(VTC News) - Chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Robert Gates sẽ “dọn đường” cho chuyến thăm của Chủ tịch TQ Hồ Cẩm Đào, nhưng cũng mang nhiều ý nghĩa và rất nhiều nội dung quan trọng khác, và tiêu điểm chắc chắn sẽ là vấn đề an ninh khu vực và sức mạnh quân sự của Trung Quốc.

Tháng 6/2010, trao đổi quân sự cấp cao nhất giữa Trung-Mỹ bị gián đoạn do Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan. Vì vậy, chuyến thăm Trung Quốc lần này của Bộ trưởng Robert Gates được dư luận rất quan tâm, được cho là chuyến thăm “phá băng” quan hệ quân sự Trung-Mỹ sau một năm “lạnh nhạt”.

Tên lửa Đông Phong-21D của Trung Quốc được coi là "sát thủ" của tàu sân bay.

Điều quan trọng hơn là, ngày 18/1 Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào sẽ đến thăm Mỹ, chuyến thăm Trung Quốc của Robert Gates chắc chắn cũng “dọn đường” cho hội đàm nguyên thủ hai nước Trung-Mỹ. Dư luận cho rằng, trọng điểm của chuyến thăm là vấn đề Triều Tiên và việc Mỹ đưa tàu sân bay đến Đông Á.

Tìm hiểu Lực lượng Tên lửa chiến lược của Trung Quốc

Ngày 7/1, Tổng thống Obama đã ký Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng năm tài chính 2011 (bắt đầu từ ngày 1/10/2010). Theo đạo luật, ngân sách quốc phòng của Mỹ cho năm tài chính 2011 lên tới 725 tỷ USD, trong đó có 158,7 tỷ USD dành cho các cuộc chiến tranh.

Mỹ là nước chi tiêu quân sự cao nhất thế giới. Mặc dù Nhà Trắng và Quốc hội kiểm soát thâm hụt ngân sách, tìm cách giảm chi tiêu của Chính phủ Liên bang, nhưng ngân sách quốc phòng so với năm tài chính trước vẫn tiếp tục tăng chứ không giảm đi (ngân sách quốc phòng năm tài chính 2010 là 680 tỷ USD).

Ngày 6/1, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates cho biết, phải kết thúc văn hóa "đốt tiền liên tục" của Lầu Năm Góc. Họ có kế hoạch cắt giảm 78 tỷ USD ngân sách quốc phòng trong 5 năm tới.

Tối ngày 9/1, Robert Gates đã tới Bắc Kinh, bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc trong thời gian 3 ngày. Có tin cho biết, trong thời gian thăm Trung Quốc, Robert Gates sẽ đến thăm Lực lượng Tên lửa chiến lược (Pháo binh 2) của Giải phóng quân Nhân dân (PLA), để tìm hiểu sự phát triển mới nhất của tên lửa chiến lược Trung Quốc.

Ngoài ra, với sự kiên trì của các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng năm tài chính 2011 của Mỹ quy định hạn chế chính phủ Obama sử dụng quỹ Liên bang, chuyển giao các tù nhân Guantanamo ra xét xử tại Tòa án Liên bang Mỹ hoặc chuyển sang các nước thứ ba để tiếp tục giam giữ.

Điều này chắc chắn sẽ làm cho kế hoạch đóng cửa nhà tù Guantanamo của chính phủ Obama gặp khó khăn. Ngày 7/1, Obama cho biết, sẽ tìm cách hủy bỏ điều khoản này, đồng thời phản đối bất kỳ nỗ lực nào kéo dài hoặc mở rộng những điều khoản này.

Tháng 1/2002, chính quyền Cựu Tổng thống Bush đã thiết lập nhà tù ở Guantanamo, giam giữ những người bị tình nghi của Al Qaeda và Taliban bị bắt trong cuộc chiến Afghanistan sau sự kiện 11/9.

Do nhà tù Guantanamo ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh của Mỹ, khi mới nhậm chức Obama tuyên bố sẽ đóng cửa nhà tù này trong vòng 1 năm, nhưng sau đó do gặp phải vô vàn trở ngại, lời cam kết này đến nay vẫn chưa được thực hiện.

“Trung-Mỹ không có lý do gì trở thành đối thủ”

Cùng với USS George Washington, tàu sân bay chạy bằng năng lượng nguyên tử Carl Vinson đang hiện diện ở Đông Bắc Á

Đối với chuyến thăm Trung Quốc của Robert Gates, tại một cuộc họp báo ở Lầu Năm Góc ngày 6/1, Robert Gates đã công khai trông đợi đối với chuyến thăm này: “Tôi rất trông đợi tìm được một loạt vấn đề cùng quan tâm, có lợi  ích chung, trên cơ sở đó Mỹ-Trung có thể tiếp tục phát triển và tăng cường đối thoại”.

Ông nhấn mạnh: “Tôi cho rằng, mở rộng lĩnh vực đối thoại rất quan trọng đối với một quan hệ quân sự song phương ổn định và lâu dài”.

Robert Gates còn nói, Trung Quốc và Mỹ có thể “triển khai hợp tác trong các vấn đề có lợi ích chiến lược chung”. Dù là vấn đề Triều Tiên, vấn đề hạt nhân Iran hay là vấn đề đối phó với cướp biển và khủng bố.

Robert Gates nói, Mỹ cần duy trì sự quan tâm đối với thực lực quân sự liên tục tăng lên của Trung Quốc, “nhưng Trung Quốc không có lý do gì trở thành đối thủ của Mỹ”.

Năm 2010, do Mỹ quyết định bán vũ khí cho Đài Loan có trị giá 6 tỷ USD, dẫn đến quân đội Trung Quốc chấm dứt trao đổi quân sự với Mỹ. Vì vậy, chuyến thăm Trung Quốc lần này của Robert Gates được báo chí cho là trao đổi quân sự hai nước Trung-Mỹ đã trở lại quỹ đạo chính sau khi “lạnh nhạt” trong năm qua.

Trông đợi “cơ hội khởi động lại quan hệ quân sự”

Gần đây, trong nhiều trường hợp Robert Gates đã nói về tầm quan trọng của quan hệ quân sự Trung-Mỹ. Ngoài buổi thông cáo báo chí ngày 6/1, Robert Gates còn làm khách cho chương trình “NewsHour” của hãng PBS, nói về chuyến thăm 4 ngày tới Trung Quốc đầu năm 2011.

Robert Gates nói, quân đội hai nước Mỹ-Trung đã tìm được phương thức hợp tác, cùng tăng cường hiểu biết lẫn nhau, có thể có cơ hội thực hiện một số mục tiêu mang tính xây dựng, cũng có thể xây dựng quan hệ song phương mạnh mẽ hơn.

Ngoài ra, Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng phụ trách vấn đề Đông Á của Mỹ là Michael Schiffer trong một bài phát biểu đã cho biết, phía Mỹ hy vọng chuyến thăm này có thể đạt được nhận thức chung với Trung Quốc, đó là trong tình hình quan hệ song phương xảy ra căng thẳng và khủng hoảng, đối thoại song phương vẫn không nên bị gián đoạn.

“Chuyến thăm lần này là một cơ hội quan trọng để Trung-Mỹ khởi động lại quan hệ quân sự. Mối quan hệ quân sự song phương lúc tốt lúc xấu có thể sẽ làm tăng rủi ro của các sự cố, hoặc sẽ đem lại những sự việc bất trắc cho quan hệ hai nước nói chung”.

Trong vui có lo, “mang theo” tàu sân bay đến Đông Á

Máy bay tàng hình thế hệ 4 của Trung Quốc xuất hiện trước thềm chuyến thăm của ông Robert Gates có ý nghĩa gì?

Khi công bố lịch trình chuyến thăm Trung Quốc của Robert Gates vào cuối tháng 12/2010, Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết, trong chuyến thăm của R. Gates, lãnh đạo Trung Quốc sẽ gặp gỡ Robert Gates, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt sẽ trao đổi ý kiến với Robert Gates về quan hệ quân sự song phương, tình hình an ninh quốc tế và khu vực.

Quan chức của Lầu Năm Góc tiết lộ, phía Mỹ rất trông đợi vào chuyến thăm này, không chỉ hy vọng quan hệ quân sự song phương ấm lên, mà còn hy vọng chuyến thăm của Robert Gates thành công “mở màn” quan trọng cho chuyến thăm cấp nhà nước đến Mỹ của Hồ Cẩm Đào.

Ngoài Trung Quốc, Robert Gates còn đến Nhật Bản và Hàn Quốc, nhưng thời gian lưu lại hai nước này rất ngắn. Sau khi kết thúc chuyến thăm Trung Quốc 4 ngày, Robert Gates sẽ đến Nhật Bản từ ngày 13-14/1, đến Hàn Quốc ngày 14/1. Lịch trình này cho thấy, trọng điểm chắc chắn là Trung Quốc.

Nhưng cùng với việc Robert Gates chuẩn bị thăm Trung Quốc, Mỹ cũng đã phái 2 tàu sân bay chạy bằng năng lượng nguyên tử tới khu vực Đông Á, và triển khai hàng loạt cuộc tập trận tại đây, vì vậy có tờ báo cho rằng, Robert Gates “mang theo” tàu sân bay đến Đông Á.

“Robert Gates thăm Trung Quốc: ý nghĩa tượng trưng lớn hơn”

Chuyên gia về vấn đề quân sự Trung Quốc cho rằng, chuyến thăm Trung Quốc của Robert Gates chắc chắn đem lại ảnh hưởng tích cực cho quan hệ quân sự hai nước, nhưng về căn bản, quan hệ quân sự song phương “lạnh” hay “nhạt” phụ thuộc vào xu thế phát triển chung của quan hệ hai nước.

Chuyên gia quân sự Trung Quốc Trương Bác cho biết, chuyến thăm lần này của R. Gates hoàn toàn không phải là chuyến thăm đơn giản của phía quân đội, mà là đại diện cho chính phủ Obama.

Chính phủ Obama cho rằng, quan hệ quân sự hai nước là khâu yếu nhất của quan hệ Trung-Mỹ. Vì vậy để tiếp tục củng cố quan hệ  hai nước, chuyến thăm này của Robert Gates là rất cần thiết.

Nhưng Trương Bác còn cho rằng, cũng không thể hy vọng chuyến thăm của Robert Gates có thể làm cho quan hệ quân sự hai nước được cải thiện hoặc tăng cường lớn. Hiện nay trao đổi quân sự hai nước vẫn ở cấp khá thấp, chuyến thăm này có ý nghĩa tượng trưng lớn hơn.

Về kết quả chuyến thăm, Trương Bác cho rằng, điều này do thái độ của chính phủ Mỹ trong tương lai quyết định. Bởi Mỹ đã thâm nhập vào những khu vực có lợi ích chiến lược của Trung Quốc, trực tiếp ảnh hưởng đến Trung Quốc.

Nếu chính phủ Mỹ tiếp tục giữ thái độ chủ quan, phiến diện và hoài nghi đối với thực lực quân sự của Trung Quốc đang được tăng cường, tiếp tục có tư duy Chiến tranh lạnh, thì quan hệ quân sự Trung-Mỹ sẽ không thể ổn định lâu dài, chắc chắn sẽ đầy biến số. “Về cơ bản, quan hệ quân sự hai nước trong tương lai sẽ chủ yếu là trao đổi và “đánh cờ””.

Đại tá Vương Bảo Phó, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Đại học Quốc phòng Trung Quốc  nói: “Trung-Mỹ có lợi ích chung trên bán đảo Triều Tiên, đều muốn bán đảo Triều Tiên ổn định. Bán đảo Triều Tiên từ sự kiện tàu chiến Choenan đến cuộc đấu pháo ngày 23/11/2010 đã có một loạt khủng hoảng xảy ra, lập trường và thái độ của Trung Quốc rất rõ ràng, bán đảo Triều Tiên phải ổn định”.

“Nhìn vào điều kiện hiện nay, tất cả các vấn đề đều được giải quyết là một điều không thực tế, nhưng hai bên cần có quan điểm tương đối khách quan và sáng suốt để công nhận lợi ích cốt lõi và mối quan tâm an ninh của đối phương”.

Trương Bác cho rằng, đối với hai nước lớn Trung-Mỹ, trạng thái tốt nhất của quan hệ quân sự chính là duy trì sự ổn định, sẽ không vì một loạt các sự cố bất ngờ mà dẫn đến sự nghiêng ngả liên tục giống như một chiếc xe địa hình.

Thúc Trung Quốc gây sức ép với Bắc Triều Tiên

Các nhà phân tích chính trị Mỹ cho rằng, ngoài tiếp tục làm sâu sắc, xây dựng quan hệ trao đổi quân sự Trung-Mỹ bền vững, đáng tin cậy, tình hình bán đảo Triều Tiên sẽ là vấn đề quan trọng trong chuyến thăm. Chuyến thăm này sẽ ảnh hưởng lớn đến tình hình Đông Bắc Á.

Chuyến thăm không những muốn thừa nhận tình hình phức tạp hiện nay của bán đảo Triều Tiên, mà còn  hy vọng thông qua quyền chủ đạo quân sự, chính trị đối với Nhật Bản, Hàn Quốc, bảo đảm cho chiến lược Đông Bắc Á của Mỹ được tiếp tục lâu dài và ổn định.

Nhà nghiên cứu cao cấp Học viện Mỹ-Trung, Đại học Nam California là Mackenzie cho biết, do hành vi của Bắc Triều Tiên, Nhật-Hàn đang tăng cường xây dựng đồng minh quân sự ở Đông Bắc Á, và có những động thái mới hình thành liên minh này.

Điều này sẽ gây bất lợi cho Trung Quốc, Trung Quốc cũng không muốn nhìn thấy hợp tác phòng thủ Nhật-Hàn mật thiết, do đó rất có thể Robert Gates sẽ yêu cầu Trung Quốc, nếu Trung Quốc khuyên Bắc Triều Tiên sẽ có lợi cho hòa bình khu vực, nếu không sẽ gây ra hàng loạt hậu quả mà Trung Quốc không muốn nhìn thấy.

Ví dụ như liên minh hợp tác quân sự Nhật-Hàn. Về việc làm thế nào để hóa giải tình hình căng thẳng bán đảo Triều Tiên, hai bên Trung-Mỹ đều không muốn mất kiểm soát tình hình, Mỹ cũng muốn Trung Quốc khuyên Bắc Triều Tiên không tiếp tục gây ra sự cố.

Được biết, ngày 8/1 Bắc Triều Tiên đã thông qua người phát ngôn Ủy ban Thống nhất Hòa bình Tổ quốc Triều Tiên, đề nghị đẩy nhanh tổ chức hội đàm hai miền Triều Tiên vô điều kiện, và tổ chức đàm phán liên Triều về các vấn đề nhân đạo, du lịch núi King Kong, khu công nghiệp Kaesong vào cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2/2011 tại Kaesong. Người phát ngôn Bộ Thống nhất Hàn Quốc nói, Hàn Quốc sẽ thận trọng nghiên cứu thái độ của Bắc Triều Tiên.

http://vtc.vn/10-274567/quoc-te/tin-tuc/trong-tam-chuyen-tham-trung-quoc-cua-ong-robert-gates.htm