4:15, 14/08/2009
|
Tổng công trình sư Sergei Korolev.
|
|
Â
|
Phải nói, trên thế giá»›i, không có quốc gia nà o lại có tham vá»ng chinh phục sao Há»a nhÆ° Liên Xô. Từ năm 1924, các nhà điện ảnh Liên Xô đã chuyển thể tiểu thuyết khoa há»c giả tưởng vá» Ä‘á» tà i thám hiểm sao Há»a có tá»±a Ä‘á» Aelita của nhà văn nổi tiếng ngÆ°á»i Nga Alexei Tolstoi thà nh phim và đã thu hút sá»± quan tâm của dÆ° luáºn. Kể từ đó cho đến khi Chiến tranh thế giá»›i lần thứ hai bùng nổ, khắp Liên Xô Ä‘á»u vang vá»ng khẩu hiệu "Tiến lên sao Há»a". Và ước vá»ng nà y của ngÆ°á»i dân Liên Xô bắt đầu trở thà nh hiện thá»±c và o những năm cuối tháºp niên 50 thế ká»· XX khi ngà nh công nghiệp hà ng không vÅ© trụ của Liên Xô do được quan tâm đúng mức đã tăng tốc phát triển vá»›i những dá»± án chinh phục sao Há»a hết sức táo bạo. Theo những tà i liệu quan trá»ng lÆ°u trữ tại Tổ hợp Công nghiệp không gian RKK Energia của Nga, chÃnh Tổng công trình sÆ° (TCTS) Sergei Korolev, ngÆ°á»i đứng đầu CÆ¡ quan Phát triển tên lá»a đạn đạo siêu máºt của Liên Xô có tên gá»i OKB-1 (tiá»n thân của Tổ hợp RKK Energia hiện nay), là ngÆ°á»i đã Ä‘á» xuất chÆ°Æ¡ng trình Ä‘Æ°a ngÆ°á»i lên thám hiểm sao Há»a có tên gá»i TMK. Äầu năm 1959, sau khi được ChÃnh phủ Liên Xô chấp thuáºn việc triển khai chÆ°Æ¡ng trình TMK, Korolev liá»n giao nhiệm vụ cho Cục III của OKB-1 nghiên cứu việc chế tạo má»™t tà u không gian siêu nặng có thể Ä‘Æ°a ngÆ°á»i bay đến sao Há»a. Tà u không gian nà y có mã hiệu TMK-1 và được đẩy bởi má»™t tên lá»a N-1 dà i 123m, có Ä‘Æ°á»ng kÃnh 19,6m và nặng đến 75 tấn. Tà u không gian TMK-1 có thể thá»±c hiện má»™t chuyến du hà nh đến sao Há»a rồi sau đó quay vá» lại trái đất trong vòng 3 năm vá»›i phi hà nh Ä‘oà n gồm 3 ngÆ°á»i. Theo dá»± kiến, chuyến thám hiểm sao Há»a đầu tiên của nhân loại được thá»±c hiện bằng tà u không gian TMK-1 sẽ tiến hà nh và o tháng 7/1964. NhÆ°ng do liên tiếp xảy ra các sá»± cố trong việc thá» nghiệm tên lá»a N-1 nên cuối cùng chÆ°Æ¡ng trình TMK bị đình hoãn vô thá»i hạn.
|
Mô hình Tà u không gian tà u há»a sao Há»a.
|
Äến năm 1965, do nháºn thấy không còn khả năng chạy Ä‘ua vá»›i Mỹ trong cuá»™c Ä‘ua Ä‘Æ°a ngÆ°á»i lên mặt trăng, Liên Xô quyết định tăng tốc chÆ°Æ¡ng trình chinh phục sao Há»a, nhất là khi tên lá»a đẩy N-1 đã được TCTS Korolev cải tiến đáng kể và đã thà nh công trong nhiá»u lần thá» nghiệm ở mặt đất. Vì váºy, Korolev quyết định giao nhiệm vụ nghiên cứu và triển khai chÆ°Æ¡ng trình chinh phục sao Há»a có tên gá»i TMK-2 cho Cục III. Äây là má»™t công trình nghiên cứu và thá» nghiệm quy mô để có thể tiến hà nh chuyến bay chinh phục sao Há»a đầu tiên bắt đầu và o tháng 8/1971, Ä‘Ãch xác là và o ngà y 8/6/1971. ChÆ°Æ¡ng trình TMK-2 được triển khai theo hai phÆ°Æ¡ng án: phÆ°Æ¡ng án thứ nhất là phóng lên quỹ đạo ngoà i trái đất má»™t không trạm có chức năng là m Ä‘iểm phóng trung chuyển cho các chuyến bay từ mặt đất lên không trạm và từ không trạm bay đến sao Há»a, phÆ°Æ¡ng án thứ hai là phóng thẳng tà u không gian từ mặt đất lên sao Há»a. Sau nhiá»u lần thảo luáºn, cân nhắc kỹ cà ng bởi má»™t há»™i đồng khoa há»c gồm 7 nhà khoa há»c không gian nổi tiếng của Liên Xô và được hai nhà khoa há»c không gian Korolev và Grigerovicht Maksimov phụ trách, phÆ°Æ¡ng án thứ hai được nhất trà lá»±a chá»n để thá»±c hiện chuyến thám hiểm sao Há»a đầu tiên của nhân loại. Theo đó, má»™t tà u không gian có tên gá»i Tà u há»a sao Há»a được thiết kế Ä‘á»™ng cÆ¡ đẩy sá» dụng năng lượng hạt nhân sẽ được má»™t tên lá»a N-2 đẩy lên sao Há»a. Chuyến bay lịch sá» nà y sẽ được Ä‘iá»u khiển bởi má»™t phi hà nh Ä‘oà n gồm 3 ngÆ°á»i do nhà du hà nh vÅ© trụ Andrei Kamanin phụ trách. Sau hÆ¡n 10 tháng bay xuyên không gian, tên lá»a N-2 sẽ Ä‘Æ°a tà u không gian Tà u há»a sao Há»a đến sao Há»a và thả ra má»™t tà u đổ bá»™ có ngÆ°á»i Ä‘iá»u khiển đáp xuống bá» mặt sao Há»a để thá»±c hiện má»™t chuyến thám hiểm. Sau khi thu lượm nhiá»u mẫu váºt, tà u đổ bá»™ sẽ cất cánh bay vá» tà u không gian mẹ. Do không còn được đẩy bởi tên lá»a nên tà u không gian Tà u há»a sao Há»a sẽ khai há»a hệ thống Ä‘á»™ng cÆ¡ đẩy sá» dụng năng lượng hạt nhân nÆ°Æ¡ng theo các cÆ¡n bão vÅ© trụ để quay vá» lại trái đất. Sau má»™t chuyến du hà nh kéo dà i 3 năm, 1 tháng và 2 ngà y, tà u không gian sẽ đáp xuống mặt đất và o ngà y 10/7/1974.
|
Tên lá»a N-2.
|
Nhằm giúp cho phi hà nh Ä‘oà n thá»±c hiện chuyến bay dà i ngà y mang tÃnh lịch sá» nà y có đủ sức khá»e để hoà n thà nh nhiệm vụ, tà u không gian Tà u há»a sao Há»a được thiết kế đến 5 khoang gồm: khoang sinh hoạt, nghỉ ngÆ¡i của phi hà nh Ä‘oà n, có tổng khối lượng 25m3; khoang là m việc có tổng khối lượng 25m3; khoang sinh há»c có tên gá»i SOZh có tổng khối lượng 75m3; khoang kỹ thuáºt để chứa tà u đổ bá»™, hệ thống máy đẩy, thiết bị tái tạo ánh nắng mặt trá»i thà nh năng lượng và hệ thống anten; khoang trung chuyển để tiếp nháºn tà u đổ bá»™ từ sao Há»a quay vá» lại tà u mẹ. Trong 5 khoang nà y thì khoang SOZh mang tÃnh sinh tá» nhất vì nó là nÆ¡i tái tạo má»™t phần cuá»™c sống bình thÆ°á»ng cho phi hà nh Ä‘oà n. Tại đây, tảo sẽ được sá» dụng để tái tạo khà carbon thải ra từ cÆ¡ thể các thà nh viên phi hà nh Ä‘oà n thà nh ôxy. Còn nÆ°á»›c thải ra từ sinh hoạt của phi hà nh Ä‘oà n sẽ được tái tạo thà nh nÆ°á»›c sạch. Khoang SOZh còn được thiết kế má»™t nhà kÃnh để trồng các loại thá»±c phẩm đủ đáp ứng đến 50% nhu cầu thức ăn của phi hà nh Ä‘oà n trong suốt thá»i gian 3 năm thá»±c hiện chuyến bay. Vì đây là khoang quan trá»ng nhất, nên việc thiết kế và thá» nghiệm Ä‘á»u do nhà khoa há»c không gian Maksimov phụ trách (Maksimov được giao phụ trách chÆ°Æ¡ng trình TMK-2 sau khi TCTS Korolev qua Ä‘á»i và o năm 1966). Từ tháng 5/967, khi việc chế tạo khoang SOZh hoà n thà nh, các nhà du hà nh vÅ© trụ Viktor Dylnev, Alexei Kubasov và Vladimir Algypov đã được Ä‘Æ°a và o khoang SOZh để thá»±c hiện hà ng loạt thá» nghiệm giống nhÆ° Ä‘iá»u kiện của phi hà nh Ä‘oà n bay lên sao Há»a và quay vá» trái đất suốt 3 năm. Trong khi việc thiết kế và chế tạo tà u không gian Tà u há»a sao Há»a tiến triển má»™t cách thuáºn lợi thì việc thá» nghiệm tên lá»a đẩy N-2 lại liên tiếp gặp thất bại. Äây là lý do khiến Liên Xô quyết định đình hoãn chÆ°Æ¡ng trình thám hiểm sao Há»a TMK-2. Tuy nhiên, khát vá»ng chinh phục sao Há»a vẫn không ngừng thôi thúc các nhà khoa há»c Liên Xô. Và khát vá»ng nà y má»™t lần nữa bùng lên và o giữa tháºp niên 80 khi Tổ hợp không gian Energia chế tạo thà nh công tên lá»a đẩy N-1M mà theo đánh giá của các nhà khoa há»c không gian phÆ°Æ¡ng Tây là có thể giúp con ngÆ°á»i đặt chân lên sao Há»a. Äến năm 1987, ChÃnh phủ Liên Xô đã báºt đèn xanh cho việc triển khai chÆ°Æ¡ng trình Ä‘Æ°a ngÆ°á»i lên sao Há»a vá»›i mục tiêu là bắt đầu chuyến thám hiểm và o tháng 4/1989. Tuy nhiên đã quá trá»… để các nhà khoa há»c không gian Liên Xô thá»±c hiện khát vá»ng nà y do tình hình chÃnh trị bắt đầu diá»…n biến phức tạp dẫn đến việc Liên Xô sụp đổ và o năm 1990. Tuy nhiên, những cống hiến của các nhà khoa há»c không gian Liên Xô vá» việc chinh phục sao Há»a không phải là vô Ãch. Hiện các chÆ°Æ¡ng trình hợp tác nghiên cứu liên quan đến việc Ä‘Æ°a con ngÆ°á»i lên sao Há»a giữa Nga, Mỹ và Liên minh châu Âu Ä‘ang được triển khai trên ná»n tảng các công trình nghiên cứu và thá» nghiệm từ các chÆ°Æ¡ng trình chinh phục sao Há»a của Liên Xô nhÆ° TMK, TMK-1 và o các tháºp niên 50 - 60 - 70 thế ká»· trÆ°á»›c
Văn Hòa (theo Historia) http://antg.cand.com.vn/vi-VN/hosomat/2009/8/70092.cand
|