆ°á»›c ngoà i đã được trình bà y trong nhiá»u báo cáo riêng biệt trÆ°á»›c đây, các kết quả trình bà y ở đây mang tÃnh tổng hợp và bổ xung những kết quả má»›i thu được cho đến cuối năm 1999. Ở đây chỉ trình bà y việc đánh giá nguồn lợi trong khu vá»±c biển giá»›i hạn từ bá» ra đến 110o00’ Ä‘á»™ Bắc ở phÃa đông và từ bá» ra đến 103o00’ Ä‘á»™ Bắc ở Vịnh Thái Lan và giá»›i hạn đến 07o00’ Ä‘á»™ Bắc ở phÃa Nam.
Nguồn lợi cá đáy và gần đáy:
Nguồn lợi cá tầng đáy chiếm vai trò quan trá»ng trong má»™t vùng biển nhiệt Ä‘á»›i nhÆ° ở nÆ°á»›c ta. Do địa hình đáy biển rất thuáºn lợi, ở phÃa Bắc có vịnh Bắc Bá»™ là vịnh nông, bằng phẳng, ở phÃa nam có vùng cá»a sông Cá»u Long là má»™t phần của thá»m Sunda (Sunda self) là má»™t trong số các vùng thá»m bằng phẳng lá»›n nhất của biển thế giá»›i. Vùng biển tây nam thuá»™c vịnh Thái Lan cÅ©ng là vùng biển nông bằng phẳng rất thuáºn lợi cho sá»± phát triển của nguồn lợi cá đáy. Äây là những vùng có sức sản xuất sinh há»c cao, sá»± trao đổi nÆ°á»›c mạnh, vì váºy tiá»m năng nguồn lợi cá tầng đáy lá»›n, chiếm vai trò quan trá»ng nhất trong các loà i hải sản của biển nÆ°á»›c ta.
Do tÃnh chất quan trong nhÆ° trên nên nghá» khai thác cá đáy bằng lÆ°á»›i kéo đáy ở vùng nÆ°á»›c xa bá» của nÆ°á»›c ta sẽ là má»™t nghá» quan trá»ng để Ä‘Æ°a sản lượng khai thác cá ngà y cà ng tăng thêm.
Nguồn lợi cá nổi nhá»:
Bao gồm các loà i cá nhÆ° cá nục, cá trÃch, cá bạc má… sống ở tầng giữa và tầng trên. Kết quả đánh giá nguồn lợi dá»±a và o chÆ°Æ¡ng trình nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Hải sản do DORAD tà i trợ trong thá»i kỳ 1978 – 1980. ChÆ°Æ¡ng trình nghiên cứu đã sá» dụng tà u nghiên cứu Biển Äông vá»›i tổng cá»™ng 22 chuyến Ä‘i trong thá»i gian 3 năm nên vẫn là kết quả đáng tin cáºy, cho đến nay vẫn chÆ°a có Ä‘iá»u kiện bổ sung thêm.
Nguồn lợi cá nổi lớn (cá nổi đại dương):
Bao gồm chủ yếu là cá loại cá ngừ, cá cá» (cá kiếm), cá nhám… Phần lá»›n là các loà i cá di cÆ°. Gần đây Dá»± án nghiên cứu nguồn lợi cá nổi đại dÆ°Æ¡ng ở vùng biển xa bá» miá»n Trung và Äông Nam Bá»™ do JICA, Nháºt tà i trợ đã được thá»±c hiện. Do pháºm vi nghiên cứu và phÆ°Æ¡ng pháp đánh lÆ°á»›i dùng trong nghiên cứu còn hạn chế nên chÆ°a Ä‘Æ°a ra được số liệu tÃnh toán trữ lượng, vì váºy trong thá»i gian tá»›i cần được đẩy mạnh nghiên cứu hÆ¡n nhằm phục vụ phát triển nghá» cá xa bá».
Các số liệu thồng kê vá» tình trạng khai thác cá ngừ nÆ°á»›c ta hiện nay cÅ©ng chÆ°a đầy đủ, vì váºy chÆ°a thể Ä‘Æ°a ra số liệu vá» trữ lượng và khả năng khai thác của cá nổi đại dÆ°Æ¡ng nói chung hoặc cá ngừ nói riêng. Vì váºy để có má»™t hình dung rất khái quát vá» nguồn lợi cá ngừ, chúng tôi tạm sá» dụng phÆ°Æ¡ng pháp so ánh và dá»± Ä‘oán. CÆ¡ sở để so sánh là điá»u kiện tá»± nhiên, tình hình nguồn lợi và công cụ khai thác. Chúng tôi cho rằng có thể lấy con số sản lượng khai thác cá ngừ, cá thu, cá cá» của Thái Lan khai thác và o năm 1993 tại vịnh Thái Lan là 117.883 tấn theo thống kê của SEAPDEC là sản lượng tối thiểu nÆ°á»›c ta cÅ©ng có thể đạt được vì thà nh phần loà i, diện tÃch vùng biển của nÆ°á»›c ta Ä‘á»u lá»›n hÆ¡n. Trên cÆ¡ sở đó, các tác giả thấy rằng khả năng khai thác cá nổi đại dÆ°Æ¡ng của Việt Nam là 120.000 tấn/năm là hiện thá»±c .
NhÆ° váºy cho đến nay có thể trình bà y kết quả đánh giá nguồn lợi và khả năng khai thác cá biển Việt Nam (Bảng 1). Theo đó trữ lượng cá biển (trong phạm vi đã nghiên cứu) của nÆ°á»›c ta là 4,18 triệu tấn, khả năng khai thác 1,67 triệu tấn/năm trong đó cá nổi nhá» 649.100 tấn (41,6%), cá tầng đáy 855.885 tấn (51,2%) và cá nổi đại dÆ°Æ¡ng khoảng 120.000 tấn (7,2%).
Bảng 1: Tổng hợp kết quả đánh giá trữ lượng và khả năng khai thác cá biển ở Việt Nam
Â
Vùng biển
|
Loại cá
|
Äá»™ sâu
|
Trữ lượng
|
Khả năng khai thác
|
Tỷ lệ (%)
|
Tấn
|
Tỷ lệ (%)
|
Tấn
|
Tỷ lệ (%)
|
Vịnh Bắc Bộ (Vùng I)
|
Cá nổi nhá»
|
|
390.000
|
57,3
|
156.000
|
57,3
|
16,3
|
Cá đáy
|
<50m
|
39.240
|
5,7
|
15.682
|
5,7
|
|
>50m
|
251.952
|
37
|
100.785
|
37
|
|
Cá»™ng
|
291.166
|
42,7
|
116.467
|
42,7
|
|
Cá»™ng
|
|
681.166
|
100
|
271.467
|
100
|
|
Miá»n Trung (Vùng II)
|
Cá nổi nhá»
|
|
500.000
|
82,5
|
200.000
|
82,5
|
14,5
|
Cá đáy
|
<50m
|
18.494
|
3,0
|
7.398
|
3,0
|
|
>50m
|
87.905
|
14,5
|
35.162
|
14,5
|
|
Cá»™ng
|
106.399
|
17,5
|
42.560
|
17,5
|
|
Cá»™ng
|
|
606.399
|
100
|
242.560
|
100
|
|
Äông Nam Bá»™ (Vùng III)
|
Cá nổi nhá»
|
|
524.000
|
25,2
|
209.600
|
25,2
|
49,7
|
Cá đáy
|
<50m
|
349.154
|
16,8
|
139.762
|
16,8
|
|
>50m
|
1.202.735
|
58,0
|
481.094
|
58,0
|
|
Cá»™ng
|
1.551.889
|
74,8
|
620.856
|
74,8
|
|
Cá»™ng
|
|
2,075.889
|
100
|
830.456
|
100
|
|
Tây Nam Bộ (Vùng IV)
|
Cá nổi nhá»
|
|
316.000
|
62,0
|
126.000
|
62,0
|
12,1
|
Cá đáy
|
|
190.679
|
38,0
|
76.272
|
38,0
|
|
Cá»™ng
|
|
506.679
|
100
|
202.272
|
100
|
|
Gò nổi
|
Cá nổi nhá»
|
|
10.000
|
100
|
2.500
|
100
|
0,2
|
Toà n vùng biển
|
Cá nổi đại dương (*)
|
|
(300.000)
|
|
(120.000)
|
|
7,2
|
Tổng cộng
|
Cá nổi nhá»
|
|
1.740.000
|
|
694.100
|
41,6
|
|
Cá đáy
|
|
2.140.133
|
|
855.885
|
51,2
|
|
Cá nổi đại dương (*)
|
|
(300.000)
|
|
(120.000)
|
7,2
|
|
Toà n bộ
|
|
4.180.133
|
|
1.669.985
|
100,0
|
100
|
Â
Bùi Äình Chung, Chu Tiến VÄ©nh, Nguyá»…n Hữu Äức
TrÃch bà i: "Nguồn lợi cá biển - cÆ¡ sở phát triển của nghá» cá biển Việt Nam" trong Tuyển táºp các công trình nghiên cứu Nghá» cá biển (Táºp II - 2001)