Äồng chà Võ Nguyên Giáp há»c giá»i, Ä‘á»— đầu kỳ thi sÆ¡ há»c của tỉnh Quảng Bình, được cha mẹ giáo dục vá» lòng yêu nÆ°á»›c, căm thù giặc xâm lược. Năm 1924, thi Ä‘á»— và o TrÆ°á»ng Quốc há»c Huế. Năm 1925, 1926, tham gia phong trà o há»c sinh yêu nÆ°á»›c của TrÆ°á»ng nà y, tiếp thu tÆ° tưởng cách mạng của Nguyá»…n Ãi Quốc. Năm 1927, Võ Nguyên Giáp gia nháºp Tân Việt Cách mạng đảng, đến năm 1929, cùng má»™t số đồng chà cải tổ Tân Việt thà nh Äông DÆ°Æ¡ng Cá»™ng sản liên Ä‘oà n, má»™t trong ba tổ chức tiá»n thân của Äảng Cá»™ng sản Việt Nam. Trong thá»i gian nà y, Võ Nguyên Giáp tiếp xúc vá»›i các tà i liệu tuyên truyá»n vá» cách mạng, vá» chủ nghÄ©a Mác, vá»›i các bà i giảng và  Bản án chế Ä‘á»™ thá»±c dân Pháp của Nguyá»…n Ãi Quốc. Khi là m biên táºp viên báo Tiếng Dân của Huỳnh Thúc Kháng, Võ Nguyên Giáp đã viết những bà i tuyên truyá»n chủ nghÄ©a Mác và bị thá»±c dân Pháp theo dõi. Tháng 10 năm 1930, Võ Nguyên Giáp bị bắt khi tham gia phong trà o Cứu tế đỠở Nghệ An, bị tòa án thá»±c dân Pháp kết án 2 năm tù, giam tại nhà lao Thừa Phủ (Huế). Cuối năm 1931, Võ Nguyên Giáp được trả tá»± do trÆ°á»›c thá»i hạn, nhÆ°ng mất liên lạc vá»›i tổ chức nên ra Hà Ná»™i. Từ 1932 đến 1934, Võ Nguyên Giáp ôn và thi Ä‘á»— tú tà i toà n phần. Từ 1934 đến 1940, giảng dạy lịch sỠở TrÆ°á»ng Trung há»c tÆ° thục Thăng Long, viết báo tuyên truyá»n cách mạng trong há»c sinh, sinh viên, tiếp tục há»c Äại há»c Luáºt và Kinh tế.
Năm 1936, Võ Nguyên Giáp tham gia Mặt tráºn dân chủ Äông DÆ°Æ¡ng, ở trong Ban lãnh đạo ná»a hợp pháp của Äảng, tham gia sáng láºp và viết bà i bằng tiếng Việt và tiếng Pháp cho các tá» báo của Äảng: Báo Lao Ä‘á»™ng; Báo Tiếng nói của chúng ta; Báo Tiến lên; Thá»i báo Cá» Giải phóng. Ông còn tham gia phong trà o Äông DÆ°Æ¡ng Äại há»™i và được bầu là m Chủ tịch Ủy ban Báo chà Bắc Kỳ; tham gia thà nh láºp và là thà nh viên Ban Trị sá»± Há»™i truyá»n bá quốc ngữ. Tháng 9 năm 1939, Chiến tranh thế giá»›i II bùng nổ, chÃnh quyá»n thá»±c dân Pháp ở Äông DÆ°Æ¡ng quay ra Ä‘Ã n áp phong trà o cách mạng, Võ Nguyên Giáp và các đồng chà của mình rút và o hoạt Ä‘á»™ng bà máºt.
Tháng 5 năm 1940, đồng chà Hoà ng Văn Thụ thay mặt ThÆ°á»ng vụ Trung Æ°Æ¡ng Äảng cá» Võ Nguyên Giáp và Phạm Văn Äồng sang Trung Quốc gặp lãnh tụ Nguyá»…n Ãi Quốc. Theo quy định của Äảng đối vá»›i đảng viên bị mất liên lạc, hai ngÆ°á»i được kết nạp lại và o Äảng. Lãnh tụ Nguyá»…n Ãi Quốc đã liên hệ vá»›i Äảng Cá»™ng sản Trung Quốc để Võ Nguyên Giáp Ä‘i há»c tại TrÆ°á»ng Quân sá»± Diên An nhÆ°ng Ä‘ang trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i, nháºn thấy tình hình quốc tế có nhiá»u biến Ä‘á»™ng, Nguyá»…n Ãi Quốc đã yêu cầu Võ Nguyên Giáp cùng trở vá» nÆ°á»›c xây dá»±ng lá»±c lượng và căn cứ địa, chuẩn bị đón thá»i cÆ¡ cách mạng.
TÆ° lệnh Việt Nam Giải phóng quân Võ Nguyên Giáp duyệt binh lần đầu tiên ở Hà Ná»™i ngà y 26/8/1945 sau khi già nh được chÃnh quyá»n. (Nguồn: Ảnh tÆ° liệu).
Tại Há»™i nghị Trung Æ°Æ¡ng lần thứ VIII, khi thà nh láºp Mặt tráºn Việt Minh, Võ Nguyên Giáp được giao phụ trách Ủy ban Quân sá»± của Tổng bá»™ Việt Minh, tham gia chuẩn bị khởi nghÄ©a vÅ© trang, xây dá»±ng căn cứ địa Cao - Bắc - Lạng. Năm 1942, Ông được giao phụ trách Ban Xung phong Nam tiến để tổ chức quần chúng hình thà nh con Ä‘Æ°á»ng từ Cao Bằng vá» Thái Nguyên.
Tháng 12 năm 1944, Chủ tịch Hồ Chà Minh giao cho đồng chà Võ Nguyên Giáp nhiệm vụ thà nh láºp Äá»™i Việt Nam tuyên truyá»n giải phóng quân, Ä‘á»™i quân đầu tiên của lá»±c lượng cách mạng Việt Nam do Äảng lãnh đạo. Ngà y 22 tháng 12 năm 1944, tại khu rừng Trần HÆ°ng Äạo, nằm giữa hai tổng Hoà ng Hoa Thám và Trần HÆ°ng Äạo, châu Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, đồng chà Võ Nguyên Giáp thay mặt Äảng Ä‘á»c “Chỉ thị thà nh láºp Äá»™i Việt Nam tuyên truyá»n giải phóng quân†của Chủ tịch Hồ Chà Minh. DÆ°á»›i cá» Ä‘á» sao và ng, 34 chiến sÄ© đã Ä‘á»c “MÆ°á»i lá»i thá» danh dự†của Äá»™i do Võ Nguyên Giáp biên soạn. Ngay sau ngà y thà nh láºp, đồng chà Võ Nguyên Giáp đã trá»±c tiếp chỉ huy đánh thắng hai tráºn Phai Khắt và Nà Ngần, mở đầu cho truyá»n thống “đánh thắng tráºn đầuâ€, “đánh tiêu diệt gá»n†của Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam.
Tháng 4 năm 1945, tại Há»™i nghị quân sá»± cách mạng Bắc Kỳ, đồng chà Võ Nguyên Giáp được bầu và o Ủy ban quân sá»± cách mạng Bắc Kỳ, giữ chức TÆ° lệnh các lá»±c lượng vÅ© trang cách mạng thống nhất vá»›i tên gá»i Việt Nam Giải phóng quân. Tháng 8 năm 1945, tại Há»™i nghị toà n quốc của Äảng Cá»™ng sản Äông DÆ°Æ¡ng, đồng chà Võ Nguyên Giáp được bầu và o Ban Chấp hà nh Trung Æ°Æ¡ng, sau đó được cá» và o Ban ThÆ°á»ng vụ Trung Æ°Æ¡ng Äảng và Ủy ban khởi nghÄ©a toà n quốc. Tại Quốc dân Äại há»™i Tân Trà o (ngà y 16, 17 tháng 8 năm 1945), đồng chà Võ Nguyên Giáp được bầu và o Ủy ban dân tá»™c giải phóng Việt Nam và đã có những đóng góp quan trá»ng và o thắng lợi của cuá»™c Tổng khởi nghÄ©a tháng 8 năm 1945.
Sau Cách mạng Tháng Tám, ChÃnh phủ cách mạng lâm thá»i được thà nh láºp, đồng chà Võ Nguyên Giáp được cá» giữ chức Bá»™ trưởng Bá»™ Ná»™i vụ; vá» Äảng được phân công là Bà thÆ° Äảng Ä‘oà n ChÃnh phủ, được Äảng phân công đặc trách vá» quân sá»±. Äược ChÃnh phủ ủy nhiệm, đồng chà Võ Nguyên Giáp là ngÆ°á»i đã ký các sắc lệnh quan trá»ng: Quy định Quốc kỳ (ngà y 5 tháng 9 năm 1945), Há»c chữ quốc ngữ bắt buá»™c và không mất tiá»n (ngà y 8 tháng 9 năm 1945).
Từ ngà y 1 tháng 1 đến ngà y 2 tháng 3 năm 1946, đồng chà Võ Nguyên Giáp giữ chức Bá»™ trưởng Bá»™ Ná»™i vụ kiêm Phó Bá»™ trưởng (Thứ trưởng) Bá»™ Quốc phòng trong ChÃnh phủ liên hiệp lâm thá»i. Từ ngà y 2 tháng 3 năm 1946, đồng chà giữ chức Chủ tịch Kháng chiến Ủy viên há»™i (sau đổi thà nh Ủy ban kháng chiến) trong ChÃnh phủ liên hiệp. Tháng 4-5 năm 1946, đồng chà là Phó Trưởng Ä‘oà n Ä‘Ã m phán ChÃnh phủ Việt Nam Dân chủ Cá»™ng hòa tại Há»™i nghị trù bị Äà Lạt (19 tháng 4 đến 10 tháng 5 năm 1946) để chuẩn bị cho cuá»™c Ä‘Ã m phán Việt - Pháp tại Fontainebleau. Từ ngà y 3 tháng 11 năm 1946 đến tháng 8 năm 1947, Võ Nguyên Giáp được cá» giữ chức Bá»™ trưởng Bá»™ Quốc phòng trong ChÃnh phủ liên hiệp quốc dân, ChÃnh phủ má»›i do Quốc há»™i khóa I thà nh láºp. Ngà y 30 tháng 11 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chà Minh ủy quyá»n cho đồng chà Võ Nguyên Giáp là m Tổng Chỉ huy Quân Ä‘á»™i quốc gia và Dân quân tá»± vệ Việt Nam, sau là Tổng TÆ° lệnh, kiêm Tổng ChÃnh ủy, Bà thÆ° Tổng Quân ủy. Äồng chà Võ Nguyên Giáp là ngÆ°á»i trá»±c tiếp theo dõi và tổ chức chuẩn bị vÅ© trang kháng chiến trên toà n quốc, đặc biệt là chuẩn bị kháng chiến của Hà Ná»™i.
Chủ tịch Hồ Chà Minh và Äại tÆ°á»›ng Tổng tÆ° lệnh Võ Nguyên Giáp tại Sở Chỉ huy Chiến dịch Biên Giá»›i (1950). (Nguồn: Ảnh tÆ° liệu)
Ngà y 20 tháng 1 năm 1948, Chủ tịch Hồ Chà Minh ký sắc lệnh phong quân hà m cấp tÆ°á»›ng cho 11 cán bá»™ cao cấp của Quân Ä‘á»™i, đồng chà Võ Nguyên Giáp được phong quân hà m Äại tÆ°á»›ng. Tháng 7 năm 1948, đồng chà được tái bổ nhiệm là m Bá»™ trưởng Bá»™ Quốc phòng (thay cho đồng chà Tạ Quang Bá»u). Tháng 2 năm 1951, tại Äại há»™i Äảng toà n quốc lần thứ II, đồng chà được bầu là m Ủy viên Ban Chấp hà nh Trung Æ°Æ¡ng và được Trung Æ°Æ¡ng bầu và o Bá»™ ChÃnh trị.
Trong cuá»™c kháng chiến chống thá»±c dân Pháp xâm lược (1945 - 1954), đồng chà Võ Nguyên Giáp là TÆ° lệnh kiêm Bà thÆ° Äảng ủy các chiến dịch lá»›n: Chiến dịch Việt Bắc (7/10 - 20/12/1947), Chiến dịch Biên Giá»›i (16/9 - 14/10/1950), Chiến dịch Trần HÆ°ng Äạo (25/12/1950 - 17/01/1951), Chiến dịch Hoà ng Hoa Thám (23/3 - 7/4/1951), Chiến dịch Quang Trung (28/5 - 20/6/1951), Chiến dịch Hòa Bình (10/12/1951 - 25/2/1952), Chiến dịch Tây Bắc (14/10 - 10/12/1952), Chiến dịch Thượng Là o (13/4 - 03/5/1953), đỉnh cao là Chiến dịch Äiện Biên Phủ (13/3 - 7/5/1954). Trong thá»i kỳ nà y, Võ Nguyên Giáp đã kiến nghị vá»›i Ban Chấp hà nh Trung Æ°Æ¡ng Äảng, vá»›i Chủ tịch Hồ Chà Minh và Tổng Bà thÆ° TrÆ°á»ng Chinh những quyết sách đúng đắn và sáng tạo, đặc biệt là quyết định thay đổi phÆ°Æ¡ng châm tác chiến từ “đánh nhanh, thắng nhanh†sang “đánh chắc, tiến chắc†trong Chiến dịch Äiện Biên Phủ. Sá»± lãnh đạo, chỉ huy của Äại tÆ°á»›ng, Tổng TÆ° lệnh Võ Nguyên Giáp đã góp phần quan trá»ng và o thắng lợi của cuá»™c kháng chiến chống Pháp.
Trong cuá»™c kháng chiến chống Mỹ, cứu nÆ°á»›c, đồng chà Võ Nguyên Giáp liên tiếp giữ các chức vụ Tổng TÆ° lệnh, Bà thÆ° Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng, Bá»™ trưởng Bá»™ Quốc phòng, Phó Thủ tÆ°á»›ng ChÃnh phủ. Ông là ngÆ°á»i sá»›m có kiến nghị và đã dà nh nhiá»u tâm sức trong việc xây dá»±ng quân Ä‘á»™i tiến lên chÃnh quy, hiện đại, xây dá»±ng ná»n quốc phòng vững mạnh. Ông Ä‘á» xuất và tổ chức xây dá»±ng Quân chủng Phòng không - Không quân, Hải quân, binh chủng Äặc công, xây dá»±ng Ä‘Æ°á»ng TrÆ°á»ng SÆ¡n - Ä‘Æ°á»ng Hồ Chà Minh trên bá»™ và đưá»ng Hồ Chà Minh trên biển chi viện sức ngÆ°á»i, sức của cho tiá»n tuyến lá»›n miá»n Nam, kịp thá»i tổ chức và xây dá»±ng các quân Ä‘oà n chủ lá»±c để đáp ứng yêu cầu tác chiến hiệp đồng quân binh chủng, thá»±c hiện những tráºn đánh lá»›n.
Trong quá trình đánh Mỹ, Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp đã cùng Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng chỉ đạo xây dá»±ng những kế hoạch chiến lược, các phÆ°Æ¡ng án tác chiến để kiến nghị vá»›i Trung Æ°Æ¡ng và Bá»™ ChÃnh trị, tổ chức chỉ đạo, chỉ huy thá»±c hiện các kế hoạch ấy, đánh bại các chiến lược của Mỹ trong chiến tranh xâm lược ở miá»n Nam và chiến tranh phá hoại ở miá»n Bắc. Äặc biệt, trong cuá»™c Tổng tiến công và nổi dáºy Xuân 1975, cùng vá»›i sá»± chỉ đạo của Bà thÆ° thứ nhất Lê Duẩn, Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp đã chỉ đạo nghiên cứu, Ä‘á» xuất, kiến nghị vá»›i Bá»™ ChÃnh trị vá» kế hoạch chiến lược giải phóng miá»n Nam và trá»±c tiếp chỉ đạo các cÆ¡ quan Bá»™ Tổng TÆ° lệnh, Bá»™ TÆ° lệnh tiá»n phÆ°Æ¡ng chỉ huy toà n quân thá»±c hiện thắng lợi quyết tâm chiến lược đó: Chá»n đúng hÆ°á»›ng Ä‘á»™t phá chiến dịch Tây Nguyên; Khi địch hoang mang, há»—n loạn rút khá»i Tây Nguyên đã kịp thá»i nắm bắt thá»i cÆ¡ chiến lược Ä‘á» nghị Bá»™ ChÃnh trị chuyển sang kế hoạch sá»›m giải phóng miá»n Nam trong năm 1975; Khi xuất hiện tình huống chiến lược địch thất thủ ở Huế, thà nh láºp ngay Bá»™ TÆ° lệnh chiến dịch Äà Nẵng, kiên quyết tiến công giải phóng Äà Nẵng trong 3 ngà y; Phê chuẩn quyết định thà nh láºp Cánh quân hÆ°á»›ng Äông, ký mệnh lệnh lịch sỠ“Thần tốc, thần tốc hÆ¡n nữa, táo bạo táo bạo hÆ¡n nữaâ€, ra lệnh cho cánh quân phÃa Äông nhanh chóng phát triển tiến công để giải phóng Sà i Gòn. NhỠđó, cánh quân phÃa Äông đã đánh dá»c ven biển miá»n Trung, tiến qua Quảng Ngãi, Bình Äịnh, Phú Yên, Khánh Hòa, dùng má»™t quân Ä‘oà n Ä‘áºp tan phòng tuyến Phan Rang tiến và o Phan Thiết, đánh chiếm Bà Rịa, phối hợp Quân Ä‘oà n 4 Ä‘áºp tan tuyến phòng thủ Xuân Lá»™c của địch, rồi cùng các cánh quân khác tiến thẳng và o giải phóng Sà i Gòn và miá»n Äông Nam Bá»™ trong Chiến dịch Hồ Chà Minh lịch sá» (26 - 30/4/1975).
Äại tÆ°á»›ng Tổng tÆ° lệnh Võ Nguyên Giáp duyệt phÆ°Æ¡ng án đánh B52 của Mỹ táºp kÃch và o Hà Ná»™i năm 1972 tại Sở chỉ huy Quân chủng Phòng không - Không quân. (Nguồn: Ảnh tÆ° liệu).
Ngay sau chiến thắng Buôn Ma Thuá»™t, Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp và Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng đã kiến nghị vá»›i Bá»™ ChÃnh trị bổ sung và o kế hoạch chiến lược giải phóng quần đảo TrÆ°á»ng Sa. Äược Bá»™ ChÃnh trị phê chuẩn, Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp đã trá»±c tiếp chỉ đạo Quân chủng Hải quân, Bá»™ TÆ° lệnh Quân khu 5 tổ chức thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ chiến lược nà y (từ ngà y 2 đến 28/4/1975).
Sau khi đất nÆ°á»›c thống nhất, cùng Ä‘i lên Chủ nghÄ©a xã há»™i, đồng chà Võ Nguyên Giáp được Äảng và ChÃnh phủ phân công vừa phụ trách quốc phòng đến năm 1980, vừa chỉ đạo công tác khoa há»c kỹ thuáºt, khoa há»c xã há»™i và sau đó cả công tác giáo dục Ä‘Ã o tạo đến năm 1991. Tiếp thu kinh nghiệm của thế giá»›i, táºp hợp được trà tuệ của nhiá»u nhà khoa há»c trong nÆ°á»›c, đồng chà đã có những ý kiến chỉ đạo đúng đắn, sát thá»±c tiá»…n, góp phần Ä‘á» ra những quan Ä‘iểm cÆ¡ bản tạo nên những tiến bá»™ của ná»n khoa há»c và giáo dục Việt Nam thá»i kỳ nà y.
Là cá»™ng sá»± tin cáºy và gần gÅ©i của Chủ tịch Hồ Chà Minh, đồng chà Võ Nguyên Giáp sá»›m thấy được giá trị to lá»›n của tÆ° tưởng Hồ Chà Minh đối vá»›i những thắng lợi của cách mạng Việt Nam, sá»›m Ä‘á» xuất và trá»±c tiếp triển khai nghiên cứu tÆ° tưởng Hồ Chà Minh. Năm 1990, tại Lá»… ká»· niệm 100 năm Ngà y sinh Chủ tịch Hồ Chà Minh tổ chức tại Ấn Äá»™, đồng chà Võ Nguyên Giáp đã trình bà y tham luáºn “Thế giá»›i còn đổi thay, nhÆ°ng tÆ° tưởng Hồ Chà Minh sống mãiâ€. Năm 1991, đồng chà đỠnghị vá»›i Bá»™ ChÃnh trị và Ban trù bị Äại há»™i Äảng toà n quốc lần thứ VII cần xác định tÆ° tưởng Hồ Chà Minh cùng chủ nghÄ©a Mác - Lênin là ná»n tảng tÆ° tưởng và kim chỉ nam cho má»i hà nh Ä‘á»™ng của Äảng và đã được Äại há»™i nhất trà tán thà nh. Sau Äại há»™i, trong 5 năm, đồng chà là m cố vấn cho chÆ°Æ¡ng trình khoa há»c cấp Nhà nÆ°á»›c Nghiên cứu tÆ° tưởng Hồ Chà Minh và trá»±c tiếp là m Chủ nhiệm Ä‘á» tà i “TÆ° tưởng Hồ Chà Minh và con Ä‘Æ°á»ng cách mạng Việt Namâ€. Sau khi rá»i vị trà lãnh đạo, quản lý cho đến những năm đầu thế ká»· 21, đồng chà Võ Nguyên Giáp vẫn theo dõi cáºp nháºt tình hình thá»i sá»± trong nÆ°á»›c, thế giá»›i và luôn quan tâm, kịp thá»i đóng góp vá»›i Äảng, Nhà nÆ°á»›c những vấn Ä‘á» quan trá»ng của quốc gia.
Là má»™t nhà lãnh đạo văn võ song toà n, đồng chà Võ Nguyên Giáp không những có kiến thức và kinh nghiệm thá»±c tiá»…n phong phú mà còn là nhà lý luáºn xuất sắc vá»›i những cống hiến to lá»›n. Äồng chà hết sức coi trá»ng việc nghiên cứu lý luáºn, tổng kết thá»±c tiá»…n, nhất là lÄ©nh vá»±c quân sá»±, là ngÆ°á»i đã cụ thể hóa tÆ° tưởng Hồ Chà Minh vá» khởi nghÄ©a vÅ© trang, vá» chiến tranh cách mạng, chiến tranh nhân dân cả trong hoạt Ä‘á»™ng thá»±c tiá»…n và tổng kết, đúc rút thà nh lý luáºn. Äồng chà đã biên soạn, xuất bản hÆ¡n 40 tác phẩm, góp phần phổ biến, quán triệt Ä‘Æ°á»ng lối chÃnh trị, quân sá»± của Äảng Cá»™ng sản Việt Nam, chủ nghÄ©a Mác - Lê nin, tÆ° tưởng Hồ Chà Minh, giáo dục lịch sá», truyá»n thống và kinh nghiệm, đồng thá»i đã khái quát những vấn Ä‘á» má»›i, những ná»™i dung cÆ¡ bản vá» tÆ° tưởng và lý luáºn quân sá»± Việt Nam.
Các tác phẩm tiếng Việt chủ yếu của đồng chà Võ Nguyên Giáp: TrÆ°á»›c Cách mạng Tháng Tám có “Vấn Ä‘á» dân cà y†(đồng tác giả vá»›i TrÆ°á»ng Chinh, 1938); “Con Ä‘Æ°á»ng giải phóngâ€. Trong 30 năm kháng chiến chống thá»±c dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, đồng chà biên soạn nhiá»u tác phẩm lý luáºn, tiêu biểu nhÆ°: “Äá»™i quân giải phóngâ€; “Quân Ä‘á»™i nhân dân và chiến tranh nhân dânâ€, “Chiến tranh du kÃchâ€; “Äiện Biên Phủâ€; “Chiến tranh giải phóng và chiến tranh giữ nÆ°á»›c†“Bà i giảng vá» Ä‘Æ°á»ng lối quân sá»±â€; “Nhiệm vụ phát triển ná»n khoa há»c quân sá»± Việt Namâ€; “Mấy vấn Ä‘á» vá» Ä‘Æ°á»ng lối quân sá»± của Äảngâ€; “VÅ© trang quần chúng cách mạng, xây dá»±ng quân Ä‘á»™i nhân dânâ€. Sau 1975: “Chiến tranh giải phóng dân tá»™c và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc†(1979); Tổng táºp luáºn văn (2006) bao gồm nhiá»u luáºn văn quân sá»±.
Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng Ä‘ang theo dõi diá»…n biến chiến dịch Hồ Chà Minh (tháng 4/1975). Trong ảnh, từ trái sang phải: Äại tá Lê Hữu Äức (Cục trưởng Cục tác chiến), Thượng tÆ°á»›ng Hoà ng Văn Thái (Phó tổng tham mÆ°u trưởng), Thiếu tÆ°á»›ng VÅ© Xuân Chiêm (Phó chủ nhiệm Tổng cục Háºu cần), Thượng tÆ°á»›ng Song Hà o (Chủ nhiệm Tổng cục ChÃnh trị), Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp (Tổng tÆ° lệnh, Bá»™ trưởng Quốc phòng, Bà thÆ° Quân ủy Trung Æ°Æ¡ng), Trung tÆ°á»›ng Lê Quang Äạo (Phó Chủ nhiệm Tổng cục ChÃnh trị). (Nguồn: Ảnh tÆ° liệu).
Äồng chà Võ Nguyên Giáp còn biên soạn và xuất bản nhiá»u táºp hồi ký nhÆ°: “Từ nhân dân mà ra†(1964); “Äiện Biên Phủ - Ä‘iểm hẹn lịch sá»â€ (1964); “Những năm tháng không thể nà o quên†(1970); “Những chặng Ä‘Æ°á»ng lịch sá»â€ gồm hai tác phẩm đã in “Từ nhân dân mà ra†và “Những năm tháng không thể nà o quên†(1977); “Chiến đấu trong vòng vây†(1995); “ÄÆ°á»ng tá»›i Äiện Biên Phủâ€, “Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp vá»›i chiến dịch Äiện Biên Phủ†(2004); “Tổng hà nh dinh trong mùa xuân toà n thắng†(2000); “Tổng táºp hồi ký†(2006); Chủ biên Ä‘á» tà i “TÆ° tưởng Hồ Chà Minh và con Ä‘Æ°á»ng cách mạng Việt Nam†và xuất bản “Những bà i viết và nói chá»n lá»c thá»i kỳ đổi má»›iâ€.
Hồi ký tiếng Anh: “Unfogettable Daysâ€, Vo Nguyen Giap, Nxb Thế giá»›i, 2003; “Dien Bien Phu, Vo Nguyen Giapâ€, Nxb Thế giá»›i, 2004; “Fighting under Siegeâ€, Vo Nguyen Giap, Nxb Thế giá»›i, 2004.
Trên thế giá»›i, danh tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp được ghi trong từ Ä‘iển bách khoa của nhiá»u nÆ°á»›c, có nhiá»u tác phẩm viết vá» Äại tÆ°á»›ng.
Vá»›i công lao và cống hiến xuất sắc của mình, Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp đã được Äảng, Nhà nÆ°á»›c trao tặng Huân chÆ°Æ¡ng Sao Và ng, hai Huân chÆ°Æ¡ng Hồ Chà Minh, huy hiệu 70 năm tuổi Äảng và nhiá»u huân chÆ°Æ¡ng, huy chÆ°Æ¡ng cao quý khác của Việt Nam và quốc tế.
Äại tÆ°á»›ng Võ Nguyên Giáp được suy tôn là Anh Cả của Quân Ä‘á»™i nhân dân Việt Nam, là TÆ° lệnh của các tÆ° lệnh, ChÃnh ủy của các chÃnh ủy, là Äại tÆ°á»›ng của Nhân dân. Thế giá»›i đánh giá, vá»›i tà i thao lược vá» chiến lược, chiến dịch, háºu cần kết hợp nhuần nhuyá»…n vá»›i chÃnh trị và ngoại giao, Võ Nguyên Giáp là má»™t danh tÆ°á»›ng của thế giá»›i, má»™t trong những thiên tà i quân sá»± lá»›n nhất thế ká»· 20.
Äồng chà Võ Nguyên Giáp là má»™t trong những há»c trò xuất sắc của Hồ Chà Minh, má»™t tấm gÆ°Æ¡ng mẫu má»±c, má»™t nhân cách lá»›n bởi tầm cao trà tuệ, đạo đức nhân văn, tấm lòng yêu nÆ°á»›c, thÆ°Æ¡ng dân, suốt Ä‘á»i “dÄ© công vi thượngâ€, hết lòng phục vụ Äảng, phục vụ Nhân dân, phục vụ Tổ quốc, sống nhân háºu, nghÄ©a tình, dân chủ, bình đẳng, yêu thÆ°Æ¡ng cán bá»™, chiến sÄ©, gần gÅ©i tôn trá»ng nhân dân. Ông là má»™t nhà lãnh đạo cách mạng tiêu biểu, má»™t nhà quân sá»± lá»—i lạc, má»™t vị Tổng TÆ° lệnh “văn võ song toà nâ€, “đức tà i trá»n vẹnâ€, má»™t nhà chiến lược mÆ°u trà sáng tạo, má»™t nhà lý luáºn quân sá»± hà ng đầu, má»™t nhà tổ chức kiệt xuất, má»™t vị tÆ°á»›ng có uy tÃn lá»›n trong nÆ°á»›c và trên thế giá»›i, là nhà giáo, nhà báo, nhà ngoại giao, nhà sá» há»c, nhà văn hóa lá»›n của dân tá»™c.
Äồng chà Võ Nguyên Giáp từ trần ngà y 4 tháng 10 năm 2013. Tên Ông đã được đặt cho má»™t Ä‘Æ°á»ng phố lá»›n ở Hà Ná»™i, Äiện Biên Phủ, Äà Nẵng, Khánh Hòa, Bà Rịa - VÅ©ng Tà u và nhiá»u địa phÆ°Æ¡ng trong cả nÆ°á»›c.