周四, 2011年 12月 22日 16:23 |
PGS.TS. Nguyễn Thà nh Thi
1.
Những ngã tÆ° và những cá»™t đèn (1965-2010) của Trần Dần (1926-1997) là má»™t sáng tạo Ä‘á»™t xuất, má»›i mẻ của tiểu thuyết Việt Nam hiện đại. Vá»›i chất trinh thám khá Ä‘áºm đặc và ¾ văn bản là nháºt kÃ, tác phẩm là tiếng kêu khắc khoải của má»™t “cái tôi bị chấn thÆ°Æ¡ng†– mở ra má»™t bức tranh sinh Ä‘á»™ng vá» con ngÆ°á»i trong trạng thái chấn thÆ°Æ¡ng tinh thần; thao thức, lá»±a chá»n những ngả rẽ khó khăn của Ä‘á»i há», trÆ°á»›c những va Ä‘áºp kinh Ä‘á»™ng, khôn lÆ°á»ng của thá»i cuá»™c (từ chiến tranh sang hòa bình, rồi từ hòa bình trở lại chiến tranh).
NhÆ° má»™t phản ứng tá»± nhiên, cái tôi ấy có nhu cầu được đối thoại/ tá»± đối thoại, nhằm chống áp đặt lên nó những cái tên xuyên tạc bản chất của mình. Nó tìm đến, cùng lúc, hà nh vi “trinh thám†và “ghi†nháºt kÃ. Theo đó, những lằn ranh được tạo ra trong tác phẩm có những ý nghÄ©a thẩm mÄ© riêng.
DÆ°á»›i đây, bà i viết chủ yếu táºp trung Ä‘á» cáºp đến phÆ°Æ¡ng diện thẩm mÄ© của thể loại và xu hÆ°á»›ng tổng hợp thể loại trong Những ngã tÆ° và những cá»™t đèn, qua mấy ná»™i dung sau: 1) Thế giá»›i “bản đồâ€: “láo nháoâ€, bất minh và tÃnh khả dụng của yếu tố trinh thám; 2) Tiếng nói của cái tôi bị chấn thÆ°Æ¡ng [*] và tÃnh đắc dụng của hình thức “nháºt kà hóa†tiểu thuyết.
|
阅读全文...
|
周四, 2011年 12月 22日 16:21 |
PGS.TS. Äoà n Thị Thu Vân
Hải trình chà lược[1] là má»™t trong những tác phẩm sá»›m nhất ghi chép vá» những Ä‘iá»u tai nghe mắt thấy trên hà nh trình Ä‘Æ°á»ng biển Ä‘i vá» phÆ°Æ¡ng Nam, đến những nÆ°á»›c có sá»± hiện diện của ngÆ°á»i phÆ°Æ¡ng Tây. Äặc biệt đối vá»›i Phan Huy Chú, má»™t nhà văn có tÆ° duy khoa há»c và óc quan sát tinh tế, sắc sảo, ngÆ°á»i từng viết bá»™ sách được xem là bách khoa thÆ° thá»i Nguyá»…n – Lịch triá»u hiến chÆ°Æ¡ng loại chÃ, chuyến Ä‘i công cán và o năm 1832 đến Tân Gia Ba (Singapore) và Giang LÆ°u Ba (Batavia, má»™t đảo trong quần đảo Nam DÆ°Æ¡ng, tức Indonesia ngà y nay) là má»™t cÆ¡ há»™i tốt để ông được tiếp xúc vá»›i má»™t thế giá»›i má»›i lạ, thá»a mãn lòng say mê hiểu biết, khám phá và ghi lại đầy đủ những gì mình quan sát được để mở rá»™ng tầm mắt cho mình và cho dân tá»™c mình.
|
阅读全文...
|
|
周四, 2011年 12月 22日 16:20 |
Äà m Thị Thu HÆ°Æ¡ng
Â
Ra Ä‘á»i và o khoảng giữa thế kỉ XVIII, Chinh phụ ngâm đã ghi nhiá»u dấu ấn quan trá»ng trong ná»n văn há»c trung đại Việt Nam. Sá»± xuất hiện của tác phẩm đã chÃnh thức khai sinh má»™t thể loại văn há»c dân tá»™c có tên là ngâm khúc và mở ra má»™t thế kỉ “được mùa†của nhiá»u khúc ngâm có giá trị nhÆ° Cung oán ngâm, Thu dạ lữ hoà i ngâm, Tá»± tình khúc, Ai tÆ° vãn, Bần nữ thán, Quả phụ ngâm…Tác phẩm cÅ©ng đã bứt mình ra khá»i dòng văn há»c chức năng, nặng vỠ“tải đạo†“ngôn chÆcủa giai Ä‘oạn trÆ°á»›c đó để nháºp hẳn và o dòng văn há»c nghệ thuáºt, lấy việc phÆ¡i trải những xúc Ä‘á»™ng tá»± tâm can là m mục Ä‘Ãch chÃnh. Nói vá» hoà n cảnh ra Ä‘á»i khúc ngâm, Phan Huy Chú trong Lịch triá»u hiến chÆ°Æ¡ng loại chà có viết “Vì đầu Ä‘á»i Cảnh HÆ°ng (khoảng năm 1741-1742) có việc binh Ä‘ao, cảnh biệt ly của ngÆ°á»i Ä‘i chinh thú khiến ông (tác giả Äặng Trần Côn) cảm xúc mà là mâ€(2). Cảm xúc là nguyên nhân khởi phát nên tác phẩm và cÅ©ng là hạt nhân của toà n bá»™ áng thÆ¡ trÆ°á»ng thiên dà i 408 câu thÆ¡ ấy. Äáng ghi nháºn hÆ¡n, Chinh phụ ngâm đã “phát triển đến tá»™t Ä‘á»™ quan niệm tá»± tình của thÆ¡ trữ tình trung đại Việt Nam†(3). Là giải cho sá»± Ä‘á» cao nà y, bên cạnh rất nhiá»u nguyên nhân nhÆ° hình thức thÆ¡ song thất lục bát, kết cấu tâm trạng, lá»i văn trữ tình, vốn được nhiá»u nhà nghiên cứu bà n đến, xét thấy, cần phải nói đến sá»± xuất hiện của phÆ°Æ¡ng thức tá»± sá»± trong tác phẩm.
Tá»± sá»± đã tìm Ä‘Æ°á»ng vượt qua ranh giá»›i giữa tá»± sá»± và trữ tình để Ä‘i và o khúc ngâm ra sao? Nó đóng vai trò nhÆ° thế nà o trong nghệ thuáºt biểu hiện tâm trạng của nhân váºt trữ tình? Và ranh giá»›i bị vượt qua ấy chỉ nên xem là sá»± xâm nháºp hay là sá»± xóa nhòa giữa cả hai yếu tố? Äó là những vấn đỠđược đặt ra xem xét và giải quyết trong bà i nghiên cứu nhá» nà y[1].
|
阅读全文...
|
周四, 2011年 12月 22日 16:18 |
ÄÃ m Anh ThÆ°
Â
Từ Phụng thà nh xuân sắc phú (Nguyá»…n Giản Thanh) đến Äại Äồng phong cảnh phú (Nguyá»…n Hãng), Tụng Tây Hồ phú (Nguyá»…n Huy Lượng), phú Nôm không thiếu những tác phẩm rá»±c rỡ, hoa mỹ nhằm đáp ứng mục Ä‘Ãch ngợi ca sá»± hùng mạnh của vÆ°Æ¡ng triá»u và quyá»n uy của nhà vua. NhÆ°ng bên cạnh đó, còn tồn tại má»™t mảng tục phú phát triển theo khuynh hÆ°á»›ng mang tÃnh chất thông tục, bình dân nháºp và o bản chất sang trá»ng vốn có của thể loại. Ở mảng sáng tác nà y, cái được phú Nôm quan tâm không phải chỉ có “đạo†và “chÃâ€, mà còn là khát vá»ng sống, hay nói cụ thể hÆ¡n, là khát vá»ng được sống thà nh tháºt vá»›i nhu cầu bản năng của cá nhân mình, bất chấp quan niệm “tồn thiên lý, diệt nhân dục†của Nho giáo. Vá»›i nguồn cảm hứng nhân sinh má»›i mẻ ấy, phú quốc âm dần Ä‘i xa khá»i phạm vi của những nguyên tắc có tÃnh quy phạm, tiến gần hÆ¡n vá» phÃa văn há»c dân gian, kết hợp các yếu tố tiếp nháºn được từ cá»™i nguồn truyá»n thống dân tá»™c vá»›i đặc trÆ°ng thể loại để tạo nên góc nhìn riêng vá» khát khao yêu và được yêu của con ngÆ°á»i.
|
阅读全文...
|
|