Má»™t số biện pháp đổi má»›i phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c Imprimer
Lundi, 31 Octobre 2016 02:00
GD&TÄ - Các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c truyá»n thống luôn là những phÆ°Æ¡ng pháp quan trá»ng trong dạy há»c. Äổi má»›i không có nghÄ©a là loại bá» các phÆ°Æ¡ng pháp truyá»n thống mà cần bắt đầu bằng việc cải tiến để nâng cao hiệu quả và hạn chế nhược Ä‘iểm của chúng.

Cải tiến các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c truyá»n thống

TrÆ°á»›c hết ngÆ°á»i giáo viên cần nắm vững những yêu cầu và sá»­ dụng thành thạo các kỹ thuật của chúng trong việc chuẩn bị cÅ©ng nhÆ° tiến hành bài lên lá»›p, chẳng hạn nhÆ° kỹ thuật mở bài, kỹ thuật trình bày, giải thích trong khi thuyết trình, kỹ thuật đặt các câu há»i và xá»­ lý các câu trả lá»i trong đàm thoại, hay kỹ thuật làm mẫu trong luyện tập.

Tuy nhiên, các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c truyá»n thống có những hạn chế tất yếu, vì thế bên cạnh các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c truyá»n thống cần kết hợp sá»­ dụng các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c má»›i, đặc biệt là những phÆ°Æ¡ng pháp và kỹ thuật dạy há»c phát huy tính tích cá»±c và sáng tạo của há»c sinh.

Kết hợp Ä‘a dạng các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c

Việc phối hợp Ä‘a dạng các phÆ°Æ¡ng pháp và hình thức dạy há»c trong toàn bá»™ quá trình dạy há»c là phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng quan trá»ng để phát huy tính tích cá»±c và nâng cao chất lượng dạy há»c.

Dạy há»c toàn lá»›p, dạy há»c nhóm, nhóm đôi và dạy há»c cá thể là những hình thức xã há»™i của dạy há»c cần kết hợp vá»›i nhau, má»—i má»™t hình thức có những chức năng riêng.

Tình trạng Ä‘á»™c tôn của dạy há»c toàn lá»›p và sá»± lạm dụng phÆ°Æ¡ng pháp thuyết trình cần được khắc phục, đặc biệt thông qua làm việc nhóm.

Tuy nhiên hình thức làm việc nhóm rất Ä‘a dạng, không chỉ giá»›i hạn ở việc giải quyết các nhiệm vụ há»c tập nhá» xen kẽ trong bài thuyết trình, mà còn có những hình thức làm việc nhóm giải quyết những nhiệm vụ phức hợp, có thể chiếm má»™t hoặc nhiá»u tiết há»c, sá»­ dụng những phÆ°Æ¡ng pháp chuyên biệt nhÆ° phÆ°Æ¡ng pháp đóng vai, nghiên cứu trÆ°á»ng hợp, dá»± án.

Mặt khác, việc bổ sung dạy há»c toàn lá»›p bằng làm việc nhóm xen kẽ trong má»™t tiết há»c má»›i chỉ cho thấy rõ việc tích cá»±c hóa “bên ngoài†của há»c sinh.

Muốn đảm bảo việc tích cá»±c hóa “bên trong†cần chú ý đến mặt bên trong của phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c, vận dụng dạy há»c giải quyết vấn Ä‘á» và các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c tích cá»±c khác.

Vận dụng dạy há»c giải quyết vấn Ä‘á»

Dạy há»c giải quyết vấn Ä‘á» (dạy há»c nêu vấn Ä‘á», dạy há»c nhận biết và giải quyết vấn Ä‘á») là quan Ä‘iểm dạy há»c nhằm phát triển năng lá»±c tÆ° duy, khả năng nhận biết và giải quyết vấn Ä‘á».

Há»c được đặt trong má»™t tình huống có vấn Ä‘á», đó là tình huống chứa Ä‘á»±ng mâu thuẫn nhận thức, thông qua việc giải quyết vấn Ä‘á», giúp há»c sinh lÄ©nh há»™i tri thức, kỹ năng và phÆ°Æ¡ng pháp nhận thức.

Dạy há»c giải quyết vấn Ä‘á» là con Ä‘Æ°á»ng cÆ¡ bản để phát huy tính tích cá»±c nhận thức của há»c sinh, có thể áp dụng trong nhiá»u hình thức dạy há»c vá»›i những mức Ä‘á»™ tá»± lá»±c khác nhau của há»c sinh. Các tình huống có vấn Ä‘á» là những tình huống khoa há»c chuyên môn, cÅ©ng có thể là những tình huống gắn vá»›i thá»±c tiá»…n.

Tuy nhiên nếu chỉ chú trá»ng việc giải quyết các vấn Ä‘á» nhận thức trong khoa há»c chuyên môn thì há»c sinh vẫn chÆ°a được chuẩn bị tốt cho việc giải quyết các tình huống thá»±c tiá»…n. Vì vậy bên cạnh dạy há»c giải quyết vấn Ä‘á», lý luận dạy há»c còn xây dá»±ng quan Ä‘iểm dạy há»c theo tình huống.

Vận dụng dạy há»c theo tình huống

Dạy há»c theo tình huống là má»™t quan Ä‘iểm dạy há»c, trong đó việc dạy há»c được tổ chức theo má»™t chủ Ä‘á» phức hợp gắn vá»›i các tình huống thá»±c tiá»…n cuá»™c sống và nghá» nghiệp.

Quá trình há»c tập được tổ chức trong má»™t môi trÆ°á»ng há»c tập tạo Ä‘iá»u kiện cho há»c sinh kiến tạo tri thức theo cá nhân và trong mối tÆ°Æ¡ng tác xã há»™i của việc há»c tập.

PhÆ°Æ¡ng pháp nghiên cứu trÆ°á»ng hợp là má»™t phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c Ä‘iển hình của dạy há»c theo tình huống, trong đó há»c sinh tá»± lá»±c giải quyết má»™t tình huống Ä‘iển hình, gắn vá»›i thá»±c tiá»…n thông qua làm việc nhóm.

Vận dụng dạy há»c theo các tình huống gắn vá»›i thá»±c tiá»…n là con Ä‘Æ°á»ng quan trá»ng để gắn việc đào tạo trong nhà trÆ°á»ng vá»›i thá»±c tiá»…n Ä‘á»i sống, góp phần khắc phục tình trạng giáo dục hàn lâm, xa rá»i thá»±c tiá»…n hiện nay của nhà trÆ°á»ng phổ thông.

Tuy nhiên, nếu các tình huống được Ä‘Æ°a vào dạy há»c là những tình huống mô phá»ng lại, thì chÆ°a phải tình huống thá»±c. Nếu chỉ giải quyết các vấn Ä‘á» trong phòng há»c lý thuyết thì há»c sinh cÅ©ng chÆ°a có hoạt Ä‘á»™ng thá»±c tiá»…n thá»±c sá»±, chÆ°a có sá»± kết hợp giữa lý thuyết và thá»±c hành.

Vận dụng dạy há»c định hÆ°á»›ng hành Ä‘á»™ng

Dạy há»c định hÆ°á»›ng hành Ä‘á»™ng là quan Ä‘iểm dạy há»c nhằm làm cho hoạt Ä‘á»™ng trí óc và hoạt Ä‘á»™ng chân tay kết hợp chặt chẽ vá»›i nhau. Trong quá trình há»c tập, há»c sinh thá»±c hiện các nhiệm vụ há»c tập và hoàn thành các sản phẩm hành Ä‘á»™ng, có sá»± kết hợp linh hoạt giữa hoạt Ä‘á»™ng trí tuệ và hoạt Ä‘á»™ng tay chân.

Äây là má»™t quan Ä‘iểm dạy há»c tích cá»±c hóa và tiếp cận toàn thể. Vận dụng dạy há»c định hÆ°á»›ng hành Ä‘á»™ng có ý nghÄ©a quan trá»ng cho việc thá»±c hiện nguyên lý giáo dục kết hợp lý thuyết vá»›i thá»±c tiá»…n, tÆ° duy và hành Ä‘á»™ng, nhà trÆ°á»ng và xã há»™i.

Dạy há»c theo dá»± án là má»™t hình thức Ä‘iển hình của dạy há»c định hÆ°á»›ng hành Ä‘á»™ng, trong đó há»c sinh tá»± lá»±c thá»±c hiện trong nhóm má»™t nhiệm vụ há»c tập phức hợp, gắn vá»›i các vấn Ä‘á» thá»±c tiá»…n, kết hợp lý thuyết và thá»±c hành, có tạo ra các sản phẩm có thể công bố.

Trong dạy há»c theo dá»± án có thể vận dụng nhiá»u lý thuyết và quan Ä‘iểm dạy há»c hiện đại nhÆ° lý thuyết kiến tạo, dạy há»c định hÆ°á»›ng há»c sinh, dạy há»c hợp tác, dạy há»c tích hợp, dạy há»c khám phá, sáng tạo, dạy há»c theo tình huống và dạy há»c định hÆ°á»›ng hành Ä‘á»™ng.

Tăng cÆ°á»ng sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng tiện dạy há»c và CNTT hợp lý há»— trợ dạy há»c

PhÆ°Æ¡ng tiện dạy há»c có vai trò quan trá»ng trong việc đổi má»›i phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c, nhằm tăng cÆ°á»ng tính trá»±c quan và thí nghiệm, thá»±c hành trong dạy há»c. Việc sá»­ dụng các phÆ°Æ¡ng tiện dạy há»c cần phù hợp vá»›i mối quan hệ giữa phÆ°Æ¡ng tiện dạy há»c và phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c.

Äa phÆ°Æ¡ng tiện và công nghệ thông tin vừa là ná»™i dung dạy há»c vừa là phÆ°Æ¡ng tiện dạy há»c trong dạy há»c hiện đại. Äa phÆ°Æ¡ng tiện và công nghệ thông tin có nhiá»u khả năng ứng dụng trong dạy há»c.

Bên cạnh việc sá»­ dụng Ä‘a phÆ°Æ¡ng tiện nhÆ° má»™t phÆ°Æ¡ng tiện trình diá»…n, cần tăng cÆ°á»ng sá»­ dụng các phần má»m dạy há»c cÅ©ng nhÆ° các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c sá»­ dụng mạng Ä‘iện tá»­ (E-Learning).

PhÆ°Æ¡ng tiện dạy há»c má»›i cÅ©ng há»— trợ việc tìm ra và sá»­ dụng các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c má»›i. Webquest là má»™t ví dụ vá» phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c má»›i vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện má»›i là dạy há»c sá»­ dụng mạng Ä‘iện tá»­, trong đó há»c sinh khám phá tri thức trên mạng má»™t cách có định hÆ°á»›ng.

Sá»­ dụng các kỹ thuật dạy há»c phát huy tính tích cá»±c và sáng tạo

Kỹ thuật dạy há»c là những cách thức hành Ä‘á»™ng của của giáo viên, của ngÆ°á»i dạy và há»c sinh trong các tình huống hành Ä‘á»™ng nhá» nhằm thá»±c hiện và Ä‘iá»u khiển quá trình dạy há»c.

Chú trá»ng các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c đặc thù bá»™ môn

PhÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c có mối quan hệ biện chứng vá»›i ná»™i dung dạy há»c. Vì vậy bên cạnh những phÆ°Æ¡ng pháp chung có thể sá»­ dụng cho nhiá»u bá»™ môn khác nhau thì việc sá»­ dụng các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c đặc thù có vai trò quan trá»ng trong dạy há»c bá»™ môn. Các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c đặc thù bá»™ môn được xây dá»±ng trên cÆ¡ sở lý luận dạy há»c bá»™ môn.

Ví dụ: Thá»±c hành là má»™t phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c đặc thù quan trá»ng của môn Công nghệ; các phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c nhÆ° làm mẫu thao tác, phân tích sản phẩm kỹ thuật, thiết kế kỹ thuật, lắp ráp mô hình, các dá»± án là những phÆ°Æ¡ng pháp chủ lá»±c trong dạy há»c Công nghệ.

Bồi dưỡng phÆ°Æ¡ng pháp há»c tập tích cá»±c cho há»c sinh

PhÆ°Æ¡ng pháp há»c tập má»™t cách tá»± lá»±c đóng vai trò quan trá»ng trong việc tích cá»±c hóa, phát huy tính sáng tạo của há»c sinh. Có những phÆ°Æ¡ng pháp nhận thức chung nhÆ° phÆ°Æ¡ng pháp thu thập, xá»­ lý, đánh giá thông tin, phÆ°Æ¡ng pháp tổ chức làm việc, phÆ°Æ¡ng pháp làm việc nhóm, có những phÆ°Æ¡ng pháp há»c tập chuyên biệt của từng bá»™ môn.

Bằng nhiá»u hình thức khác nhau, cần luyện tập cho há»c sinh các phÆ°Æ¡ng pháp há»c tập chung và các phÆ°Æ¡ng pháp há»c tập trong bá»™ môn.

NhÆ° vậy có rất nhiá»u phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng đổi má»›i phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c vá»›i những cách tiếp cận khác nhau. Việc đổi má»›i phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c đòi há»i những Ä‘iá»u kiện thích hợp vá» phÆ°Æ¡ng tiện, cÆ¡ sở vật chất và tổ chức dạy há»c, Ä‘iá»u kiện vá» tổ chức, quản lý.

Ngoài ra, phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c còn mang tính chủ quan. Má»—i giáo viên vá»›i kinh nghiệm riêng của mình cần xác định những phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng riêng để cải tiến phÆ°Æ¡ng pháp dạy há»c và kinh nghiệm của cá nhân.

Nguồn thông tin: http://tinmoi24.com/mot-so-bien-phap-doi-moi-phuong-phap-day-hoc/news-50-4-28f2f1f5fb79aed9a8a26a38c3f62679