Há»c qua vấn Ä‘á» và dá»± án - CÅ© mà má»›i 打å°
周一, 2015年 12月 07日 01:35

 

- DÆ°Æ¡ng Trá»ng Tấn-

Há»c thông qua làm ở Phần Lan.
Xu hÆ°á»›ng sá»­ dụng ngày càng nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp há»c qua vấn Ä‘á» (problem-based learning) và há»c qua dá»± án (project-based learning) cho thấy những chuyển dịch lá»›n từ việc há»c từng kÄ© năng riêng lẻ sang há»c tích hợp, từ việc tiếp thu thông tin sang tiêu hóa kiến thức và tái kiến tạo tri thức.

Xu hướng mới, ý tưởng cũ

 

Từ cuối thế kỉ trÆ°á»›c, nhiá»u nhà giáo dục đã trăn trở vá»›i câu há»i “Chúng ta cần trang bị kÄ© năng gì cho con em để sống tốt trong thế kỉ của thông tin đầy biến Ä‘á»™ng này?â€

BÆ°á»›c sang thế kỉ 21, Khung tham chiếu các kÄ© năng cần thiết cho thế kỉ 21 (P21.org – má»™t sáng kiến toàn cầu) đã trở thành công cụ tham khảo quan trá»ng trong các chÆ°Æ¡ng trình giáo dục tại nhiá»u quốc gia vá»›i trá»ng tâm là cụm kÄ© năng 4C: Giao tiếp (Communication), Cá»™ng tác (Collaboration), Phản biện (Critical Thinking) và Sáng tạo (Creativity). Äể đạt được những kÄ© năng đó, việc há»c cần có những chuyển dịch lá»›n: từ việc há»c từng kÄ© năng riêng lẻ sang há»c tích hợp, từ việc tiếp thu thông tin sang tiêu hóa kiến thức và tái kiến tạo tri thức. Biểu hiện cụ thể nhất của sá»± chuyển dịch này là xu hÆ°á»›ng sá»­ dụng ngày càng nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp há»c qua vấn Ä‘á» (problem-based learning) và há»c qua dá»± án (project-based learning) - gá»i chung là các phÆ°Æ¡ng pháp PBL. Chúng ta có thể cảm nhận rõ xu hÆ°á»›ng này ngày càng lan rá»™ng trong các chÆ°Æ¡ng trình giảng dạy theo khung Common Core State Standards1 ở Mỹ, việc cải cách giáo dục ở Singapore, hay việc Phần Lan chuyển sang dạy theo chủ Ä‘á» thay vì những môn riêng lẻ nhÆ° cÅ©.

Há»c qua vấn Ä‘á» là má»™t ý tưởng không má»›i. Nó đã được nhắc tá»›i từ đầu thế kỉ trÆ°á»›c vá»›i triết lí giáo dục hành dụng của John Dewey: há»c chính là cuá»™c sống, giáo dục phải tham gia vào giải quyết các vấn Ä‘á» của cuá»™c sống. PhÆ°Æ¡ng pháp này bắt đầu bằng việc nêu vấn Ä‘á» có thật, Ä‘Æ°a ra tình trạng của vấn Ä‘á», các thách thức gặp phải, nêu các thông tin cần thiết và những hÆ°á»›ng dẫn vá» mặt phÆ°Æ¡ng pháp của chuyên ngành để giúp ngÆ°á»i há»c tá»± mình khám phá giải pháp. Trong khi đó, Há»c qua dá»± án có thể coi nhÆ° má»™t nhánh đặc biệt của triết lí há»c qua giải quyết vấn Ä‘á». Sá»± khác biệt nằm ở chá»— nó Ä‘Æ°a vấn Ä‘á» vào khuôn khổ của các dá»± án, vá»›i sá»± kiểm soát và há»— trợ chặt chẽ hÆ¡n. HÆ¡n nữa, phÆ°Æ¡ng pháp Há»c qua dá»± án thÆ°á»ng tiếp cận các vấn Ä‘á» mang tính chỉnh thể hÆ¡n, và được giải quyết trong má»™t nhóm há»c sinh thay vì riêng lẻ từng cá nhân. Nhá» vào việc há»c tập trong má»™t nhóm hÆ°á»›ng đến những sản phẩm hay giải pháp thá»±c tiá»…n, Há»c qua dá»± án là phÆ°Æ¡ng pháp rất phù hợp để cùng má»™t lúc rèn luyện các kÄ© năng 4C, áp dụng các kÄ© năng liên môn, liên ngành.

Theo Viện nghiên cứu giáo dục Buck (BIE), PBL sẽ khuyến khích há»c sinh há»c há»i sâu hÆ¡n, có thể rèn luyện tÆ° duy phản biện, và rèn luyện năng lá»±c trình bày công khai trÆ°á»›c đông đảo cá»­ tá»a – Ä‘á»u là những kỹ năng cần thiết cho các em trong thế ká»· 21.

Ngày càng nhiá»u nghiên cứu thá»±c nghiệm cho thấy những kết quả tích cá»±c khi áp dụng PBL, nhÆ° cải thiện Ä‘iểm số2 hay đạt được những kÄ© năng vượt ra khá»i ná»™i dung sách vở thuần túy. Chuyên gia vá» PBL Thom Markham nhận định: “Há»c sinh không chỉ tìm hiểu kiến thức thuá»™c chÆ°Æ¡ng trình giảng dạy mà còn áp dụng những gì các em biết để giải quyết các vấn Ä‘á» thá»±c.†PBL đồng thá»i cÅ©ng tập trung hÆ¡n vào việc giáo dục há»c sinh, chứ không chỉ Ä‘Æ¡n thuần tập trung vào chÆ°Æ¡ng trình giảng dạy – đây là má»™t sá»± thay đổi bắt buá»™c mang tính toàn cầu, tài sản mang lại cho thế giá»›i khi ấy chính là niá»m Ä‘am mê, sá»± sáng tạo, sá»± đồng cảm, và khả năng há»c được cả những Ä‘iá»u không được giảng dạy trong sách giáo khoa.â€3

Giáo viên cần chuẩn bị gì cho PBL?

Việc vận dụng PBL, đối với các giáo viên, là một thay đổi căn bản trong cách nghĩ, cách làm và cần sự chuẩn bị chu đáo mới mong mang lại kết quả tích cực.

Äể có thể triển khai PBL, trÆ°á»›c hết, giáo viên cần nắm vững cách thiết kế các bài há»c dá»±a trên vấn Ä‘á» hoặc dá»± án và lên lá»™ trình cho chuá»—i hoạt Ä‘á»™ng để dá»±a vào đó há»c sinh có thể tá»± làm việc hÆ°á»›ng đến các mục tiêu giáo dục định trÆ°á»›c.

Khác vá»›i hình thức giảng dạy truyá»n thống, nÆ¡i giáo viên làm chủ bục giảng trong phần lá»›n thá»i gian, giáo viên PBL cần thông thạo kÄ© năng tổ chức cho há»c sinh tá»± há»c, huấn luyện các kÄ© năng khám phá, trợ giúp và thúc đẩy há»c sinh khám phá.

Cuối cùng, việc theo dõi, quản lí, can thiệp và đánh giá trong PBL cÅ©ng sẽ khác vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp dạy truyá»n thống, theo đó, các đánh giá, phản hồi liên tục và sá»± trợ giúp đúng lúc sẽ đóng vai trò quan trá»ng. Giáo viên lúc này phải biết vận dụng các hình thức đánh giá khác nhau nhÆ° tá»± đánh giá, bình duyệt, tổ chức triển lãm sản phẩm, đánh giá theo hồ sÆ¡...

Do những đòi há»i vá» sá»± đổi má»›i toàn diện nhÆ° vậy, nhiá»u giáo viên thấy PBL không dá»… thá»±c hiện. Tuy nhiên, nhiá»u tổ chức giáo dục đã tích cá»±c nhập cuá»™c, cung cấp các kiến thức và kÄ© năng sÆ° phạm cần thiết, bên cạnh việc tổ chức nghiên cứu và đúc rút kinh nghiệm để giúp các giáo viên thuận lợi hÆ¡n trong việc áp dụng PBL. Số lượng sách vở hÆ°á»›ng dẫn PBL ngày càng nhiá»u và Ä‘a dạng. Cùng vá»›i sá»± rá»™ng mở của Internet, việc triển khai PBL không còn là vấn Ä‘á» lá»›n nếu chúng ta có má»™t kế hoạch chu toàn. Vấn Ä‘á» chỉ còn là, chúng ta có thá»±c sá»± muốn nhập cuá»™c hay không.

- Nguồn Tia Sáng -
---------------


1 Là bá»™ tiêu chuẩn phục vụ việc xây dá»±ng chÆ°Æ¡ng trình giáo dục “mang tính thiết thá»±c và liên quan đến Ä‘á»i sống thá»±c tế, phản ảnh những kiến thức cùng kỹ năng cần thiết cho thế hệ trẻ để thành công ở bậc đại há»c cÅ©ng nhÆ° sá»± nghiệp sau nàyâ€. 
Khung tiêu chuẩn cốt lõi quy định các chuẩn đầu ra chính cho các lÄ©nh vá»±c Ngữ văn và Toán há»c mà dá»±a vào đó, các tiểu bang sẽ có kế hoạch triển khai cho phù hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện thá»±c tiá»…n tại địa phÆ°Æ¡ng. 
Hiện đã có 42 tiểu bang tiếp nhận và triển khai bộ tiêu chuẩn này.
http://www.corestandards.org/
2 Theo Sawyer, R. K. (2006) The Cambridge Handbook of the Learning Sciences. New York: Cambridge University Press.
3 Markham, T. (2011). Project Based Learning. Teacher Librarian, 39(2), 38-42