Thá»a thuáºn hợp tác khai thác chung Việt Nam - Malaysia |
THỎA THUẬN HỢP TÃC KHAI THÃC CHUNG VIỆT NAM - MALAYSIA  Giữa Việt Nam và Malaysia tồn tại má»™t vùng chồng lấn thá»m lục địa rá»™ng khoảng 2.800 km2. Vùng nà y hình thà nh bởi Ä‘Æ°á»ng ranh giá»›i thá»m lục địa do chÃnh quyá»n Việt Nam Cá»™ng hoà công bố năm 1971 và đưá»ng ranh giá»›i thá»m lục địa thể hiện trên hải đồ của Malaysia công bố năm 1979. Sở dÄ© có sá»± khác nhau đó là do ChÃnh quyá»n Việt Nam Cá»™ng hoà có tÃnh đến đảo Hòn Khoai, các đảo của cả hai bên, còn Malaysia chỉ tÃnh đến các đảo ven bá» của mình mà bá» qua Hòn Khoai của Việt Nam (Hòn Khoai cách bá» 6,5 hải lý).
  Äây là khu vá»±c chồng lấn có diện tÃch không lá»›n nhÆ°ng có tiá»m năng vá» dầu khÃ. TrÆ°á»›c khi hai nÆ°á»›c Ä‘i và o Ä‘Ã m phán, ngà y 16/02/1989, Công ty dầu khà quốc gia Malaysia (Petronas) đã ký hợp đồng phân chia sản phẩm (PSC) vá»›i nhà thầu IPC là ngÆ°á»i Ä‘iá»u hà nh khu vá»±c lô PM - 3 trùm lên má»™t phần vùng chống lấn. Xuất phát từ nhu cầu khai thác dầu khà phục vụ phát triển của hai nÆ°á»›c (diện tÃch vùng chồng lấn không lá»›n nếu Ä‘Ã m phán phân định sẽ mất nhiá»u thá»i gian) nên ngà y 05/6/1992, tại cuá»™c Ä‘Ã m phán cấp thứ trưởng ngoại giao ở Kuala Lampur (Malaysia) hai bên đã ký Bản thoả thuáºn (MOU) vá» hợp tác thăm dò khai thác chung vùng chồng lấn. Ná»™i dung chủ yếu của Thoả thuáºn (MOU) nà y là : - Hai bên đã chÃnh thức xác nháºn tá»a Ä‘á»™ khu vá»±c chồng lấn theo Ä‘Æ°á»ng ranh giá»›i thá»m lục địa do Tổng cục dầu khà Việt Nam công bố năm 1977 (trùng vá»›i yêu sách thá»m lục địa do chÃnh quyá»n Việt Nam Cá»™ng hoà công bố năm 1971) và đưá»ng ranh giá»›i thá»m lục địa thể hiện trên hải đồ của Malaysia công bố năm 1979. Khu vá»±c xác định nà y được vạch trên hải đồ của Anh (British Admiralty Chart) số 2414, xuất bản năm 1967. - Hai bên đồng ý tạm gác vấn Ä‘á» phân định thá»m lục địa để hợp tác tay đôi thăm dò và khai thác dầu khà trong khu vá»±c xác định nà y theo thá»i hạn hiệu lá»±c của Thoả thuáºn đã ký và dá»±a trên các nguyên tắc sau: + Chia sẻ đồng Ä‘á»u chi phà và phân chia đồng Ä‘á»u lá»i lãi giữa hai bên; + Các hoạt Ä‘á»™ng thăm dò và khai thác dầu khà sẽ được Petronas (Malaysia) và Petrovietnam (Việt Nam) tiến hà nh trên cÆ¡ sở các dà n xếp thÆ°Æ¡ng mại sau khi được ChÃnh phủ hai bên phê chuẩn; + Thoả thuáºn nà y không phÆ°Æ¡ng hại tá»›i láºp trÆ°á»ng cÅ©ng nhÆ° đòi há»i của má»—i bên đối vá»›i khu vá»±c chồng lấn. - Nếu có má» dầu khà có má»™t phần nằm vắt ngang sang khu vá»±c xác định và má»™t phần nằm bên thá»m lục địa của Malaysia hoặc Việt Nam thì hai bên sẽ thoả thuáºn để thăm dò khai thác. - Vấn Ä‘á» quản lý nhà nÆ°á»›c đối vá»›i các hoạt Ä‘á»™ng dầu khà trong vùng chồng lấn mặc dù không được nói cụ thể trong MOU nhÆ°ng vá» mặt nguyên tắc Việt Nam có quyá»n thá»±c hiện quản lý nhà nÆ°á»›c vá» hải quan, quản lý cảng xuất dầu và công trình trên biển, quản lý nhà nÆ°á»›c vá» thuế, biên phòng... Tuy nhiên, do vùng biển nằm xa đất liá»n, không thuáºn lợi cho việc triển khai tất cả các hoạt Ä‘á»™ng quản lý nêu trên nên Việt Nam có thể uá»· quyá»n cho phÃa Malaysia thá»±c hiện các hoạt Ä‘á»™ng kiểm soát đối vá»›i các hoạt Ä‘á»™ng dầu khà trong vùng chồng lấn giữa hai nÆ°á»›c. Sau khi thá»a thuáºn có hiệu lá»±c hai công ty dầu khà quốc gia của hai nÆ°á»›c đã ký kết các dà n xếp thÆ°Æ¡ng mại và triển khai các hoạt Ä‘á»™ng thăm dò khai thác dầu khà trong khu vá»±c chồng lấn giữa hai nÆ°á»›c. Trên cÆ¡ sở MOU, dà n xếp thÆ°Æ¡ng mại bao gồm các ná»™i dung chÃnh sau: - Petrovietnam và Petronas cùng chịu trách nhiệm, có nghÄ©a vụ và quyá»n lợi ngang nhau; - Äồng ý tiếp tục thu các khoản thuế quy định trong hợp đồng đã ký vá»›i nhà thầu năm 1989, bao gồm: Thuế tà i nguyên, thuế lợi tức, thuế xuất khẩu, khoản trả phụ. TrÆ°á»›c đây nhà thầu ná»™p cho ChÃnh phủ Malaysia thì nay chia Ä‘á»u 50/50 cho Việt Nam và Malaysia; - Các khoản thu quy định trá»ng hợp đồng gồm: chia lãi dầu, ná»™p quỹ nghiên cứu khoa há»c trÆ°á»›c kia ná»™p cho Petronas thì nay chia 50/50 cho Việt Nam và Malaysia. Các phần thu cho phÃa Việt Nam sẽ do Petronas chịu trách nhiệm giao đủ không bị ChÃnh phủ Malaysia đánh thuế. - Vá» cÆ¡ chế Ä‘iá»u hà nh: Hai bên thà nh láºp Uá»· ban há»—n hợp (Joint Committee) ở cấp cao. Uá»· ban nà y giải quyết các vấn Ä‘á» cấp cao và thà nh láºp Uá»· ban Ä‘iá»u phối (Coordination Committee). Tuỳ theo nhu cầu của Uá»· ban Ä‘iá»u phối có thể thà nh láºp các tiểu ban luáºt pháp, kinh tế, thÆ°Æ¡ng mại, kỹ thuáºt. Uá»· ban Ä‘iá»u phối có nhiệm vụ cụ thể do Uá»· ban há»—n hợp phê chuẩn là : + Xác định phần đóng góp của các bên; + Giám sát hoạt Ä‘á»™ng của nhà thầu; + Giải quyết việc cung ứng dịch vụ của hai nÆ°á»›c. Hoạt Ä‘á»™ng của hai Uá»· ban theo cÆ¡ chế nhất trÃ. Nếu có bất đồng sẽ giải quyết từ thấp đến cao trên tinh thần hoà giải hữu nghị. Nếu không giải quyết được sẽ Ä‘Æ°a ra toà án thÆ°Æ¡ng mại quốc tế phân xá». - Petrovietnam và Petronas cùng nhau thá»±c hiện kiểm toán đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng của nhà thầu để xác định quyá»n lợi. - Petrovietnam và Petronas cùng thống nhất ra các quyết định trong Uá»· ban Ä‘iá»u phối phê chuẩn các kế hoạch công tác, tà i chÃnh của Nhà thầu. Mặc dù uá»· nhiệm cho Petronas quản lý nhà thầu qua Uá»· ban Ä‘iá»u hà nh của hợp đồng nhÆ°ng Petrovietnam vẫn có quyá»n tham dá»± há»p Uá»· ban Ä‘iá»u hà nh. - Nhà thầu gầm năm thà nh viên là : Công ty HAMILTON Oil Corp (là ngÆ°á»i Ä‘iá»u hà nh); Công ty Enterprise Oil; Công ty IPL; Công ty NORCEN; Công ty Carigali (công ty con của Petronas). Sau hai năm triển khai các hoạt Ä‘á»™ng thăm dò, khai thác, đến năm 1997, những thùng dầu đầu tiên khác thác từ vùng chồng lấn đã được xuất khẩu và lợi nhuáºn bắt đầu được chia Ä‘á»u cho hai bên theo đúng thoả thuáºn. Hiện nay, các giếng dầu trong vùng khai thác chung nà y Ä‘ang tiếp tục hoạt Ä‘á»™ng có hiệu quả. |