Â
- DÆ°Æ¡ng Trá»ng Tấn-
Há»c thông qua là m ở Phần Lan.
Xu hÆ°á»›ng sá» dụng ngà y cà ng nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp há»c qua vấn Ä‘á» (problem-based learning) và há»c qua dá»± án (project-based learning) cho thấy những chuyển dịch lá»›n từ việc há»c từng kÄ© năng riêng lẻ sang há»c tÃch hợp, từ việc tiếp thu thông tin sang tiêu hóa kiến thức và tái kiến tạo tri thức.
Xu hướng mới, ý tưởng cũ
Â
Từ cuối thế kỉ trÆ°á»›c, nhiá»u nhà giáo dục đã trăn trở vá»›i câu há»i “Chúng ta cần trang bị kÄ© năng gì cho con em để sống tốt trong thế kỉ của thông tin đầy biến Ä‘á»™ng nà y?â€
BÆ°á»›c sang thế kỉ 21, Khung tham chiếu các kÄ© năng cần thiết cho thế kỉ 21 (P21.org – má»™t sáng kiến toà n cầu) đã trở thà nh công cụ tham khảo quan trá»ng trong các chÆ°Æ¡ng trình giáo dục tại nhiá»u quốc gia vá»›i trá»ng tâm là cụm kÄ© năng 4C: Giao tiếp (Communication), Cá»™ng tác (Collaboration), Phản biện (Critical Thinking) và Sáng tạo (Creativity). Äể đạt được những kÄ© năng đó, việc há»c cần có những chuyển dịch lá»›n: từ việc há»c từng kÄ© năng riêng lẻ sang há»c tÃch hợp, từ việc tiếp thu thông tin sang tiêu hóa kiến thức và tái kiến tạo tri thức. Biểu hiện cụ thể nhất của sá»± chuyển dịch nà y là xu hÆ°á»›ng sá» dụng ngà y cà ng nhiá»u phÆ°Æ¡ng pháp há»c qua vấn Ä‘á» (problem-based learning) và há»c qua dá»± án (project-based learning) - gá»i chung là các phÆ°Æ¡ng pháp PBL. Chúng ta có thể cảm nháºn rõ xu hÆ°á»›ng nà y ngà y cà ng lan rá»™ng trong các chÆ°Æ¡ng trình giảng dạy theo khung Common Core State Standards1 ở Mỹ, việc cải cách giáo dục ở Singapore, hay việc Phần Lan chuyển sang dạy theo chủ Ä‘á» thay vì những môn riêng lẻ nhÆ° cÅ©.
Há»c qua vấn Ä‘á» là má»™t ý tưởng không má»›i. Nó đã được nhắc tá»›i từ đầu thế kỉ trÆ°á»›c vá»›i triết là giáo dục hà nh dụng của John Dewey: há»c chÃnh là cuá»™c sống, giáo dục phải tham gia và o giải quyết các vấn Ä‘á» của cuá»™c sống. PhÆ°Æ¡ng pháp nà y bắt đầu bằng việc nêu vấn Ä‘á» có tháºt, Ä‘Æ°a ra tình trạng của vấn Ä‘á», các thách thức gặp phải, nêu các thông tin cần thiết và những hÆ°á»›ng dẫn vá» mặt phÆ°Æ¡ng pháp của chuyên ngà nh để giúp ngÆ°á»i há»c tá»± mình khám phá giải pháp. Trong khi đó, Há»c qua dá»± án có thể coi nhÆ° má»™t nhánh đặc biệt của triết là há»c qua giải quyết vấn Ä‘á». Sá»± khác biệt nằm ở chá»— nó Ä‘Æ°a vấn Ä‘á» và o khuôn khổ của các dá»± án, vá»›i sá»± kiểm soát và há»— trợ chặt chẽ hÆ¡n. HÆ¡n nữa, phÆ°Æ¡ng pháp Há»c qua dá»± án thÆ°á»ng tiếp cáºn các vấn Ä‘á» mang tÃnh chỉnh thể hÆ¡n, và được giải quyết trong má»™t nhóm há»c sinh thay vì riêng lẻ từng cá nhân. Nhá» và o việc há»c táºp trong má»™t nhóm hÆ°á»›ng đến những sản phẩm hay giải pháp thá»±c tiá»…n, Há»c qua dá»± án là phÆ°Æ¡ng pháp rất phù hợp để cùng má»™t lúc rèn luyện các kÄ© năng 4C, áp dụng các kÄ© năng liên môn, liên ngà nh.
Theo Viện nghiên cứu giáo dục Buck (BIE), PBL sẽ khuyến khÃch há»c sinh há»c há»i sâu hÆ¡n, có thể rèn luyện tÆ° duy phản biện, và rèn luyện năng lá»±c trình bà y công khai trÆ°á»›c đông đảo cá» tá»a – Ä‘á»u là những kỹ năng cần thiết cho các em trong thế ká»· 21.
Ngà y cà ng nhiá»u nghiên cứu thá»±c nghiệm cho thấy những kết quả tÃch cá»±c khi áp dụng PBL, nhÆ° cải thiện Ä‘iểm số2 hay đạt được những kÄ© năng vượt ra khá»i ná»™i dung sách vở thuần túy. Chuyên gia vá» PBL Thom Markham nháºn định: “Há»c sinh không chỉ tìm hiểu kiến thức thuá»™c chÆ°Æ¡ng trình giảng dạy mà còn áp dụng những gì các em biết để giải quyết các vấn Ä‘á» thá»±c.†PBL đồng thá»i cÅ©ng táºp trung hÆ¡n và o việc giáo dục há»c sinh, chứ không chỉ Ä‘Æ¡n thuần táºp trung và o chÆ°Æ¡ng trình giảng dạy – đây là má»™t sá»± thay đổi bắt buá»™c mang tÃnh toà n cầu, tà i sản mang lại cho thế giá»›i khi ấy chÃnh là niá»m Ä‘am mê, sá»± sáng tạo, sá»± đồng cảm, và khả năng há»c được cả những Ä‘iá»u không được giảng dạy trong sách giáo khoa.â€3
Giáo viên cần chuẩn bị gì cho PBL?
Việc váºn dụng PBL, đối vá»›i các giáo viên, là má»™t thay đổi căn bản trong cách nghÄ©, cách là m và cần sá»± chuẩn bị chu đáo má»›i mong mang lại kết quả tÃch cá»±c.
Äể có thể triển khai PBL, trÆ°á»›c hết, giáo viên cần nắm vững cách thiết kế các bà i há»c dá»±a trên vấn Ä‘á» hoặc dá»± án và lên lá»™ trình cho chuá»—i hoạt Ä‘á»™ng để dá»±a và o đó há»c sinh có thể tá»± là m việc hÆ°á»›ng đến các mục tiêu giáo dục định trÆ°á»›c.
Khác vá»›i hình thức giảng dạy truyá»n thống, nÆ¡i giáo viên là m chủ bục giảng trong phần lá»›n thá»i gian, giáo viên PBL cần thông thạo kÄ© năng tổ chức cho há»c sinh tá»± há»c, huấn luyện các kÄ© năng khám phá, trợ giúp và thúc đẩy há»c sinh khám phá.
Cuối cùng, việc theo dõi, quản lÃ, can thiệp và đánh giá trong PBL cÅ©ng sẽ khác vá»›i phÆ°Æ¡ng pháp dạy truyá»n thống, theo đó, các đánh giá, phản hồi liên tục và sá»± trợ giúp đúng lúc sẽ đóng vai trò quan trá»ng. Giáo viên lúc nà y phải biết váºn dụng các hình thức đánh giá khác nhau nhÆ° tá»± đánh giá, bình duyệt, tổ chức triển lãm sản phẩm, đánh giá theo hồ sÆ¡...
Do những đòi há»i vá» sá»± đổi má»›i toà n diện nhÆ° váºy, nhiá»u giáo viên thấy PBL không dá»… thá»±c hiện. Tuy nhiên, nhiá»u tổ chức giáo dục đã tÃch cá»±c nháºp cuá»™c, cung cấp các kiến thức và kÄ© năng sÆ° phạm cần thiết, bên cạnh việc tổ chức nghiên cứu và đúc rút kinh nghiệm để giúp các giáo viên thuáºn lợi hÆ¡n trong việc áp dụng PBL. Số lượng sách vở hÆ°á»›ng dẫn PBL ngà y cà ng nhiá»u và đa dạng. Cùng vá»›i sá»± rá»™ng mở của Internet, việc triển khai PBL không còn là vấn Ä‘á» lá»›n nếu chúng ta có má»™t kế hoạch chu toà n. Vấn Ä‘á» chỉ còn là , chúng ta có thá»±c sá»± muốn nháºp cuá»™c hay không.
- Nguồn Tia Sáng - ---------------
1 Là bá»™ tiêu chuẩn phục vụ việc xây dá»±ng chÆ°Æ¡ng trình giáo dục “mang tÃnh thiết thá»±c và liên quan đến Ä‘á»i sống thá»±c tế, phản ảnh những kiến thức cùng kỹ năng cần thiết cho thế hệ trẻ để thà nh công ở báºc đại há»c cÅ©ng nhÆ° sá»± nghiệp sau nà yâ€. Khung tiêu chuẩn cốt lõi quy định các chuẩn đầu ra chÃnh cho các lÄ©nh vá»±c Ngữ văn và Toán há»c mà dá»±a và o đó, các tiểu bang sẽ có kế hoạch triển khai cho phù hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện thá»±c tiá»…n tại địa phÆ°Æ¡ng. Hiện đã có 42 tiểu bang tiếp nháºn và triển khai bá»™ tiêu chuẩn nà y. http://www.corestandards.org/ 2 Theo Sawyer, R. K. (2006) The Cambridge Handbook of the Learning Sciences. New York: Cambridge University Press. 3 Markham, T. (2011). Project Based Learning. Teacher Librarian, 39(2), 38-42 |