2:35, 22/03/2011
Các chiến dịch được thá»±c hiện bởi cả má»™t bá»™ máy nhân sá»± khổng lồ, nhiá»u tầng và hoạt Ä‘á»™ng theo cách chuyên nghiệp và có phÆ°Æ¡ng pháp nhất. HÆ¡n má»™t năm sau khi rá»i khá»i chức vụ (John A.Rizzo giữ chức Trưởng ban cố vấn pháp lý cho CIA từ năm 2003 đến 2009), Rizzo bắt đầu tiết lá»™ vá»›i báo chà vá» vai trò của ông trong "những chiến dịch giết ngÆ°á»i" của CIA trong những năm qua.
Äó là má»™t gian phòng trông có vẻ bình thÆ°á»ng bên trong má»™t cao ốc văn phòng ở Northern Virginia. NÆ¡i đây đầy rẫy những mà n hình máy vi tÃnh, bà n phÃm và bản đồ đủ loại. John A. Rizzo - Trưởng ban Cố vấn pháp lý của CIA - cùng vá»›i những ngÆ°á»i khác Ä‘ang chăm chú nhìn và o những hình ảnh trên mà n hình hiển thị: Má»™t ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông cùng vá»›i gia đình Ä‘ang ngồi trên má»™t chiếc xe bon bon trên má»™t con lá»™ cách xa nÆ¡i đây hà ng ngà n kilômét. Rồi chiếc xe chạy cháºm lại và ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bÆ°á»›c ra ngoà i.
Không lâu sau đó hình ảnh má»™t vụ nổ chiếm hết cả mà n hình và ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông bị giết chết. Má»™t chiếc máy bay không ngÆ°á»i lái (drone) đã tấn công giết chết ngÆ°á»i Ä‘Ã n ông - má»™t nghi can khủng bố cao cấp - khi ông ta đã rá»i chiếc xe và ở xa hẳn những thà nh viên gia đình.
"CIA rất chú ý đến chi tiết nà y. Há» cố gắng giảm thiểu tối Ä‘a những tổn hại bên lá», nhất là đối vá»›i phụ nữ và trẻ con", Rizzo nói. Những chiến dịch sá» dụng drone để tìm và diệt những nghi can khủng bố, chiến binh Al-Qaeda và Taliban, của CIA được má»i ngÆ°á»i biết đến từ lâu. NhÆ°ng quá trình xác định xem những ai sẽ trở thà nh mục tiêu là vấn Ä‘á» chÆ°a được công khai trÆ°á»›c đó.
Các chiến dịch được thá»±c hiện bởi cả má»™t bá»™ máy nhân sá»± khổng lồ, nhiá»u tầng và hoạt Ä‘á»™ng theo cách chuyên nghiệp và có phÆ°Æ¡ng pháp nhất. HÆ¡n má»™t năm sau khi rá»i khá»i chức vụ (John A.Rizzo giữ chức Trưởng ban cố vấn pháp lý cho CIA từ năm 2003 đến 2009), Rizzo bắt đầu tiết lá»™ vá»›i báo chà vá» vai trò của ông trong "những chiến dịch giết ngÆ°á»i" của CIA trong những năm qua.
Rizzo, 63 tuổi, nói: "Vá» cÆ¡ bản đó là danh sách những ngÆ°á»i sẽ bị giết chết. Máy bay không ngÆ°á»i lái Predator là vÅ© khà được chá»n, nhÆ°ng có thể má»™t ai đó sẽ bắn và o đầu anh".
Con số những vụ giết ngÆ°á»i của CIA, được tiến hà nh phần nhiá»u ở Pakistan, đã gia tăng đáng kể sau khi ông Obama lên nắm quyá»n, và những chiến dịch bà máºt nà y trở thà nh má»™t phần không thể thiếu trong chiến lược chống khủng bố của Mỹ. CIA quyết định những ai sẽ trở thà nh mục tiêu sát hại là câu chuyện minh bạch, nhÆ°ng chÆ°a được nhiá»u ngÆ°á»i biết đến.
Quân Ä‘á»™i và CIA thÆ°á»ng truy sát cùng những mục tiêu - và dụ nhÆ° Osama bin Laden - nhÆ°ng xá» lý ở những khu vá»±c khác nhau trên thế giá»›i. Äôi khi há» phối hợp vá»›i nhau thà nh má»™t Ä‘á»™i, hay tháºm chà trao đổi những nhiệm vụ vá»›i nhau. Khi cá»±u sÄ© quan CIA A.Crumpton được Ä‘iá»u đến Afghanistan sau ngà y 11/9/2001, ông và tÆ°á»›ng Stanley McChrystal - cá»±u lãnh đạo Bá»™ chỉ huy liên quân tác chiến đặc biệt, má»™t Ä‘Æ¡n vị quân Ä‘á»™i bà máºt - cùng là m việc bên nhau và cấp dÆ°á»›i của há» cÅ©ng nhÆ° váºy. Crumpton nhá»› lại: "Má»™t số ngÆ°á»i mà tôi biết và những ngÆ°á»i là m việc cho tôi Ä‘á»u cá»™ng tác vá»›i ông (McChrystal) và ngược lại".
Má»™t số chuyên gia chống khủng bố nói Tổng thống Obama và nhóm cố vấn của ông Æ°u tiên chá»n giải pháp tiêu diệt những nghi can khủng bố hÆ¡n là giam giữ những đối tượng nà y. Äể biện há»™ cho giải pháp không khoan nhượng nà y, các quan chức chÃnh quyá»n Obama nói những cuá»™c tấn công giết ngÆ°á»i bằng drone Ä‘ang tiêu diệt những chiến binh Al-Qaeda và là m giảm thiểu những cÆ¡ há»™i tấn công khủng bố khác. Há» cÅ©ng cẩn tháºn trấn an dÆ° luáºn rằng những vụ giết ngÆ°á»i nà y là hợp pháp.
Khi bị báo chà tra vấn, quan chức chÃnh quyá»n Obama nói: "Những chiến dịch (chống khủng bố) được tiến hà nh đúng theo luáºt pháp nÆ°á»›c Mỹ và tuân theo những quy định pháp lý do Bá»™ TÆ° pháp cung cấp".
Tá» Los Angeles Times từng mô tả John A. Rizzo là "luáºt sÆ° có ảnh hưởng nhất trong lịch sá» CIA", và ngÆ°á»i ta có thể cho rằng Rizzo là ngÆ°á»i hiểu rõ hÆ¡n bất cứ ai khác trong chÃnh quyá»n Obama vá» những yếu tố pháp lý trong các chiến dịch tiêu diệt nghi can khủng bố theo danh sách mục tiêu của CIA. Rizzo tốt nghiệp khoa Luáºt Äại há»c George Washington và sống tại Washington D.C trong tháºp niên 70 thế ká»· XX khi Ủy ban Giáo há»™i Mỹ tiết lá»™ báo cáo vá» những âm mÆ°u ám sát lãnh đạo nÆ°á»›c ngoà i của CIA. Rizzo cảm thấy đây là má»™t cÆ¡ há»™i và nói: "TrÆ°á»›c những gì Ä‘ang diá»…n ra, há» cần những luáºt sÆ°". Thế là chẳng bao lâu sau Rizzo đầu quân và o CIA.
Những tháºp niên sau đó - khi những cuá»™c thẩm vấn và chiến dịch giết ngÆ°á»i của CIA tăng mạnh sau ngà y 11/9/2001 - Rizzo trở thà nh trung tâm của chÆ°Æ¡ng trình thẩm vấn mạnh tay dÆ°á»›i thá»i chÃnh quyá»n Bush tại những Ä‘iểm Ä‘en, hay những nhà tù bà máºt, nằm rải rác ở Afghanistan cÅ©ng nhÆ° nhiá»u quốc gia khác trên thế giá»›i.
Luáºt sÆ°Â John C. Yoo của Bá»™ TÆ° pháp Mỹ viết má»™t "tà i liệu vá» tra tấn" nổi tiếng trong tháng 8/2002 do Rizzo yêu cầu thông tin chi tiết vá» những kỹ thuáºt tra tấn được sá» dụng đối vá»›i những tù nhân của Mỹ. TrÆ°á»›c đây, Rizzo từng hy vá»ng trở thà nh trưởng cố vấn pháp lý cho CIA nhÆ°ng các thà nh viên của Ủy ban Tình báo Thượng nghị viện không chấp nháºn bởi vì vai trò của Rizzo trong CIA sẽ cho phép những cuá»™c tra tấn được tiến hà nh. Rizzo vá» hÆ°u năm 2009. GiỠđây Rizzo đôi khi có vẻ khoe khoang. Ông há»i: "Có bao nhiêu giáo sÆ° luáºt đồng ý cấp giấy phép giết ngÆ°á»i?".
Ông quan sát những vụ tiêu diệt các nghi can khủng bố cấp cao qua hình ảnh video hiển thị trong văn phòng của CIA. Ngồi trong văn phòng ở tầng 7 trụ sở CIA vá»›i tà i liệu vá» nghi can khủng bố đặt trÆ°á»›c mặt, Rizzo tá»± há»i không biết cha mẹ của ông nghÄ© gì vỠđứa con có nhiệm vụ phê chuẩn những vụ giết ngÆ°á»i.
Sau khi Tổng thống Bush cho phép CIA truy kÃch những chiến binh Al-Qaeda sau ngà y 11/9/2001, "các luáºt sÆ° luôn có phần tham gia", Crumpton nói. "Há» giúp chúng tôi hiểu luáºt pháp quốc tế và những vấn Ä‘á» liên quan đến vi phạm biên giá»›i và giải thÃch rõ ẩn ý trong chỉ thị của tổng thống". Theo lệnh của Bush, rất đông ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng trong những trại huấn luyện khủng bố trở thà nh mục tiêu bị sát hại, và không chỉ có những nghi can khủng bố.
Trung tâm phụ trách những chiến dịch giết ngÆ°á»i là Trung tâm Chống khủng bố của CIA, nÆ¡i mà những luáºt sÆ° - khoảng 10 ngÆ°á»i, Rizzo nói - soạn thảo văn bản quyết định má»™t cá nhân nà o đó là mối Ä‘e dá»a trầm trá»ng cho nÆ°á»›c Mỹ. Những văn bản của CIA Ä‘á»u tuân thủ pháp luáºt tuyệt đối và được xem xét cẩn tháºn, thÆ°á»ng dà i đến 5 trang.
Rizzo nói ông và các quan chức CIA bị chỉ trÃch rất nhiá»u vì đã cho phép tiến hà nh những cuá»™c tra tấn tù nhân dÆ°á»›i thá»i chÃnh quyá»n Bush, trong khi sá»± phản đối những chiến dịch giết ngÆ°á»i tăng cao dÆ°á»›i chÃnh quyá»n Obama là không nhiá»u. Từ năm 2004 đến 2007, Tổng thống Bush cho phép tiến hà nh 42 cuá»™c tấn công bằng drone, theo Tổ chức New America Foundation. Con số nà y tăng hÆ¡n 4 lần dÆ°á»›i thá»i ông Obama - Ãt nhất là 180 cuá»™c tấn công drone.
Trong tháng 12/2010, ngÆ°á»i dân Pakistan đã đổ xuống Ä‘Æ°á»ng phố Islamabad để phản đối những cuá»™c tấn công bằng drone và bà y tá» sá»± ủng há»™ đối vá»›i Karim Khan, cÆ° dân Waziristan, ngÆ°á»i có con trai và em trai bị giết chết trong cuá»™c tấn công bằng drone năm 2009 và vụ việc được kiện ra tòa chống lại CIA. Quan chức Mỹ nhấn mạnh những vụ giết ngÆ°á»i theo mục tiêu là có ná»n tảng pháp lý chắc chắn, nhÆ°ng nhiá»u há»c giả không đồng tình.
Gary Solis ở Äại há»c Georgetown, tác giả cuốn "Luáºt vá» xung Ä‘á»™t vÅ© trang", nói, những ngÆ°á»i cho phép tấn công bằng drone là "những chiến binh chống lại pháp luáºt" và có thể là đối tượng truy tố. Trong những ngà y nà y, Rizzo Ä‘ang viết má»™t cuốn hồi ký. Ông không nói đến vấn đỠđạo đức trong công việc của ông, nhÆ°ng cố gắng chấm dứt sá»± dÃnh lÃu đến nhiệm vụ giết ngÆ°á»i mà ông đảm trách trong quá khứ
Thục Miên (tổng hợp)
http://antg.cand.com.vn/vi-vn/hosomat/2011/3/74660.cand
|