Những nội dung cơ bản của luật thanh tra năm 2010 Imprimer
Samedi, 07 Janvier 2012 08:38

NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA LUẬT THANH TRA NĂM 2010

(Tài liệu tập huấn cho cán bộ, công chức ngành thanh tra)

I. Sự cần thiết và quan điểm, nguyên tắc xây dựng Luật Thanh tra năm 2010

1. Sự cần thiết xây dựng Luật Thanh tra năm 2010

Luật Thanh tra năm 2004 sau khi có hiệu lá»±c đã góp phần tạo lập khung pháp lý quan trá»ng cho việc hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng thanh tra. Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định, song công tác thanh tra những năm qua cÅ©ng cho thấy các quy định của Luật Thanh tra vẫn còn những hạn chế, bất cập. Cụ thể nhÆ° sau:

Má»™t là, Luật Thanh tra chÆ°a thể hiện rõ vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyá»n hạn thanh tra, các quy định vá» tổ chức và hoạt Ä‘á»™ng thanh tra còn những Ä‘iểm chÆ°a đáp ứng yêu cầu công tác thanh tra và công tác quản lý, thêm vào đó có nÆ¡i, có lúc chỉ coi thanh tra Ä‘Æ¡n thuần là công cụ của thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý.

Hai là, quyá»n hạn của cÆ¡ quan thanh tra chÆ°a tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i chức năng, nhiệm vụ được giao. Ngoại trừ Thanh tra Chính phủ, các cÆ¡ quan thanh tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật không có quyá»n ra quyết định thanh tra. Luật cÅ©ng chÆ°a quy định cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu phục vụ cho các cÆ¡ quan thanh tra để thá»±c hiện việc tổng hợp, báo cáo kết quả công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng; chÆ°a quy định các cÆ¡ quan thanh tra có trách nhiệm giúp Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cùng cấp thanh tra lại những vụ việc đã được cÆ¡ quan cấp dÆ°á»›i thanh tra và kết luận song có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, Luật Thanh tra cÅ©ng chÆ°a có những biện pháp hiệu quả nhằm bảo đảm việc thi hành các yêu cầu, kiến nghị, kết luận thanh tra, quyết định xá»­ lý vá» thanh tra; chÆ°a xác định rõ trách nhiệm của cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc thá»±c hiện kết luận thanh tra. Chính vì vậy, nhiá»u sai phạm được cÆ¡ quan thanh tra phát hiện nhÆ°ng chÆ°a được ngăn chặn, xá»­ lý kịp thá»i, làm giảm ká»· cÆ°Æ¡ng, ká»· luật trong hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c. Äiá»u này làm cho các cÆ¡ quan thanh tra không phát huy được vai trò của mình, tính chủ Ä‘á»™ng, tính tá»± chịu trách trong quá trình thá»±c hiện nhiệm vụ bị ảnh hưởng, làm giảm chất lượng, hiệu quả công tác thanh tra.

Ba là, để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, nhiá»u nghị quyết, chỉ thị của Äảng, của Chính phủ đã Ä‘á» cập đến hoàn thiện công tác thanh tra nhÆ°. Nghị quyết Äại há»™i Äảng toàn quốc lần thứ X; Nghị quyết số 48/2005/NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bá»™ Chính trị vá» Chiến lược xây dá»±ng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hÆ°á»›ng đến năm 2020; Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 12/5/2009 ban hành Chiến lược quốc gia phòng, chống tham nhÅ©ng đến năm 2020... Các Nghị quyết của Äảng Ä‘á»u xác định theo hÆ°á»›ng nghiên cứu sá»­a đổi pháp luật vá» thanh tra theo hÆ°á»›ng làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyá»n hạn của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c... tăng cÆ°á»ng tính Ä‘á»™c lập và tá»± chịu trách nhiệm của các cÆ¡ quan thanh tra... tăng cÆ°á»ng hiệu lá»±c thi hành các kết luận của cÆ¡ quan thanh tra. Tuy nhiên, việc tăng cÆ°á»ng công tác thanh tra theo tinh thần các nghị quyết của Äảng chÆ°a được thể hiện triệt để, kịp thá»i.

Thá»±c hiện Ä‘Æ°á»ng lối đổi má»›i vỠđối ngoại, Nhà nÆ°á»›c ta đã có những thá»a thuận hợp tác quan trá»ng liên quan đến ngành thanh tra, nhÆ°: Công Æ°á»›c Liên hợp quốc vá» chống tham nhÅ©ng, Hiệp định thÆ°Æ¡ng mại thế giá»›i, Hiệp định thÆ°Æ¡ng mại Việt Nam – Hoa Kỳ... Ná»™i dung các văn kiện này có những yêu cầu liên quan đến việc hoàn thiện pháp luật vá» thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng, vì vậy cần phải được nghiên cứu để thể chế hóa trong Luật Thanh tra.

2. Quan điểm, nguyên tắc xây dựng Luật Thanh tra

1. Làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyá»n hạn, phạm vi, phÆ°Æ¡ng thức hoạt Ä‘á»™ng thanh tra và sá»± phối hợp của các cÆ¡ quan thanh tra, khắc phục sá»± chồng chéo, trùng lắp trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra.

2. Quán triệt và cụ thể hóa Ä‘Æ°á»ng lối, chủ trÆ°Æ¡ng, chính sách của Äảng và Nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra.

3. Bảo đảm sự phối hợp có hiệu quả giữa các công cụ giám sát, kiểm tra, thanh tra của bộ máy nhà nước và của cả hệ thống chính trị đối với hoạt động của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.

4. Sá»­a đổi Luật Thanh tra lần này dá»±a trên cÆ¡ sở tổng kết thá»±c tiá»…n tổ chức và hoạt Ä‘á»™ng thanh tra; kế thừa các quy định còn phù hợp của Luật Thanh tra năm 2004; tiếp thu có chá»n lá»c kinh nghiệm của các nÆ°á»›c trên thế giá»›i vá» công tác thanh tra.

 


 

 

II. Những nội dung cơ bản của Luật Thanh tra năm 2010

Luật Thanh tra năm 2010 gồm 7 chÆ°Æ¡ng, 78 Ä‘iá»u. So vá»›i Luật thanh tra năm 2004 thì Luật Thanh tra năm 2010 có thêm 2 ChÆ°Æ¡ng và 9 Ä‘iá»u. Äó là ChÆ°Æ¡ng quy định vá» thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, cá»™ng tác viên thanh tra và ChÆ°Æ¡ng quy định vá» Ä‘iá»u kiện bảo đảm hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c và các ná»™i dung liên quan đến trách nhiệm thá»±c hiện kết luận thanh tra, quyết định xá»­ lý trong và sau thanh tra. Việc cÆ¡ cấu các chÆ°Æ¡ng này là nhằm làm rõ hÆ¡n các ná»™i dung cần Ä‘iá»u chỉnh trong Luật Thanh tra, góp phần nâng cao hiệu quả thá»±c hiện các quy định của Luật trong thá»±c tiá»…n. Nhìn chung, những ná»™i dung cÆ¡ bản của Luật Thanh tra thể hiện nhÆ° sau:

1. Những vấn đỠchung của Luật Thanh tra năm 2010

1.1. Phạm vi Ä‘iá»u chỉnh

Kế thừa quy định của Luật thanh tra năm 2004, đồng thá»i để khắc phục các hạn chế, bất cập Ä‘ang đặt tra trong công tác thanh tra, đối tượng, phạm vi Ä‘iá»u chỉnh trong Luật Thanh tra năm 2010 thể hiện tập trung ở các vấn Ä‘á» sau đây:

a) VỠtổ chức cơ quan thanh tra nhà nước:

Luật Thanh tra năm 2010 không phân định tổ chức cơ quan thanh tra nhà nước thành lập theo cấp hành chính và tổ chức cơ quan thanh tra nhà nước thành lập theo ngành, lĩnh vực mà chỉ quy định vỠcác cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, bao gồm:

+ Cơ quan thanh tra nhà nước (Thanh tra Chính phủ; Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ; Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Thanh tra sở; Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh).

+ Cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành (một số tổng cục, cục thuộc bộ, chi cục thuộc sở).

Việc thay đổi vá» tổ chức nhÆ° trên là nhằm nâng cao tính hệ thống của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c, đồng thá»i xác định rõ đối tượng thanh tra, phạm vi thanh tra giữa các cÆ¡ quan thanh tra, giữa cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c vá»›i cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, khắc phục sá»± trùng lặp trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra.

b) Vá» nhiệm vụ, quyá»n hạn của cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c.

Luật thanh tra năm 2010 đã bổ sung má»™t số nhiệm vụ, quyá»n hạn nhằm nâng cao tính chủ Ä‘á»™ng, tính Ä‘á»™c lập tÆ°Æ¡ng đối cho các cÆ¡ quan thanh tra, nhÆ°: quyá»n ra quyết định thanh tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật của Chánh thanh tra các cấp, các ngành; việc kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của kết luận thanh tra và quyết định xá»­ lý sau thanh tra của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cấp dÆ°á»›i thuá»™c thẩm quyá»n quản lý của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý trá»±c tiếp; việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thá»±c hiện các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xá»­ lý vá» thanh tra, kết luận thanh tra; quyết định thanh tra lại vụ việc đã được Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cấp dÆ°á»›i của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cùng cấp đã kết luận nhÆ°ng phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật…và quy định rõ phạm vi thanh tra của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bá»™, Thanh tra tỉnh trong việc thanh tra đối vá»›i các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c do Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp quyết định thành lập.

c) VỠhoạt động thanh tra của các cơ quan thanh tra nhà nước

Luật Thanh tra năm 2010 tiếp tục khẳng định vá» hoạt Ä‘á»™ng thanh tra hành chính và hoạt Ä‘á»™ng thanh tra chuyên ngành. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu công tác quản lý theo ngành, lÄ©nh vá»±c, bảo đảm tính linh hoạt trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra chuyên ngành, Luật quy định cụ thể vá» nhiệm vụ, quyá»n hạn của Trưởng Äoàn thanh tra, thành viên Äoàn thanh tra, đồng thá»i quy định những vấn Ä‘á» có tính nguyên tắc vá» trình tá»±, thủ tục tiến hành thanh tra chuyên ngành, còn thá»i hạn thanh tra, thá»i hạn gá»­i quyết định thanh tra, thá»i hạn công bố quyết định thanh tra, báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra chuyên ngành sẽ do Chính phủ quy định.

d) Äối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng thanh tra nhân dân, trong Ä‘iá»u kiện hiện nay việc giữ nguyên các quy định vá» Thanh tra nhân dân trong Luật là phù hợp, bởi vì để xây dá»±ng được má»™t văn bản riêng vá» thanh tra nhân dân cần có sá»± chuẩn bị và nghiên cứu kỹ lưỡng vá» phạm vi Ä‘iá»u chỉnh cÅ©ng nhÆ° các ná»™i dung cÆ¡ bản của văn bản pháp luật này, đồng thá»i phải tiến hành tổng kết, đánh giá để làm cÆ¡ sở cho việc xây dá»±ng, song việc thá»±c hiện những vấn Ä‘á» này tại thá»i Ä‘iểm trình Quốc há»™i xem xét, thông qua Luật thanh tra là rất khó thá»±c hiện.

 


 

 

1.2. Vị trí, vai trò của cơ quan thực hiện chức năng thanh tra

Thanh tra Chính phủ có địa vị pháp lý nhÆ° các bá»™, cÆ¡ quan ngang bá»™ khác, tức là có địa vị pháp lý Ä‘á»™c lập, có phạm vi quản lý nhà nÆ°á»›c vá» ngành, lÄ©nh vá»±c riêng. Cụ thể là quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng…và tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng theo quy định của pháp luật. Vá»›i tinh thần đó, Luật thanh tra lần này quy định rõ địa vị pháp lý, vai trò, tính Ä‘á»™c lập và tá»± chịu trách nhiệm vá» các quyết định, kết luận, kiến nghị trong quá trình hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thanh tra nói chung và Thanh tra Chính phủ nói riêng. Äồng thá»i, bổ sung những quy định má»›i nhằm bảo đảm cho Thanh tra Chính phủ thá»±c hiện tốt vai trò của cÆ¡ quan ngang bá»™ giúp Chính phủ quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, theo đúng quy định của Luật tổ chức Chính phủ.

Xuất phát từ lý do trên, Luật đã xác định thanh tra các cấp, các ngành là cÆ¡ quan chuyên môn hoặc cÆ¡ quan của cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp, có quyá»n tiến hành thanh tra và giúp cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra. Thanh tra Chính phủ là cÆ¡ quan ngang bá»™, giúp Chính phủ thá»±c hiện chức năng quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng trong phạm vi quản lý của Chính phủ và tiến hành hoạt Ä‘á»™ng thanh tra theo quy định của pháp luật.

1.3. Mục đích thanh tra, nguyên tắc hoạt động thanh tra

a) Mục đích thanh tra

Theo quy định của Luật thanh tra năm 2010 thì mục đích thanh tra cÅ©ng có sá»± bổ sung, phát triển. Nếu nhÆ° Luật Thanh tra năm 2004 Ä‘á» cao mục đích thanh tra là phòng ngừa, phát hiện và xá»­ lý các hành vi vi phạm pháp luật thì Luật Thanh tra năm 2010 đã thể hiện rõ hÆ¡n mục đích thanh tra theo tÆ° tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Thanh tra là tai mắt của trên, là ngÆ°á»i bạn của dÆ°á»›iâ€. Äiá»u 2 của Luật Thanh tra năm 2010 quy định vá» mục đích thanh tra nhÆ° sau: "Mục đích thanh tra nhằm phát hiện những sÆ¡ hở trong cÆ¡ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị vá»›i cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n các biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xá»­ lý các hành vi vi phạm pháp luật; giúp cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân thá»±c hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cá»±c; góp phần nâng cao hiệu lá»±c, hiệu quả quản lý nhà nÆ°á»›c; bảo vệ lợi ích của nhà nÆ°á»›c, quyá»n và lợi ích hợp pháp của cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân".

b) Nguyên tắc hoạt động thanh tra

Vá» cÆ¡ bản, nguyên tắc hoạt Ä‘á»™ng thanh tra được quy định trong Luật Thanh tra 2004 là phù hợp, đáp ứng được yêu cầu hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c thá»i gian qua. Tuy nhiên, thá»±c tế công tác thanh tra cÅ©ng cho thấy vẫn còn tình trạng trùng lắp, chồng chéo trong hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thá»±c hiện chức năng thanh tra. Äể khắc phục tình trạng này, giúp các cÆ¡ quan thanh tra hoạt Ä‘á»™ng theo đúng phạm vi được pháp luật quy định, bảo đảm cho công tác thanh tra góp phần thiết thá»±c hÆ¡n nữa trong việc hoàn thiện cÆ¡ chế quản lý, bảo vệ lợi ích của Nhà nÆ°á»›c, quyá»n và lợi ích hợp pháp của cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra, Luật Thanh tra năm 2010 đã bổ sung thêm nguyên tắc hoạt Ä‘á»™ng thanh tra “không trùng lặp vá» phạm vi, đối tượng, ná»™i dung, thá»i gian thanh tra giữa các cÆ¡ quan thá»±c hiện chức năng thanh traâ€.

1.4. Trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước, Thủ trưởng cơ quan thanh tra, Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.

Äể Ä‘á» cao trách nhiệm của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, Thủ trưởng cÆ¡ quan thanh tra, cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, Luật Thanh tra đã quy định Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, Bá»™ trưởng, Thủ trưởng cÆ¡ quan ngang bá»™, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trá»±c thuá»™c trung Æ°Æ¡ng, Thủ trưởng cÆ¡ quan chuyên môn thuá»™c Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuá»™c tỉnh, Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành trong phạm vi nhiệm vụ, quyá»n hạn của mình có trách nhiệm tổ chức, chỉ đạo hoạt Ä‘á»™ng thanh tra, xá»­ lý kịp thá»i kết luận, kiến nghị thanh tra và phải chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luật vá» hành vi, quyết định của mình.

 


 

 

2. CÆ¡ cấu tổ chức, nhiệm vụ quyá»n hạn của cÆ¡ quan thá»±c hiện chức năng thanh tra

2.1. Tổ chức, nhiệm vụ, quyá»n hạn của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c

a) Tổ chức các cơ quan thanh tra nhà nước

Luật thanh tra năm 2010 đã quy định tổ chức các cơ quan thanh tra nhà nước như sau:

- Thanh tra Chính phủ là cÆ¡ quan của Chính phủ, chịu trách nhiệm trÆ°á»›c Chính phủ thá»±c hiện quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng trong phạm vi cả nÆ°á»›c; thá»±c hiện hoạt Ä‘á»™ng thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng theo quy định của pháp luật. CÆ¡ cấu của Thanh tra Chính phủ có Tổng Thanh tra Chính phủ, các Phó Tổng Thanh tra Chính phủ, Thanh tra viên và cán bá»™, công chức, viên chức. Tổng Thanh tra Chính phủ là thành viên Chính phủ, là ngÆ°á»i đứng đầu ngành thanh tra. Tổng Thanh tra Chính phủ chịu trách nhiệm trÆ°á»›c Quốc há»™i, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng. Phó Tổng Thanh tra Chính phủ giúp Tổng Thanh tra Chính phủ thá»±c hiện nhiệm vụ theo sá»± phân công của Tổng Thanh tra Chính phủ.

- Thanh tra bá»™ là cÆ¡ quan của bá»™, giúp Bá»™ trưởng quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng; tiến hành thanh tra hành chính đối vá»›i cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân thuá»™c phạm vi quản lý của bá»™; tiến hành thanh tra chuyên ngành đối vá»›i cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân thuá»™c phạm vi quản lý nhà nÆ°á»›c theo ngành, lÄ©nh vá»±c của bá»™; giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng theo quy định của pháp luật. Thanh tra bá»™ có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên. Chánh Thanh tra bá»™ do Bá»™ trưởng bổ nhiệm, miá»…n nhiệm, cách chức sau khi thống nhất vá»›i Tổng Thanh tra Chính phủ. Phó Chánh Thanh tra bá»™ giúp Chánh Thanh tra bá»™ thá»±c hiện nhiệm vụ theo sá»± phân công của Chánh Thanh tra bá»™. Thanh tra bá»™ chịu sá»± chỉ đạo, Ä‘iá»u hành của Bá»™ trưởng và chịu sá»± chỉ đạo vá» công tác, hÆ°á»›ng dẫn vá» tổ chức, nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ.

- Thanh tra tỉnh là cÆ¡ quan chuyên môn thuá»™c Uá»· ban nhân dân cấp tỉnh, có trách nhiệm giúp Uá»· ban nhân dân cùng cấp quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng theo quy định của pháp luật. Thanh tra tỉnh có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên. Chánh Thanh tra tỉnh do Chủ tịch Uá»· ban nhân dân cùng cấp bổ nhiệm, miá»…n nhiệm, cách chức sau khi thống nhất vá»›i Tổng Thanh tra Chính phủ. Phó Chánh Thanh tra tỉnh giúp Chánh Thanh tra tỉnh thá»±c hiện nhiệm vụ theo sá»± phân công của Chánh Thanh tra tỉnh. Thanh tra tỉnh chịu sá»± chỉ đạo, Ä‘iá»u hành của Chủ tịch Uá»· ban nhân dân cùng cấp và chịu sá»± chỉ đạo vá» công tác, hÆ°á»›ng dẫn vá» tổ chức, nghiệp vụ của Thanh tra Chính phủ.

- Thanh tra sở là cÆ¡ quan của sở, giúp Giám đốc sở tiến hành thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhÅ©ng theo quy định của pháp luật. Thanh tra sở được thành lập ở những sở thá»±c hiện nhiệm vụ quản lý nhà nÆ°á»›c theo ủy quyá»n của Ủy ban nhân dân cùng cấp hoặc theo quy định của pháp luật. Thanh tra sở có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên. Chánh Thanh tra sở do Giám đốc sở bổ nhiệm, miá»…n nhiệm, cách chức sau khi thống nhất vá»›i Chánh Thanh tra tỉnh. Phó Chánh Thanh tra sở giúp Chánh thanh tra sở thá»±c hiện nhiệm vụ theo sá»± phân công của Chánh Thanh tra sở.Thanh tra sở chịu sá»± chỉ đạo, Ä‘iá»u hành của Giám đốc sở; chịu sá»± chỉ đạo vá» công tác thanh tra và hÆ°á»›ng dẫn vá» nghiệp vụ thanh tra hành chính của Thanh tra tỉnh, vá» nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành của Thanh tra bá»™.

- Thanh tra huyện là cÆ¡ quan chuyên môn thuá»™c Uá»· ban nhân dân cấp huyện, có trách nhiệm giúp Uá»· ban nhân dân cùng cấp quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng; tiến hành thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhÅ©ng theo quy định của pháp luật. Thanh tra huyện có Chánh Thanh tra, Phó Chánh Thanh tra và Thanh tra viên. Chánh Thanh tra huyện do Chủ tịch Uá»· ban nhân dân cấp huyện bổ nhiệm, miá»…n nhiệm, cách chức sau khi thống nhất vá»›i Chánh Thanh tra tỉnh. Phó Chánh Thanh tra huyện giúp Chánh Thanh tra huyện thá»±c hiện nhiệm vụ theo sá»± phân công của Chánh Thanh tra huyện. Thanh tra huyện chịu sá»± chỉ đạo, Ä‘iá»u hành của Chủ tịch Uá»· ban nhân dân cùng cấp và chịu sá»± chỉ đạo vá» công tác, hÆ°á»›ng dẫn vá» nghiệp vụ thanh tra của Thanh tra tỉnh.

b) Nhiệm vụ, quyá»n hạn của cÆ¡ quan thanh tra, ngÆ°á»i đứng đầu cÆ¡ quan thanh tra

Äể xác định rõ hÆ¡n vai trò của các cÆ¡ quan thanh tra, đảm bảo hoạt Ä‘á»™ng thanh tra thá»±c sá»± có hiệu lá»±c, hiệu quả, Luật thanh tra má»›i đã tập trung tăng cÆ°á»ng các nhiệm vụ, quyá»n hạn của các cÆ¡ quan thanh tra cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i đứng đầu các cÆ¡ quan này. Äồng thá»i, phân định, làm rõ các nhiệm vụ, quyá»n hạn trong hoạt Ä‘á»™ng quản lý nhà nÆ°á»›c vá» thanh tra vá»›i nhiệm vụ, quyá»n hạn trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra; nhiệm vụ, quyá»n hạn của cÆ¡ quan thanh tra vá»›i nhiệm vụ, quyá»n hạn của ngÆ°á»i đứng đầu cÆ¡ quan thanh tra. Các nhiệm vụ, quyá»n hạn của cÆ¡ quan thanh tra, ngÆ°á»i đứng đầu cÆ¡ quan thanh tra trong Luật thanh tra năm 2010 vá» cÆ¡ bản được kế thừa từ Luật Thanh tra năm 2004, song Luật Thanh tra lần này đã bổ sung má»™t số nhiệm vụ, quyá»n hạn cho các cÆ¡ quan thanh tra. Cụ thể là:

- Bổ sung việc quyết định thanh tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật cho Chánh thanh tra các cấp, các ngành. Việc bổ sung quyá»n năng này là nhằm tăng cÆ°á»ng tính chủ Ä‘á»™ng cho ngÆ°á»i đứng đầu các cÆ¡ quan thanh tra trong việc thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra, bảo đảm tính linh hoạt, nhanh nhạy của thanh tra trong Ä‘iá»u kiện phát triển kinh tế xã há»™i hiện nay. Tăng cÆ°á»ng tính chủ Ä‘á»™ng, bảo đảm kịp thá»i phát hiện, ngăn ngừa, xá»­ lý hành vi vi phạm pháp luật.

- Xác định rõ việc thanh tra đối vá»›i các doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c do Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý quyết định thành lập. Äây là ná»™i dung được bổ sung nhằm làm rõ hÆ¡n nhiệm vụ của các cÆ¡ quan thanh tra trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra đối vá»›i đối tượng thanh tra là các doanh nghiệp. Chuẩn hóa má»™t bÆ°á»›c khái niệm thanh tra kinh tế - xã há»™i.

- Bổ sung việc kiểm tra tính chính xác, hợp pháp của kết luận thanh tra và quyết định xá»­ lý sau thanh tra của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cấp dÆ°á»›i thuá»™c thẩm quyá»n quản lý của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý trá»±c tiếp. Tăng cÆ°á»ng giám sát hoạt Ä‘á»™ng thanh tra và xá»­ lý sau thanh tra.

- Bổ sung việc theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc thá»±c hiện các yêu cầu, kiến nghị, quyết định xá»­ lý vá» thanh tra, kết luận thanh tra; quyết định thanh tra lại vụ việc đã được Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cấp dÆ°á»›i của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cùng cấp đã kết luận nhÆ°ng phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp. Thá»±c tế cho thấy nhiá»u trÆ°á»ng hợp vụ việc đã được các cÆ¡ quan thanh tra cấp dÆ°á»›i tiến hành thanh tra, song vì lý do nào đó mà không thể phát hiện hết các vi phạm pháp luật, do vậy Luật thanh tra đã bổ sung quyá»n thanh tra lại vụ việc đã được Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cấp dÆ°á»›i của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý cùng cấp đã kết luận nhÆ°ng thanh tra cấp trên phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp, nhằm đáp ứng yêu cầu công tác phòng, chống các vi phạm pháp luật hiện nay, bảo đảm má»i hành vi vi phạm pháp luật Ä‘á»u được phát hiện và xá»­ lý kịp thá»i.

 


 

 

2.2. Tổ chức, nhiệm vụ, quyá»n hạn của cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành

Luật Thanh tra 2004 không quy định việc thành lập cÆ¡ quan thanh tra ở các tổng cục, cục và chi cục, song trên thá»±c tế đã có không ít tổng cục, cục, chi cục thành lập cÆ¡ quan thanh tra chuyên ngành. Việc thành lập các cÆ¡ quan thanh tra này đã dẫn đến hoạt Ä‘á»™ng thanh tra bị trùng lặp vá» phạm vi; làm tăng biên chế, tổ chức bá»™ máy nhà nÆ°á»›c; các cÆ¡ quan thanh tra ngày càng bị chia cắt. Mặc dù vậy, nếu khắc phục nhược Ä‘iểm này bằng cách xóa bá» các cÆ¡ quan thanh tra chuyên ngành ở các tổng cục, cục, chi cục và giao chức năng thanh tra chuyên ngành cho Thanh tra bá»™, Thanh tra sở thì nhiá»u Thanh tra bá»™, Thanh tra sở không thể đảm nhận được, vì nhiệm vụ thanh tra ngày càng lá»›n, trong khi đó số lượng biên chế của những cÆ¡ quan thanh tra là rất hạn chế.

Äể đảm bảo được yêu cầu xá»­ lý nhanh chóng, kịp thá»i các hành vi vi phạm pháp luật, nhất là các vi phạm xảy ra ngày càng nhiá»u trong má»™t số lÄ©nh vá»±c liên quan đến Ä‘á»i sống sinh hoạt của nhân dân và khắc phục được khó khăn trên, Luật thanh tra năm 2010 đã giao chức năng thanh tra chuyên ngành ở ngành, lÄ©nh vá»±c cho các tổng cục, cục thuá»™c bá»™, chi cục thuá»™c sở thá»±c hiện. Äây là ná»™i dung phản ánh sá»± đổi má»›i vá» nhận thức trong tổ chức thá»±c hiện hoạt Ä‘á»™ng thanh tra chuyên ngành. Tuy nhiên, Ä‘iểm cần lÆ°u ý là theo quy định của Luật thanh tra năm 2010 thì không phải bất kỳ tổng cục, cục thuá»™c bá»™, chi cục thuá»™c sở nào cÅ©ng được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành mà việc giao chức năng thanh tra chuyên ngành phải xuất phát từ yêu cầu công tác quản lý nhà nÆ°á»›c và các cÆ¡ quan nào được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra này sẽ do Chính phủ quy định theo Ä‘á» nghị của Tổng Thanh tra Chính phủ sau khi đã thống nhất vá»›i Bá»™ trưởng.

Ngoài ra, để tránh việc thành lập các cÆ¡ quan thanh tra ở các cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, Luật Thanh tra cÅ©ng khẳng định rõ các cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành không thành lập cÆ¡ quan thanh tra chuyên ngành Ä‘á»™c lập mà hoạt Ä‘á»™ng thanh tra ở các cÆ¡ quan này do Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thá»±c hiện, tức là Thủ trưởng có trách nhiệm trá»±c tiếp xây dá»±ng kế hoạch thanh tra, quyết định thanh tra, thành lập Äoàn thanh tra, cá»­ cán bá»™, công chức thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra, kết luận thanh tra. Hoạt Ä‘á»™ng thanh tra của các cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành do chính các công chức của cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đó thá»±c hiện. Quá trình thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra, các công chức được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành có quyá»n yêu cầu đối tượng thanh tra cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến ná»™i dung thanh tra, được quyá»n xá»­ phạt vi phạm hành chính và chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luật vá» các quyết định, hành vi của mình trong quá trình thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra.

2.3. Vá» thanh tra viên, cá»™ng tác viên thanh tra, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành

Vá» cÆ¡ bản, các quy định vá» thanh tra viên, công tác viên thanh tra trong Luật thanh tra má»›i được kế thừa từ Luật Thanh tra năm 2004, song để đáp ứng yêu cầu công tác thanh tra hiện nay, Luật Thanh tra đã sá»­a đổi các quy định vá» Ä‘iá»u kiện tiêu chuẩn của thanh tra viên, ngạch thanh tra viên, đồng thá»i bổ sung quy định vá» ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành. Äối vá»›i ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành phải là công chức của cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, có chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp vá»›i chuyên ngành, am hiểu pháp luật, có nghiệp vụ thanh tra. Các tiêu chuẩn cụ thể của ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành do Chính phủ quy định.

3. Hoạt động thanh tra

3.1. Quy định chung vỠhoạt động thanh tra

Äể đáp ứng yêu cầu thá»±c tiá»…n Ä‘ang đặt ra đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c, Luật Thanh tra đã lá»±a chá»n những vấn Ä‘á» chung nhất chi phối hai hoạt Ä‘á»™ng thanh tra để Ä‘iá»u chỉnh trong má»™t mục riêng, đồng thá»i sá»­a đổi những vấn Ä‘á» bất cập, bổ sung những quy định má»›i để làm rõ hÆ¡n hoạt Ä‘á»™ng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Tại Mục I quy định chung, Ä‘iá»u chỉnh những ná»™i dung hết sức quan trá»ng, cÆ¡ bản trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, đó là Äịnh hÆ°á»›ng chÆ°Æ¡ng trình thanh tra, công khai kết luận thanh tra, xá»­ lý hành vi không thá»±c hiện yêu cầu, kết luận, quyết định xá»­ lý vá» thanh tra, xá»­ lý hành vi vi phạm pháp luật của những ngÆ°á»i thá»±c thi quyá»n thanh tra.

a)  Xây dá»±ng, phê duyệt Äịnh hÆ°á»›ng chÆ°Æ¡ng trình thanh tra, kế hoạch thanh tra

Nhằm Ä‘á» cao vai trò của Thanh tra Chính phủ là cÆ¡ quan của Chính phủ, có chức năng quản lý nhà nÆ°á»›c vá» công tác thanh tra trong phạm vi cả nÆ°á»›c và thá»±c hiện quyá»n thanh tra theo quy định của pháp luật, Tổng Thanh tra Chính phủ là ngÆ°á»i đứng đầu cÆ¡ quan Thanh tra Chính phủ và đứng đầu ngành thanh tra có quyá»n lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra công tác thanh tra trong phạm vi quản lý nhà nÆ°á»›c của Chính phủ. Tổng thanh tra Chính phủ có trách nhiệm xây dá»±ng Äịnh hÆ°á»›ng chÆ°Æ¡ng trình thanh tra trình Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ phê duyệt. Äịnh hÆ°á»›ng chÆ°Æ¡ng trình hoạt Ä‘á»™ng thanh tra là văn bản xác định phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng hoạt Ä‘á»™ng thanh tra trong 01 năm của ngành thanh tra để trình Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ phê duyệt, thá»i gian trình chậm nhất vào ngày 15 tháng 10 hàng năm. Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ có trách nhiệm xem xét, phê duyệt chậm nhất vào ngày 30 tháng 10 hàng năm.

Sau khi được phê duyệt, Äịnh hÆ°á»›ng chÆ°Æ¡ng trình thanh tra được Thanh tra Chính phủ gá»­i cho Bá»™ trưởng, Chủ tịch Uá»· ban nhân dân cấp tỉnh. Tổng Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm lập kế hoạch thanh tra của Thanh tra Chính phủ và hÆ°á»›ng dẫn Thanh tra bá»™, Thanh tra tỉnh xây dá»±ng kế hoạch thanh tra cấp mình. Theo đó, Chánh Thanh tra Bá»™, Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuá»™c Bá»™, Chánh Thanh tra tỉnh, căn cứ vào Äịnh hÆ°á»›ng, chÆ°Æ¡ng trình thanh tra, hÆ°á»›ng dẫn của Tổng Thanh tra Chính phủ và yêu cầu công tác quản lý của Bá»™, cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thuá»™c bá»™, Uá»· ban nhân dân cấp tỉnh xây dá»±ng và trình thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp phê duyệt kế hoạch thanh tra. Công khai kế hoạch thanh tra vá»›i đối tượng thanh tra.

Việc quy định trên có vai trò rất quan trá»ng trong việc thống nhất hoạt Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c, khắc phục tình trạng chồng chéo, trùng lắp hoặc bá» trống trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra, phục vụ thiết thá»±c cho công tác quản lý, Ä‘iá»u hành vÄ© mô trên phạm vi cả nÆ°á»›c của Chính phủ. Quy định này không làm mất Ä‘i vai trò chỉ đạo của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c trong xây dá»±ng kế hoạch thanh tra của cÆ¡ quan thanh tra cùng cấp và cÅ©ng không xa rá»i yêu cầu công tác quản lý, tình hình chính trị - xã há»™i của địa phÆ°Æ¡ng, bá»™ ngành.

b) Hình thức thanh tra, căn cứ ra quyết định thanh tra

TrÆ°á»›c đây, Luật thanh tra quy định hai hình thức thanh tra là thanh tra theo chÆ°Æ¡ng trình, kế hoạch và thanh tra Ä‘á»™t xuất, đồng thá»i có ghi nhận hoạt Ä‘á»™ng thanh tra của Thanh tra viên chuyên ngành khi thanh tra Ä‘á»™c lập. Tuy nhiên việc thanh tra Ä‘á»™c lập của Thanh tra viên chuyên ngành chÆ°a được quy định rõ. Luật thanh tra năm 2010 cùng vá»›i việc quy định má»›i vá» các cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành đã tiếp tục ghi nhận hai hình thức thanh tra theo kế hoạch, thanh tra Ä‘á»™t xuất còn bổ sung thêm hình thức thanh tra má»›i là thanh tra thÆ°á»ng xuyên.

Thanh tra theo kế hoạch là hoạt Ä‘á»™ng thanh tra được tiến hành căn cứ trên cÆ¡ sở kế hoạch thanh tra đã được cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n phê duyệt. Äiá»u này đồng nghÄ©a vá»›i quyá»n chủ Ä‘á»™ng của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c trong việc xây dá»±ng kế hoạch và tổ chức tiến hành thanh tra. Các cÆ¡ quan thanh tra phải căn cứ vào Äịnh hÆ°á»›ng chÆ°Æ¡ng trình thanh tra của Thanh tra Chính phủ, nhiệm vụ chính trị, yêu cầu công tác quản lý của địa phÆ°Æ¡ng, bá»™ ngành trong từng thá»i kỳ, từ đó xây dá»±ng kế hoạch thanh tra của cấp mình có trá»ng tâm, trá»ng Ä‘iểm, trình Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp phê duyệt làm căn cứ cho việc tiến hành. Thanh tra Ä‘á»™t xuất được tiến hành khi có yêu cầu bất thÆ°á»ng, để giải quyết kịp thá»i các đòi há»i phát sinh trong công tác quản lý. Äây là đòi há»i tất yếu của thá»±c tiá»…n, vì vậy các cÆ¡ quan thanh tra không chỉ chủ Ä‘á»™ng tổ chức tốt các cuá»™c thanh tra theo kế hoạch mà còn kịp thá»i triển khai nhanh các cuá»™c thanh tra theo yêu cầu Ä‘á»™t xuất. Có nhÆ° vậy thì má»›i nhanh chóng phát hiện để ngăn chặn và xá»­ lý kịp thá»i, nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật.

1.3. Công khai kết luận thanh tra

Äể tăng cÆ°á»ng tính minh bạch trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra, tạo cÆ¡ sở cho việc kiểm tra, giám sát của các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c cÅ©ng nhÆ° của các tổ chức, của xã há»™i và của nhân dân, góp phần phòng ngừa tham nhÅ©ng, tăng cÆ°á»ng ká»· cÆ°Æ¡ng trong việc thá»±c hiện kết luận thanh tra, đồng thá»i để bảo đảm sá»± phù hợp vá»›i quy định của Luật phòng, chống tham nhÅ©ng, Luật thanh tra năm 2010 đã bổ sung quy định vá» việc công khai kết luận thanh tra, theo đó: Kết luận thanh tra phải được công khai, trừ trÆ°á»ng hợp pháp luật có quy định khác. Kết luận thanh tra được công khai thông qua các hình thức: (1) Công bố tại cuá»™c há»p vá»›i thành phần bao gồm ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Äoàn thanh tra, đối tượng thanh tra, cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan hoặc tổ chức há»p báo; (2) Thông báo trên phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng; (3) ÄÆ°a lên trang thông tin Ä‘iện tá»­ của cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c, cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành hoặc cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cung cấp; (4) Niêm yết tại trụ sở làm việc của cÆ¡ quan, tổ chức là đối tượng thanh tra.

NgÆ°á»i ký kết luận thanh tra có trách nhiệm thá»±c hiện việc công khai kết luận thanh tra trong thá»i hạn 10 ngày, kể từ ngày ký kết luận. Hình thức thứ nhất - tại cuá»™c há»p hoặc há»p báo buá»™c phải công khai, đồng thá»i phải lá»±a chá»n ít nhất má»™t trong các hình thức còn lại để công khai. NgÆ°á»i ký kết luận có trách nhiệm cung cấp kết luận cho cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan khi có yêu cầu. Tuy nhiên việc cung cấp kết luận thanh ra là vấn Ä‘á» phức tạp và nhạy cảm, cần có quy định rõ vá» các hình thức công khai, đối tượng, ná»™i dung công khai và trình tá»±, thủ tục công khai, sao cho các thông tin cần thiết được chuyển đến cho các đối tượng có nhu cầu phục vụ việc giám sát, kiểm tra, đồng thá»i những thông tin thuá»™c vá» bí mật Nhà nÆ°á»›c bảo đảm không bị tiết lá»™. Trong khuôn khổ Ä‘iá»u chỉnh của Luật chÆ°a thể xác định ngay được những ná»™i dung gì và những đối tượng nào sẽ được cung cấp, do đó Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc công khai kết luận thanh tra theo các hình thức đã ghi nhận trong Luật.

d). Xử lý và chỉ đạo việc thực hiện kết luận thanh tra

Trong thá»±c tiá»…n công tác thanh tra thì sau khi có kết luận thanh tra việc xem xét, xá»­ lý thuá»™c trách nhiệm và tuỳ thuá»™c vào quan Ä‘iểm, ý chí của Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n. Nhiá»u kết luận thanh tra được xá»­ lý kịp thá»i, ngÆ°á»i có hành vi vi phạm bị xá»­ lý nghiêm minh, những sÆ¡ hở, yếu kém được sá»­a chữa, khắc phục nhanh chóng. NhÆ°ng bên cạnh đó có không ít trÆ°á»ng hợp đã có kết luận song chÆ°a có ý kiến chỉ đạo để xá»­ lý ngay đối vá»›i các hành vi vi phạm hay việc xá»­ lý không đầy đủ, thiếu nghiêm minh đối vá»›i cá nhân, cÆ¡ quan, tổ chức vi phạm. Tình trạng đó đã và Ä‘ang ảnh hưởng lá»›n đến hiệu lá»±c, hiệu quả thanh tra, trật tá»±, ká»· cÆ°Æ¡ng quản lý nhà nÆ°á»›c. Äể khắc phục vấn Ä‘á» này Äiá»u 40 Luật thanh tra quy định rõ:

- Trong thá»i hạn 15 ngày, kể từ ngày kết luận thanh tra hoặc nhận được kết luận thanh tra, Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp hoặc Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành có trách nhiệm tổ chức chỉ đạo thá»±c hiện kết luận thanh tra. Xá»­ lý, yêu cầu hoặc kiến nghị cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n xá»­ lý sai phạm vá» kinh tế; xá»­ lý, yêu cầu hoặc kiến nghị cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n xá»­ lý cán bá»™, công chức, viên chức có hành vi vi phạm pháp luật; áp dụng, yêu cầu hoặc kiến nghị cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n áp dụng biện pháp khắc phục, hoàn thiện cÆ¡ chế, chính sách, pháp luật; xá»­ lý vấn Ä‘á» khác thuá»™c thẩm quyá»n trong kết luận thanh tra.

NhÆ° vậy trách nhiệm xá»­ lý và chỉ đạo thá»±c hiện kết luận thanh tra trÆ°á»›c hết thuá»™c vá» Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c và Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Äối vá»›i những vấn Ä‘á» thuá»™c thẩm quyá»n phải xá»­ lý ngay, nhất là những xá»­ lý sai phạm vá» kinh tế. Còn những ná»™i dung vượt quá thẩm quyá»n thì phải kiến nghị cÆ¡ quan có thẩm quyá»n xá»­ lý, bảo đảm cho các ná»™i dung đã được kết luận phải tổ chức thi hành đầy đủ, những sai phạm được xá»­ lý kịp thá»i, nghiêm minh, góp phần nâng cao hiệu lá»±c thanh tra, hiệu quả quản lý nhà nÆ°á»›c.

Ngoài ra, để tăng cÆ°á»ng trách nhiệm, ràng buá»™c nghÄ©a vụ và xá»­ lý nghiêm đối vá»›i những hành vi vi phạm của ngÆ°á»i có tránh nhiệm, khoản 2, Äiá»u 40 cÅ©ng quy định rõ:   NgÆ°á»i có trách nhiệm xá»­ lý kết luận thanh tra mà không xá»­ lý hoặc xá»­ lý không đầy đủ thì bị xem xét, xá»­ lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

đ)  Xử lý hành vi không thực hiện yêu cầu, kết luận, quyết định xử lý vỠthanh tra

Luật thanh tra năm 2010 đã bổ sung quy định vá» xá»­ lý hành vi không thá»±c hiện yêu cầu, kết luận, quyết định xá»­ lý vá» thanh tra. Theo đó, trong quá trình thanh tra, đối tượng thanh tra, cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân có thông tin, tài liệu liên quan đến ná»™i dung thanh tra mà không cung cấp hoặc cung cấp không đầy đủ, chính xác, kịp thá»i, theo yêu cầu của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, cá»™ng tác viên thanh tra, thành viên khác của Äoàn thanh tra hoặc tiêu huá»· tài liệu, vật chứng liên quan đến ná»™i dung thanh tra thì tuỳ theo tính chất, mức Ä‘á»™ vi phạm mà bị xá»­ phạt vi phạm hành chính, xá»­ lý ká»· luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sá»±; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thÆ°á»ng theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Luật cÅ©ng quy định, đối tượng thanh tra, cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm thi hành kết luận thanh tra, quyết định xá»­ lý vá» thanh tra mà không thá»±c hiện hoặc thá»±c hiện không đầy đủ, không kịp thá»i thì tuỳ theo tính chất, mức Ä‘á»™ vi phạm mà bị xá»­ phạt vi phạm hành chính, xá»­ lý ká»· luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sá»±; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thÆ°á»ng theo quy định của pháp luật.

e)  Xá»­ lý hành vi vi phạm pháp luật của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, cá»™ng tác viên thanh tra, thành viên khác của Äoàn thanh tra

Äể tăng cÆ°á»ng ý thức trách nhiệm, ká»· cÆ°Æ¡ng, ká»· luật trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra đồng thá»i làm cÆ¡ sở cho việc xá»­ lý đối vá»›i ngÆ°á»i vi phạm, Luật thanh tra quy định: Trong quá trình thanh tra ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, cá»™ng tác viên thanh tra, thành viên khác của Äoàn thanh tra mà không hoàn thành nhiệm vụ hoặc cố ý không phát hiện hoặc phát hiện hành vi vi phạm pháp luật đến mức phải xá»­ lý mà không xá»­ lý, không kiến nghị việc xá»­ lý hoặc có hành vi khác vi phạm pháp luật vá» thanh tra thì tuỳ theo tính chất, mức Ä‘á»™ vi phạm mà bị xá»­ lý ká»· luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sá»±; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thÆ°á»ng theo quy định của pháp luật.

 


 

 

3.2. Hoạt động thanh tra hành chính

Theo khái niệm quy định tại Luật Thanh tra thì hoạt động thanh tra hành chính được hiểu như sau:

Thứ nhất, hoạt Ä‘á»™ng thanh tra hành chính là hoạt Ä‘á»™ng thanh tra do các cÆ¡ quan có thẩm quyá»n tiến hành, bao gồm các cÆ¡ quản lý nhà nÆ°á»›c, các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c, chẳng hạn nhÆ°: Chính phủ; bá»™, cÆ¡ quan ngang bá»™, cÆ¡ quan thuá»™c Chính phủ; Uá»· ban nhân dân các cấp; thanh tra các cấp, các ngành tiến hành.

Thứ hai, đối tượng của thanh tra hành chính là các cơ quan, tổ chức, cá nhân trực thuộc. Chẳng hạn như bộ, cơ quan ngang bộ tiến hành hoạt động thanh tra đối với các cơ quan, tổ chức, đơn vị chịu sự quản lý trực tiếp của bộ, cơ quan ngang bộ; Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tiến hành thanh tra đối với các sở, ngành cấp tỉnh v.v...

Thứ ba, ná»™i dung của thanh tra hành chính nhằm xem xét, đánh giá việc thá»±c hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyá»n hạn được giao của cÆ¡ quan, tổ chức và cá nhân trá»±c thuá»™c.

Äây là Ä‘iểm khác biệt cÆ¡ bản giữa thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành. Nó thể hiện quan hệ trong chỉ đạo, Ä‘iá»u hành, kiểm tra, kiểm soát giữa cấp trên đối vá»›i cấp dÆ°á»›i, giữa cÆ¡ quan có thẩm quyá»n vá»›i đối tượng trá»±c thuá»™c chịu sá»± quản lý. Mục đích là nhằm xem xét, đánh giá trong tổ chức và hoạt Ä‘á»™ng của cÆ¡ quan, tổ chức và cá nhân có tuân thủ các quy định của pháp luật không. Mặt khác, còn nhằm xem xét, đánh giá vá» việc thá»±c hiện các nhiệm vụ được giao mang tính kế hoạch, chỉ đạo, Ä‘iá»u hành giữa cÆ¡ quan cấp trên đối vá»›i cấp dÆ°á»›i có được thá»±c hiện đầy đủ, nghiêm túc, đúng đắn hay không. Từ khái niệm vá» hoạt Ä‘á»™ng thanh tra hành chính, Luật thanh tra đã quy định vá» thẩm quyá»n ra quyết định thanh tra; quyết định thanh tra; thá»i hạn thanh tra; nhiệm vụ, quyá»n hạn của Trưởng Ä‘oàn thanh tra, thành viên Äoàn thanh tra, NgÆ°á»i ra quyết định; báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra, cụ thể nhÆ° sau:

a) Quyết định thanh tra

-  Thẩm quyá»n ra quyết định thanh tra

Khi ban hành quyết định thanh tra, ngÆ°á»i có thẩm quyá»n phải căn cứ vào kế hoạch thanh tra đã được cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n phê duyệt. Nếu là thanh tra Ä‘á»™t xuất thì phải căn cứ vào yêu cầu của thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, yêu cầu giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc dấu hiệu vi phạm pháp luật đã phát hiện được để ban hành quyết định thanh tra. Theo quy định tại Äiá»u 43 của Luật thanh tra thì hoạt Ä‘á»™ng thanh tra hành chính chỉ được thá»±c hiện khi có quyết định thanh tra và do Thủ trưởng cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c ra quyết định thanh tra và thành lập Äoàn thanh tra để thá»±c hiện quyết định thanh tra. Khi xét thấy cần thiết thì Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c ra quyết định thanh tra và thành lập Äoàn thanh tra. NhÆ° vậy, quyết định thanh tra chủ yếu do Thủ trưởng cÆ¡ quan thanh tra ban hành. Quy định này Ä‘á» cao và tăng cÆ°á»ng tính tích cá»±c, chủ Ä‘á»™ng theo chức năng của các cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c. TrÆ°á»ng hợp vụ việc phức tạp, liên quan đến nhiá»u ngành, nhiá»u cấp hoặc vì lý do cần thiết khác thì Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c ra quyết định thanh tra.

-  Nội dung quyết định thanh tra

Äể bảo đảm hiệu lá»±c thanh tra, đáp ứng yêu cầu cải cách thủ tục hành chính, khắc phục hiện tượng tuỳ tiện trong việc ban hành quyết định thanh tra, Äiá»u 44 đã quy định cụ thể vá» ná»™i dung quyết định thanh tra nhÆ° sau:

- Căn cứ pháp lý để thanh tra: Cơ sở pháp luật,  kế hoạch thanh tra, yêu cầu của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước v.v...

- Phạm vi thanh tra, đối tượng, ná»™i dung, nhiệm vụ thanh tra: thanh tra từ thá»i Ä‘iểm nào đến thá»i Ä‘iểm nào, thanh tra cÆ¡ quan, tổ chức nào, thanh tra vá» vấn Ä‘á» gì và Äoàn thanh tra có nhiệm vụ gì v.v...

- Thá»i hạn thanh tra: Việc xác định cụ thể vá» thá»i hạn thanh tra là Ä‘iá»u rất quan trá»ng, giúp cho Äoàn thanh tra thấy được khoảng thá»i gian vật chất để thá»±c hiện các nhiệm vụ được giao, đồng thá»i phòng ngừa các tình huống phát sinh dẫn đến việc kéo dài thá»i gian tiến hành.

- Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên và các thành viên khác của Äoàn thanh tra: quyết định phải ghi rõ há» tên của các thành viên Äoàn thanh tra, ai là Trưởng Ä‘oàn, phó Ä‘oàn (nếu có). Việc xác định rõ tÆ° cách của các thành viên sẽ tạo Ä‘iá»u kiện thuận lợi cho việc tổ chức hoạt Ä‘á»™ng thanh tra, ngoài ra còn giúp cho Äoàn thanh tra và đối tượng thanh tra làm việc trong quá trình tiến hành thanh tra.

-   Gửi quyết định thanh tra và công bố quyết định thanh tra

Sau khi ra quyết định, cÆ¡ quan tiến hành thanh tra phải gá»­i quyết định thanh tra cho cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra. Việc gá»­i quyết định thanh tra phải được tiến hành trong khoảng thá»i gian 5 ngày, kể từ ngày ký quyết định. Äối vá»›i các cuá»™c thanh tra Ä‘á»™t xuất thì không áp dụng quy định nêu trên, vì thanh tra Ä‘á»™t xuất là những cuá»™c thanh tra mà cÆ¡ quan tiến hành không thể dá»± tính trÆ°á»›c, thÆ°á»ng xuất phát từ yêu cầu khách quan của hoạt Ä‘á»™ng quản lý nhà nÆ°á»›c, yêu cầu của việc xá»­ lý kịp thá»i đối vá»›i hành vi vi phạm của đối tượng hoặc yêu cầu của việc giải quyết khiếu nại, tố cáo. Quyết định thanh tra phải được công bố chậm nhất là 15 ngày, kể từ ngày ra quyết định thanh tra. Việc công bố quyết định thanh tra phải được lập biên bản. NhÆ° vậy, việc công bố quyết định thanh tra được hiểu dÆ°á»›i hai khía cạnh :

Thứ nhất, Äoàn thanh tra công bố quyết định tại nÆ¡i tiến hành thanh tra chậm nhất là 15 ngày kể từ ngày ký quyết định thanh tra. Äây là quy định rất quan trá»ng vì là mốc thá»i gian để tính thá»i hạn tiến hành thanh tra trá»±c tiếp tại cÆ¡ sở.

Thứ hai, việc công bố quyết định phải được lập thành biên bản, trong đó phải có xác nhận của Äoàn thanh tra và đối tượng thanh tra, đồng thá»i là tài liệu của hồ sÆ¡ cuá»™c thanh tra.

b) Thá»i hạn thanh tra hành chính

Theo quy định tại Äiá»u 45 của Luật thanh tra thì thá»i hạn cuá»™c thanh tra được tính từ ngày công bố quyết định thanh tra cho đến khi kết thúc việc thanh tra tại nÆ¡i được thanh tra, trong đó thá»i hạn má»™t cuá»™c thanh tra được tính nhÆ° sau:

- Cuá»™c thanh tra do Thanh tra Chính phủ tiến hành không quá 60 ngày, trÆ°á»ng hợp phức tạp thì có thể kéo dài hÆ¡n, nhÆ°ng không quá 90 ngày. Äối vá»›i cuá»™c thanh tra đặc biệt phức tạp, liên quan đến nhiá»u lÄ©nh vá»±c, nhiá»u địa phÆ°Æ¡ng thì thá»i gian có thể kéo dài hÆ¡n nhÆ°ng không quá 150 ngày.

- Cuá»™c thanh tra do Thanh tra tỉnh, Thanh tra bá»™ tiến hành không quá 45 ngày, trÆ°á»ng hợp phức tạp thì có thể kéo dài hÆ¡n nhÆ°ng không quá 70 ngày.

- Cuá»™c thanh tra do Thanh tra huyện, Thanh tra sở tiến hành không quá 30 ngày; ở miá»n núi, nÆ¡i nào Ä‘i lại khó khăn thì thá»i hạn thanh tra có thể kéo dài hÆ¡n nhÆ°ng không quá 45 ngày.

- Việc kéo dài thá»i hạn thanh tra do ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra quyết định.

c) Nhiệm vụ quyá»n hạn của những ngÆ°á»i tiến hành thanh tra

-  Nhiệm vụ, quyá»n hạn của Trưởng Ä‘oàn thanh tra hành chính

Trưởng Ä‘oàn thành tra là ngÆ°á»i có vị trí, vai trò quan trá»ng trong quá trình hoạt Ä‘á»™ng của Äoàn thanh tra và quyết định chất lượng cuá»™c thanh tra. Vì vậy, Luật thanh tra năm 2004 đã trao cho Trưởng Ä‘oàn thanh tra những quyá»n hạn lá»›n trong quá trình tiến hành thanh tra. Song để đáp ứng yêu cầu thá»±c tiá»…n của công tác thanh tra, Luật thanh tra năm 2010 còn bổ sung thêm má»™t số nhiệm vụ, quyá»n hạn mạnh mẽ hÆ¡n cho ngÆ°á»i đứng đầu Äoàn thanh tra: “Yêu cầu tổ chức tín dụng nÆ¡i đối tượng thanh tra có tài khoản phong toả tài khoản đó để phục vụ việc thanh tra khi có căn cứ cho rằng đối tượng thanh tra có hành vi tẩu tán tài sảnâ€. Bên cạnh đó còn  còn xác định rõ trách nhiệm của Trưởng Ä‘oàn phải “báo cáo vá»›i ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra vá» kết quả thanh tra và chịu trách nhiệm vá» tính chính xác, trung thá»±c, khách quan của báo cáo đóâ€.

-  Nhiệm vụ, quyá»n hạn của thành viên Äoàn thanh tra

Vá» cÆ¡ bản, nhiệm vụ, quyá»n hạn của thành viên Äoàn thanh tra được kế thừa các quy định của Luật Thanh tra năm 2004. Tuy nhiên, Luật thanh tra năm 2010 không phân biệt nhiệm vụ, quyá»n hạn giữa các thành viên Äoàn thanh tra là cán bá»™ thanh tra, cá»™ng tác viên thanh tra mà giao cho há» những nhiệm vụ, quyá»n hạn quy định tại Äiá»u 47 Luật Thanh tra.

-  Nhiệm vụ, quyá»n hạn của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra hành chính

Äiá»u 48 của Luật Thanh tra quy định các nhiệm vụ, quyá»n hạn của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, đó là các biện pháp phục vụ việc chỉ đạo hoạt Ä‘á»™ng của Äoàn thanh tra; yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu làm chứng cứ cho việc xem xét, đánh giá; phục vụ việc ngăn chặn và xá»­ lý hành vi vi phạm, hành vi cản trở chống đối; phục vụ việc kiến nghị để xá»­ lý đối vá»›i hành vi vi phạm, ngÆ°á»i có hành vi vi phạm và các biện pháp há»— trợ khác. Má»—i biện pháp được thá»±c hiện phải đặt trong Ä‘iá»u kiện nhất định và phải tuân thủ theo quy trình nhất định. Äiá»u này có nghÄ©a là trong quá trình thanh tra từ khi bắt đầu tá»›i khi kết thúc, ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra phải căn cứ vào từng trÆ°á»ng hợp cụ thể để thá»±c hiện các quyá»n hạn của mình má»™t cách đúng đắn theo quy định của pháp luật, phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng sá»­ dụng quyá»n hạn má»™t cách tuỳ tiện, thiếu căn cứ.

d) Kết thúc thanh tra, báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra

Theo tinh thần của Luật thanh tra 2010 thì kết thúc việc thanh tra được ghi nhận từ thá»i Ä‘iểm Äoàn thanh tra chấm dứt việc tiến hành các hoạt Ä‘á»™ng thanh tra trá»±c tiếp tại nÆ¡i được thanh tra. Còn việc báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra là những công việc ná»™i bá»™ giữa những ngÆ°á»i tiến hành thanh tra vá»›i cÆ¡ quan có thẩm quyá»n. Việc báo cáo, kết luận thanh tra được thể hiện trong luật nhÆ° sau:

-  Báo cáo kết quả thanh tra:

Chậm nhất là 15 ngày, kể từ ngày kết thúc cuá»™c thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra phải có văn bản báo cáo kết quả thanh tra. Báo cáo kết quả thanh tra phải gá»­i tá»›i ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra. TrÆ°á»ng hợp ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra là Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c thì báo cáo kết quả thanh tra còn được gá»­i cho Thủ trưởng cÆ¡ quan thanh tra cùng cấp. Báo cáo kết quả thanh tra bao gồm các ná»™i dung quy định tại Äiá»u 49 Luật Thanh tra. NhÆ° vậy, so vá»›i quy định hiện hành thì Luật thanh tra năm 2010 có bổ sung thêm ná»™i dung báo cáo vá» vấn Ä‘á» tham nhÅ©ng đã phát hiện. Trong đó phải nêu rõ trách nhiệm của ngÆ°á»i đứng đầu khi để xảy ra tham nhÅ©ng trong cÆ¡ quan, tổ chức mình và báo cáo phải chỉ ra những lý do, nguyên nhân để xảy ra tham nhÅ©ng.

-  Kết luận thanh tra:

Theo quy định tại Äiá»u 50 của Luật thanh tra thì chậm nhất là 15 ngày, kể từ ngày nhận được báo cáo kết quả thanh tra của Trưởng Ä‘oàn thanh tra, ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra phải ra văn bản kết luận thanh tra. Kết luận thanh tra phải có các ná»™i dung quy định tại Äiá»u 50 của Luật Thanh tra.

Äể giúp ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra có được những đánh giá, nhận xét chính xác, khách quan đối vá»›i các ná»™i dung đã tiến hành thanh tra, có được những kiến nghị xác đáng vá»›i cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n, Luật thanh tra cÅ©ng quy định trong quá trình ra văn bản kết luận thanh tra, ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra có quyá»n yêu cầu Trưởng Ä‘oàn thanh tra, thành viên Äoàn thanh tra báo cáo các vấn Ä‘á» liên quan tá»›i ná»™i dung thanh tra; yêu cầu đối tượng thanh tra giải trình để làm rõ thêm những vấn Ä‘á» cần thiết phục vụ cho việc ra kết luận thanh tra.

Sau khi kết luận thanh tra được ban hành, ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra phải gá»­i kết luận thanh tra tá»›i Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cùng cấp và đối tượng thanh tra. Nếu thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c là ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra thì kết luận phải được gá»­i cho Thủ trưởng cÆ¡ quan thanh tra cùng cấp.

 


 

 

4. Hoạt động thanh tra chuyên ngành

Theo quy định tại Luật thanh tra năm 2010 thì thanh tra chuyên ngành có những đặc điểm sau:

Thứ nhất, là hoạt động thanh tra do các cơ quan có chức năng quản lý nhà nước vỠngành, lĩnh vực tiến hành, như Bộ, Sở, Thanh tra bộ, Thanh tra sở, cơ quan được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành (Tổng cục, Cục thuộc bộ, Chi cục thuộc sở).

Thứ hai, đối tượng thanh tra chuyên ngành là má»i cÆ¡ quan, tổ chức, cá nhân chịu sá»± Ä‘iá»u chỉnh của pháp luật chuyên ngành.

Thứ ba, ná»™i dung của thanh tra chuyên ngành nhằm xem xét, đánh giá việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định vá» chuyên môn-kỹ thuật, qui tắc quản lý của ngành, lÄ©nh vá»±c. Khi xem xét, các cÆ¡ quan tiến hành có quyá»n xá»­ phạt vi phạm hành chính đối vá»›i hành vi vi phạm.

Xuất phát từ đó, Luật Thanh tra đã quy định cụ thể vá» thẩm quyá»n ra quyết định thanh tra; ná»™i dung quyết định thanh tra; nhiệm vụ, quyá»n hạn của Trưởng Ä‘oàn thanh tra, thanh tra viên… Cụ thể nhÆ° sau:

a) Thẩm quyá»n ra quyết định thanh tra chuyên ngành và phân công Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuuyên ngành tiến hành thanh tra Ä‘á»™c lập

Äể bảo đảm tính nhanh nhậy, kịp thá»i, linh hoạt và Ä‘a dạng, đồng thá»i hạn chế sá»± tuỳ tiện trong hoạt Ä‘á»™ng thanh tra chuyên ngành, Äiá»u 51 của Luật thanh tra đã quy định cụ thể vá» thẩm quyá»n ra quyết định thanh tra chuyên ngành và phân công Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành tiến hành thanh tra Ä‘á»™c lập nhÆ° sau:

- Chánh thanh tra bá»™, Chánh thanh tra sở, Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành ra quyết định thanh tra và thành lập Äoàn thanh tra để thá»±c hiện quyết định thanh tra. Khi xét thấy cần thiết, Bá»™ trưởng, Giám đốc sở ra quyết định thanh tra và thành lập Ä‘oàn thanh tra

- Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành tiến hành thanh tra Ä‘á»™c lập theo sá»± phân công của Chánh Thanh tra bá»™, Chánh Thanh tra sở, Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành.

Trong trÆ°á»ng hợp phân công Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành tiến hành thanh tra Ä‘á»™c lập thì Chánh Thanh tra bá»™, Chánh Thanh tra sở, Thủ trưởng cÆ¡ quan được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành phải xác định rõ phạm vi, nhiệm vụ, thá»i hạn tiến hành thanh tra.

Khi tiến hành thanh tra Ä‘á»™c lập, Thanh tra viên phải xuất trình thẻ thanh tra, ngÆ°á»i được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành phải xuất trình thẻ công chức.

Ná»™i dung quyết định thanh tra chuyên ngành được quy định tại Äiá»u 52, trong đó khi ban hành quyết định thanh tra chuyên ngành, ngÆ°á»i ra quyết định phải ghi rõ các ná»™i dung sau: Căn cứ pháp lý để thanh tra; Phạm vi, đối tượng, ná»™i dung, nhiệm vụ thanh tra; Thá»i hạn thanh tra; Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên và các thành viên khác của Ä‘oàn thanh tra…

b)  Nhiệm vụ, quyá»n hạn của những ngÆ°á»i tiến hành thanh tra chuyên ngành

-  Nhiệm vụ, quyá»n hạn của Trưởng Ä‘oàn thanh tra chuyên ngành

­Trong quá trình thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra có các nhiệm vụ, quyá»n hạn được quy định tại Äiá»u 53 của Luật Thanh tra. So vá»›i quy định hiện hành thì Trưởng Ä‘oàn thanh tra chuyên ngành được bổ sung thêm yêu cầu tổ chức tín dụng phong toả tài khoản của đối tượng thanh tra. Ngoài ra trong kỹ thuật thể hiện văn bản, Äiá»u 53 tiếp tục ghi nhận những quyá»n hạn, nhiệm vụ riêng của Trưởng Ä‘oàn thanh tra chuyên ngành và quy định rõ những quyá»n hạn, nhiệm vụ khác được thá»±c hiện nhÆ° Trưởng Ä‘oàn thanh tra hành chính. Cách thể hiện này bảo đảm tính thống nhất, cụ thể, rõ ràng và dá»… thá»±c hiện.

-  Nhiệm vụ, quyá»n hạn của thành viên Äoàn thanh tra, Thanh tra viên ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra chuyên ngành.

Khi tiến hành thanh tra theo Ä‘oàn, thành viên Äoàn thanh tra, Thanh tra viên ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành có nhiệm vụ, quyá»n hạn quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Äiá»u 54 của Luật Thanh tra.

Khi tiến hành thanh tra Ä‘á»™c lập, thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành có  nhiệm vụ, quyá»n hạn quy định tại Khoản 3 Äiá»u 54 của Luật Thanh tra.

Nhiệm vụ, quyá»n hạn của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra chuyên ngành được quy định tại Äiá»u 55 của Luật thanh tra.

c)  Thá»i hạn thanh tra, thá»i hạn gá»­i quyết định thanh tra, thá»i hạn công bố quyết định thanh tra, báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra chuyên ngành

Luật thanh tra năm 2010 đã lá»±a chá»n những vấn Ä‘á» giống nhau để Ä‘iá»u chỉnh chung cho các loại thanh tra chuyên ngành, còn ná»™i dung mang tính đặc thù, chuyên sâu sẽ do văn bản dÆ°á»›i Luật hÆ°á»›ng dẫn. Vì thế, Äiá»u 56 Luật thanh tra quy định: Thá»i hạn thanh tra, thá»i hạn gá»­i quyết định thanh tra, thá»i hạn kể từ ngày ký quyết định thanh tra đến ngày công bố quyết định thanh tra, báo cáo kết quả thanh tra, kết luận thanh tra chuyên ngành do Chính phủ quy định.

Hoạt Ä‘á»™ng thanh tra của các cÆ¡ quan thá»±c hiện nhiệm vụ quản lý nhà nÆ°á»›c được giao thá»±c hiện chức năng thanh tra chuyên ngành thông qua hoạt Ä‘á»™ng thanh tra thÆ°á»ng xuyên... mối quan hệ của các cÆ¡ quan này vá»›i Thanh tra bá»™, Thanh tra sở, hoạt Ä‘á»™ng thanh tra của Thanh tra viên khi tiến hành thanh tra chuyên ngành Ä‘á»™c lập...sẽ do Chính phủ hÆ°á»›ng dẫn và quy định cụ thể.

5. Quyá»n và nghÄ©a vụ của đối tượng thanh tra

Quyá»n và nghÄ©a vụ của đối tượng thanh tra được quy định tại Äiá»u 57 và Äiá»u 58 của Luật thanh tra. Vá» cÆ¡ bản, quyá»n và nghÄ©a vụ này được kế thừa từ Luật Thanh tra năm 2004 nhÆ°: quyá»n giải trình những vấn Ä‘á» có liên quan đến ná»™i dung thanh tra; khiếu nại vá» quyết định, hành vi của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên…; và yêu cầu bồi thÆ°á»ng thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Việc quy định khiếu nại quyết định xá»­ lý vá» thanh tra được hiểu là khiếu nại đối vá»›i các quyết định xá»­ lý của Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra hoặc Thủ trưởng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c trong quá trình tiến hành thanh tra hoặc sau thanh tra. Äối tượng thanh tra không có quyá»n khiếu nại quyết định thanh tra, vì hoạt Ä‘á»™ng thanh tra là má»™t khâu của quá trình quản lý nhà nÆ°á»›c, quyết định thanh tra nhằm thá»±c hiện quyá»n quản lý của cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n đối vá»›i các cÆ¡ quan, tổ chức và cá nhân thuá»™c quyá»n quản lý của mình. Ngoài ra, cá nhân là đối tượng thanh tra có quyá»n tố cáo vá» hành vi vi phạm pháp luật của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, cá»™ng tác viên thanh tra, thành viên khác của Äoàn thanh tra theo quy định của pháp luật vá» tố cáo. Bên cạnh đó, đối tượng thanh tra có nghÄ©a vụ: chấp hành quyết định thanh tra má»™t cách nghiêm túc, đầy đủ; cung cấp kịp thá»i, đầy đủ, chính xác các thông tin, tài liệu theo yêu cầu của ngÆ°á»i tiến hành thanh tra…; thá»±c hiện yêu cầu, kiến nghị, kết luận thanh tra, quyết định xá»­ lý của ngÆ°á»i ra quyết định thanh tra, Trưởng Ä‘oàn thanh tra, Thanh tra viên, ngÆ°á»i được giao thá»±c hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, cá»™ng tác viên thanh tra, thành viên khác của Äoàn thanh tra và cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n…

Ngoài các ná»™i dung nhÆ° trên, Luật Thanh tra năm 2010 còn quy định vá» Ä‘iá»u kiện kinh phí, chế Ä‘á»™, chính sách, hiện đại hoá đối vá»›i cÆ¡ quan thanh tra nhà nÆ°á»›c; hoạt Ä‘á»™ng thanh tra trong các cÆ¡ quan khác của Nhà nÆ°á»›c, trong Quân Ä‘á»™i nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng nhà nÆ°á»›c và tổ chức, hoạt Ä‘á»™ng của Thanh tra nhân dân./.